Giriş
Soru: 1963’te SSK’lı oldum. Askerlik borçlanmamı yatırdım. En son 42 ay isteğe bağlı prim ödedim. 1994’te emekli oldum. İsteğe bağlıya müracaat ettiğim zaman, oradaki memur tarafından kaçıncı basamaktan yatıracağım soruldu. Yatırdığım basamağa göre maaş alacağımı söyledi. Arkadaşlarım 120 lira yatırırken, ben 260 lira yatırdım. Şimdi ben de diğer arkadaşlarım gibi 620 lira aylık maaş alıyorum. Bu konuda bir hakkım var mı? Nereye başvurabilirim? Aradaki 15 yıllık farkı alabilir miyim? Mustafa YORGUN/Denizli Cevap: Taban aylık uygulaması nedeniyle 5000 gün prim ödeyenle 9000 gün prim ödeyen maalesef aynı tutarda emekli aylığı alabiliyor. Sizin gibi, bir miktar fazla prim ödeyenle asgari prim ödeyen de aynı tutarda aylık alıyor. Bu, yasadan kaynaklanan bir durum. Memur yanlış bilgi vermiş. 42 ay isteğe bağlıya bir miktar fazla prim ödeyerek emekli aylığı tutarını yükseltmek mümkün değil. Tüm çalışma dönemindeki prime esas kazanç tutarının yüksekliği ve prim ödeme gün sayısının fazlalığı emekli aylığını yükseltiyor. Emekli aylığınızı yükseltmeniz ve geriye doğru 15 yıllık fark almanız gibi bir durum olamaz.
Limitet şirketin vergi borcunun ortaktan istenmesinin şartları var
Soru: Ortağı olduğum limitet şirketin işleri bozuldu. Şirket 4 yıldan beri vergi ve prim borçlarını ödeyemiyor. Şirketin idareci ortakları ortada görünmediğinden, hissemi de devredemiyorum. Vergi dairesi ve SSK ödenmeyen borçları benden isteyebilir mi? C. GAZEL Cevap: Limitet şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan vergi ve prim borçlarından sermaye hisseleri oranında sorumludur. Ancak, ortaklar hakkında takibat yapılabilmesi için, öncelikle vergi borcunun şirket bünyesinden aranması ve yapılan tüm takiplere nazaran şirketten alınamaması veya alınamayacağının anlaşıldığının, somut belgelerle ortaya konulması gerekir. Fakat, uygulamada bu hususa fazla dikkat edilmediği görülüyor. Tüm borcun, ulaşılan ortaktan istendiğine de sıkça şahit olmaktayız. Şayet şirketin müdürü değilseniz, başka bir ifade ile kanuni temsilcisi değilseniz, vergi dairesi şirketin ödenmeyen veya şirketten alınamayacağı anlaşılan vergi borcunun (veya prim borcunun) sermaye hisseniz oranındaki kısmını sizden isteyebilir. Şirketin müdürüyseniz veya şirketin belirlenmiş müdürü yoksa tüm ortaklar kanuni temsilci durumunda olduğundan, şirketin ödenmeyen borçlarının tamamını da sizden istemeleri mümkündür.
Arkadaşınızın kira ödemeden oturduğu daire için vergi ödemeniz gerekir
Soru: İşleri bozulan askerlik arkadaşım dairemde kira ödemeden 2 yıldan beri oturuyor. Her yıl vergi dairesinde kira gelirinden dolayı beyanname vererek vergi ödüyorum. Ancak, kira almadığımdan askerlik arkadaşımın oturduğu daire için herhangi bir kira beyanında bulunmadım. Yeni muhasebecim, kira almasam da kira beyanında bulunmak gerektiğini söylüyor. Kira almadan kira beyan edip vergi vermek bana ters geldi. Aklım yatmadı. Acaba bir yanlışlık mı var, diye size sormak istedim. Dairemde, işleri bozulduğu için kira ödemeden oturan yakın arkadaşımdan dolayı, maliyeye kira beyanında bulunmam gerekiyor mu? Gerekiyorsa, kaç lira beyan edilecek? (kira almadığımdan) Geçen yılın beyannamesi verilmiş olduğundan geçen yıl için ne yapılması lazım? Temel EKŞİ Cevap: Dairenizde oturan askerlik arkadaşınızdan kira alıp almayacağınıza kimse karışmaz. Dairenizde kira almadan istediğiniz kişiyi oturtabilirsiniz. Bu tamamen sizin keyfinize kalmış bir konudur. Ancak, vergilendirme yönünden eş, çocuk ve kardeş dışındaki kimselere bedelsiz olarak kiralanan gayrimenkuller nedeniyle emsal kira bedeli üstünden Gelir Vergisi ödenmesi gerekiyor. Hatta eş, çocuk ve kardeşin kira ödemeden kullandığı işyeri için de emsal kira bedeli üstünden vergi ödenmesi gerekiyor. Arkadaşınızın oturduğu dairenin emsal kira bedeli tutarında, kira beyan ederek ödemelisiniz. Emsal kira bedeli dairenin emlak vergi değerinin ‘yüzde 5’idir. Örneğin, dairenizin 2009 yılı emlak vergi değerinin 200 bin lira olduğunu varsayarsak, emsal kira bedeli 10 bin liradır. İşleri bozulan askerlik arkadaşınızdan kira almasanız da bu dairenin 2009 kira geliri olarak 10 bin lira beyan etmeniz gerekiyor. 2008 yılı için de emsal kira beyanında bulunup vergisini ödemeniz lazımdı. 2008 yılı beyan süresi geçmiş olsa da henüz vergi dairesinin yapmış olduğu bir tespit ve inceleme olmadığından, ceza ödemeden eksik vergiyi ödeyerek kurtulmanız mümkün. Bir pişmanlık dilekçesi ile 2008 yılı için ek beyanda bulunur ve ödenmesi gereken vergiyi pişmanlık zammıyla ödeyebilirsiniz.
Kıdem tazminatını alarak işinden ayrılan tekrar çalışmaya başlayabilir
Soru: 1 Eylül 1972 doğumluyum. 1 Temmuz 1991’de SSK’lı oldum. 4700 gün primim var. İşyerimden ayrılmak istiyorum. SSK’dan yazı alıp, tazminatımı ve ihbarımı alabilir miyim? İşveren, tazminatımı ve ihbarımı vermek zorunda mı? Eğer alırsam başka bir işte sigortalı olarak çalışabilir miyim? Denizhan ELDEN Cevap: Emekli olmak için aranan üç şarttan sigorta süresi ve prim ödeme şartlarını yerine getirip, aylık bağlanması için sadece aranan yaş haddinin dolmasını bekleyenler kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabiliyorlar. Kısmi yaşlılık aylığı için aranan 15 yıl sigorta ve 3600 gün prim şartını yerine getirdiğinizden kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrılabilirsiniz. Ancak kendi isteğinizle ayrıldığınızdan ihbar tazminatı alamazsınız. Kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrıldıktan sonra başka bir işte çalışabileceğiniz gibi eski işyerinizde bile çalışabilirsiniz.
Başlangıçtan sonraki askerliğin borçlanılması sadece primi artırır
Soru: 1980 doğumluyum. Mart 1998’de SSK’lı oldum. 621 gün prim ödedim. Askerliğimi sigorta başlangıç tarihinden sonra yaptım. Emekli olmak için kaç yaşını doldurmam gerekiyor? Askerliğimi borçlansam bana bir yararı olur mu? Okan ALTUNDAL/Trabzon Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden sonra yapılan askerliğin borçlanılması sadece prim ödeme gün sayısını artırır. Başlangıç tarihini geri çekerek, sigortalının emeklilik şartlarını değiştirmez. Emekli olmak için 25 yıl sigorta, 5975 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 4254 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5975 güne tamamlamanız şartıyla, 2038’de 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
