Giriş
Soru: Bağ-Kur girişim 15 Ağustos 1982, çıkışım 24 Ağustos 1984. 14 Ocak 1985 ile 3 Ekim 2005 arası memur olarak Emekli Sandığı’na prim ödedim. Eksik günümün bir yılını SSK’ya, arta kalanı Bağ-Kur’a prim ödeyerek tamamladım. 25 yıl 1 ay üzerinden 10 Eylül 2009’da şef olarak 2/3 derecesinden 1600 ek gösterge ile emekli oldum. Ben memurluk döneminde görevde yükselme eğitimi aldım. Yapılan sınavı kazanıp 1’inci dereceden kadroya atandım. 3000 ek göstergeden 9 ay maaş aldım. Son göreve, genel müdürlük eşiti görev diye 3’lük kadro ile 2/3 şef 1600 ek gösterge ile atandım. 2 ay sonra da bir soruşturma sonucu görevime son verildi.
Sorum şunlar:
1) Almadığım emekli ikramiyemi alabilir miyim?
2) Emekli maaşını 1’inci derecedeki kadrodaki unvanımdan mı alacağım? Bu durumda mı kalacak? Düzeltilmesi işin 28 Eylül 2009’da kamu emeklileri daire başkanlığına müracaatım var. Henüz cevap alamadım. Ramazan SAMUR Cevap: 1) Anayasa Mahkemesi emekli ikramiyesi almak için en son çalışılan kurumun Emekli Sandığı’na tabi olma şartını iptal etti (2829 Sayılı Kanun’un 12’nci maddesindeki ibare). Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının yürürlüğe girdiği 5 Haziran 2010’a kadar çıkartılması gereken yasa, 19 Haziran 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı ve kanunlarının geri yürümezliği ilkesine aykırı olarak, geriye dönük 1 Haziran 2010’dan itibaren yürürlüğe kondu. Ancak yasa, iptal edilen eski uygulamayı tekrar getiriyor. İptal edilen yasa hükmü ile yeni getirilen yasa hükmü arasındaki tek fark, yasanın yeri. İptal edilen ibare hizmetlerin birleştirilmesiyle ilgili 2829 sayılı kanundayken, yeni yasa ile 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun emekli ikramiyesi ile ilgili 89’uncu maddesine alınmış. Sonuç olarak, eskiden olduğu gibi emekli ikramiyesi almak için en son çalışılan kurumun Emekli Sandığı’na tabi olma şartı aranacağından, emekli ikramiyesi alamazsınız. Emekli ikramiyenizi yargı yoluyla almayı deneyebilirsiniz. Emekli Sandığı’ndan ikramiyenizi talep edin. Ret yazısı üstüne de eski hükmün Anayasa’ya aykırı olduğu için iptal edildiğini, yeni hükmün de aynı şekilde Anayasa’ya aykırı olduğu iddiası ile idare mahkemesine dava açın. 2) Emekli aylığı, emekliliğe esas derecesi ve kademe üstünden bağlanır. Maaşa esas derece ve kademe üstünden aylık bağlanmaz. Nitekim size de emekli keseneğinize esas derece ve kademeniz üstünden (2/3 dereceden) emekli aylığı bağlanmış. Daha önce görev yaptığınız 1’inci derece üstünden aylık almanız mümkün değil.
Komşunuz iki aylığı birlikte alamaz
Soru: Eşi vefat eden komşumuz 2 küçük çocuklu ve çok mağdur. SSK’dan dul maaşı alacak. Bağ-Kur emeklisi babasından da yetim maaşı talep etse, ikisini birlikte alabilir mi? Zuhal KARACAN Cevap: Komşunuz eşinden SSK’dan dul, babasından Bağ-Kur’dan yetim aylığını birlikte alamaz. Ancak, tutar olarak fazla olan aylığı tercih etme hakkı var. Komşunuz eş ve babadan bağlanacak aylıklardan tutar olarak yüksek olanın bağlanmasını talep etsin. (Eşinden bağlananın yüksek olması gerek.)
Çalışan ile emeklinin kıdem tazminatı şartları farklı
Soru: 1986’da SSK’dan emekli olup 1 Haziran 1990’dan bugüne kadar Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek çalışıyorum. Kendi isteğimle istifa edersem, 3600 gün 15 yıl kanunundan istifade ederek, işyerimden kıdem tazminatı alabilir miyim? Mehmet Recep HANYALI Cevap: Emekli olup, Sosyal Güvenlik Destek Primi ile çalışmaya devam edenlerin kıdem tazminatı alabilmesi için ya işverenin haksız yere veya kendisinin haklı bir nedenle iş sözleşmesini feshetmesi ve işinden ayrılması gerekiyor. Emekli olup aylığını kestirmeden çalışanlar kendi isteği ile işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alamıyorlar. 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme şartıyla kıdem tazminatı alarak işten ayrılma uygulaması, emekli olmayan aktif sigortalıları kapsıyor. Çünkü buradaki 3600 gün prim, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ödenen prim olup, destek primi değildir.
Yüzde 60 işgücü kaybınız varsa malulen emekli olabilirsiniz
Soru: Ekim 1973 doğumluyum. SSK giriş tarihim ise Şubat 1997. 4756 gün prim ödenmiş bulunuyor. Skolyoz (bel kemiği eğriliği) hastası olduğumdan emekliye ayrılmayı düşünüyorum. Daha önce herhangi bir yere rahatsızlığımla ilgili herhangi bir rapor başvurusunda bulunmadım. Ne yapmam gerekir? SİBEL/ BURSA Cevap: Malulen emekli olmak için, 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 gün prim ödeme ve yüzde 60 işgücü kaybı gerekiyor. Süre ve prim ödeme şartlarını sağladığınızdan, kurumun sevk edeceği hastanenin sağlık kurulundan alacağınız rapora istinaden, SGK sağlık kurulunun, en az yüzde 60 işgücü veya meslekte kazanma gücü kaybına uğradığınıza karar vermesi halinde, malulen emekli olabilirsiniz.
SGK başlangıçtan önceki doğumlar için borçlanma yaptırmıyor
Soru: Sigorta başlangıcım 15 Kasım 2006 olup, 5 Ekim 1971-11 Ocak 1980 yılları arasında yurtdışı borçlanmamı 2976 gün olarak ödedim. İsteğe bağlı olarak 641 gün prim ödeyerek, prim ödememi 3617 güne tamamladım. Kısmen emeklilik tarihim 15 Ağustos 2013 olarak görünüyor. 2 Şubat 1988’de doğum yaptım. Doğum borçlanması yaptığım takdirde, emeklilik tarihimin 15 Ağustos 2011’e çekilip çekilmeyeceği hususunda bilgilendirmenizi rica ederim. Fatma SERTER/AYDIN Cevap: Yasada açık hüküm olmasa da Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sigorta başlangıç tarihinden önceki doğumlar için borçlanma yaptırmıyor. SGK uygulamasına göre doğum borçlanması yapamazsınız. Dolayısıyla doğum borçlanması yoluyla emekli olacağınız tarihi öne çekmeniz mümkün değil.
Anneniz 3600 gün prim ödeyip 58 yaşını bekleyecek
Soru: Annem 11 Temmuz 1967 doğumlu. Mart 1982’de SSK’ya girişi var. Ama ödenmiş prim gün sayısı 606 gün. Bu şartlarda annemin emeklilik hakkı var mı? Varsa ne zaman? Selçuk CİHANGİR Cevap: Anneniz yaş haddinden emekli olmak için, 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi. 2994 gün daha prim ödeyerek, 606 gün olan prim ödemesini 3600 güne tamamlaması halinde, 58 yaşını dolduracağı 11 Temmuz 2025’te emekli olabilir.
