Giriş
Soru: Eşlerden biri öldüğünde, ölen eşinin maaşını alıp alamayacağını, kişinin babasının vefatı nedeniyle kendi maaşından hariç ayrıca ölen babasından yetim maaşını alıp alamayacağını, Emekli Sandığı veya SSK’lı olması durumunda hangisinin maaşı alıp alamayacağını açıklayıcı bir biçimde anlatır mısınız? Bayram ŞENER Cevap: Eşlerin ve babanın tabi olduğu sosyal güvenlik kurumunu bildirmemişsiniz. Oysa dul ve yetim aylığı bağlanması açısından önem taşıyor. Sorunuzu genel hatlarıyla şu şekilde cevaplandırabiliriz: Eşlerden birinin vefatı halinde hayatta kalan eşe dul aylığı bağlanır. Eş kendi emekli aylığını ile eşinden dolayı dul aylığını birlikte alabilir. Sosyal güvenlik kurumlarının birinden emekli aylığı alan dul kadın, babasından dolayı SSK ve Bağ-Kur’dan yetim aylığı alamaz. Ancak, SSK veya Bağ-Kur’dan emekli aylığı alan dul kadın, babasından dolayı Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabilir. Emekli Sandığı’ndan emekli aylığı alan dul kadın, Emekli Sandığı’ndan babasından dolayı yetim aylığı alamaz.
Şirkete kayıtlı olan ve işte kullanılan binek oto giderleri masraf yazılabilir
Soru: Şirkete ait binek otomobillerin yakıt, bakım, servis harcamaları gider yazılabilir mi? Bu harcamaların KDV’si indirim konusu yapılabilir mi? C. AKDERE Cevap: Şirketlerin, vergilendirilecek safi kurum kazancı, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hükümlerine göre belirleniyor. Kiralama yoluyla edinilenler de dahil olmak üzere, işletmede kayıtlı olan ve işletmede kullanılan taşıtların giderleri vergilendirilecek safi kazancın tespitinde, ticari kazançtan indirilebiliyor. Katma Değer Vergi Kanunu’na göre de mükellefler, faaliyetlerine ilişkin olarak, kendilerine yapılan mal ve hizmet teslimlerinde hesaplanan ve faturalarında gösterilen KDV’yi indirim konusu yapabiliyorlar. Sonuç olarak, şirketiniz aktifinde kayıtlı olmak ve işle ilgili olarak kullanılmış olmak şartıyla binek otomobilin, yakıt, bakım, servis gibi harcamalarını defterlerinize gider yazarak, ticari kazancınızdan indirebilirsiniz. Söz konusu harcamalara ilişkin KDV’leri de indirim konusu yapabilirsiniz.
Vergi kaydınızı kapatıp faaliyetinize son vermeniz gerek
Soru: 1970 doğumluyum. Ekim 1987’de SSK’lı oldum. 1995’e kadar 730 gün prim ödedim. Haziran 1996’dan itibaren Bağ-Kur’lu oldum. Askerlik borçlanmam yok. SSK’ya geçersem ne zaman emekli olurum? Bağ-Kur’a devam edersem ne zaman emekli olurum? Ayrıca SSK’ya geçersem ticareti bırakmam gerekiyor mu? Hacı DEMİR/Ağrı Cevap: Bağ-Kur’unuzu kapatıp, sigortalı bir işte çalışarak en az 1260 gün (3.5 yıl) prim ödemeniz halinde, SSK’da 25 yıl sigorta, 5375 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz. 1260 günden sonra prim ödemeseniz de 2020’de 50 yaşınızı dolduracağınız tarihte SSK’dan emekli olabilirsiniz. Bağ- Kur’da 25 yıl (9000 gün) prim ve 54 yaş şartlarına tabisiniz. Haziran 2019’a kadar ara vermeden prim ödeyerek, prim ödemenizi 25 yıla tamamlamanız şartıyla, 2024’te 54 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sigortalı bir işte çalışmak için, öncelikle Gelir Vergisi kaydınızı kapatarak faaliyetinize son vermeniz gerekiyor. Sigortalı bir işte çalışırken ticari faaliyete başlamanız halinde, ara vermeden 4/a sigortanızı devam ettirdiğiniz sürece, 4/b sigortalısı olmanıza gerek yok.
Dul aylığı alanın vefatında cenaze ödeneği verilmez
Soru: Emekli Sandığı’ndan dul ve yetim maaşı alan annem, 5 ay önce vefat etti. Kızı olarak cenaze yardımı alabilir miyim? Eğer alınıyorsa nereye müracaat edeceğim ve süresi var mı? Mine Cevap: Cenaze ödeneği, Emekli Sandığı iştirakçisinin veya Emekli Sandığı emeklisinin vefatı halinde hak sahiplerine (eş veya çocuklarına) ödenmektedir. Emekli Sandığı’ndan dul-yetim aylığı alanların vefatı halinde, hak sahiplerine cenaze ödeneği verilmiyor. Emekli Sandığı’ndan dul aylığı alırken vefat eden annenizden dolayı, cenaze ödeneği alamazsınız.
5300 günle 2014’te, 3600 günle 2025’te emekli olabilirsiniz
Soru: 10 Ağustos 1965 doğumluyum. 2 Temmuz 1987’de SSK’lı oldum. Giriş tarihim askerlik borçlanmam ile 2 Aralık 1985’e indi. 3600 günle emekli olmak için hangi şartları yerine getirmem gerekiyor? 3600 günle ne zaman emekli olabilirim? Oktay KAŞDARMA Cevap: 3600 gün prim ödemesiyle 60 yaşınızı dolduracağınız 10 Ağustos 2025’te emekli olabilirsiniz. Ancak, normal emekli olmak daha avantajlı. 25 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabi olarak, prim ödemenizi 5300 güne tamamlamanız şartıyla 10 Ağustos 2014’te emekli olabilirsiniz. Bu tarihte 5300 gün priminiz yoksa priminizi 5300 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
5000 lira ve üzerindeki vade farklarının da Maliye’ye bildirilmesi gerekiyor
Soru: Vade farkları ve kur farkı faturalarının Ba ve Bs formlarına dahil edilerek Maliye’ye bildirilmesi gerekiyor mu? Onur Cevap: Herhangi bir mal ve hizmet alım veya satımına bağlı olarak ödemenin gecikmesi nedeniyle, bilanço esasında defter tutan Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerince 2010’da tahakkuk ettirilen ve fatura düzenlemek suretiyle alıcı veya satıcıya yansıtılan, Katma Değer Vergisi hariç tutarı 5000 lira ve üzerinde olan vade farkı veya kur farkı gelir ve giderlerinin ‘mal ve hizmet satışlarına ilişkin bildirim formu’ (Form Bs) ve ‘mal ve hizmet alımlarına ilişkin bildirim formu’ (Form Ba) ile elektronik ortamda Maliye’ye bildirilmesi gerekiyor.
Emekli aylığı başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren bağlanır
Soru: SSK’da 12 Ekim 2009’da emekli olmaya hak kazandım. Aynı gün başvuruda bulundum. Aylığım 1 Kasım 2009’da bağlandı. 18 günlük alacağım olmalı. Aydınlatır mısınız? Musa NİŞLİ Cevap: Emekli aylığı bağlanma tarihinde yanlışlık yok. Çünkü yasaya göre, emekli aylığı bağlanması için yazılı istek tarihinden sonraki aybaşından itibaren bağlanıyor. Emekli aylığı bağlanması için başvuru tarihiniz olan 12 Ekim 2009’dan sonraki aybaşı 1 Kasım 2009 olduğundan, aylığınız da bu tarihten itibaren bağlanmış. Yapılan işlem doğru. Herhangi bir hak kaybınız yok.
