Ev kadını nasıl emekli olur?

Soru: 1972 doğumlu eşimin 1989 yılında sigorta girişi var. Fakat hiç prim yatmamış. Emeklilik için geçmişe dönük borçlanma mümkün müdür? 1993’te evlendik. 3 çocuğumuz var. Biri ikiz iki sefer doğum yaptı. Ev hanımları için emeklilik mümkün müdür? Farklı bir öneriniz var mı? ● Yıldırım ERÇELİK

Cevap: Sigorta başlangıç tarihi kişi adına SGK’ya ilk defa çalışma süresi bildirilen gündür. Sigorta girişi yapılıp çalışma süresi bildirilmemesi halinde, emeklilik açısından sigorta başlangıcı sayılmıyor.

Ayrıca staj sigortasında da kişileri emekli eden sigorta kollarına prim ödenmediğinden, sigorta başlangıcı sayılmıyor. Ancak staj sigortasından sonraki doğumlar borçlanılabiliyor.

Şayet eşinizin 1972’deki girişi staj sigortası ise doğumlarını borçlanabilir. Ancak staj sigortası değilse doğumlarını borçlanamaz. Ev kadını olarak eşiniz isteğe bağlı prim ödeyerek emekli olabilir. Daha önce hiç prim ödemediğini ve doğumlarını da borçlanamadığını varsayarsak, bugün isteğe bağlı sigortalı olup, primi 5400 güne tamamlayacağı 2033’te 61 yaşını dolduruyorsa emekli olabilir. Doldurmuyorsa 61 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir.

ÇALIŞIRKEN YETİM AYLIĞI ALAMAZSINIZ İŞSİZ KALINCA ALIRSINIZ

Soru: Babam Bağkur’a prim ödediği dönemde vefat etti. Anneme dul maaşı bağlandı. Annem de vefat etti. Ben bekârım ve SGK’ya tabiyim. Bağkur’dan yetim maaşı alabilir miyim? ● Ebru TÜRKAN

Cevap: Bağkur, çalışan kız çocuğuna ana veya babasından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Sigortalı çalıştığınızdan babanızdan aylık alamazsınız. Ancak işsiz kaldığınızda aylık bağlatmanız mümkün.

YURTDIŞI VE ASKERLİK BORÇLANMASI EŞİNİZİ HEMEN EMEKLİ EDER

Soru: Eşim 27 Eylül 1963 doğumlu. Türkiye’de işe başlama tarihi 1 Haziran 1982. 1800 gün prim ödemesi var. Daha sonra Almanya’da 7 yıl 10 ay çalışması var. 6 aydır yine Türkiye’de SSK’lı. Acaba ne zaman emekli olur? ● Muazzez SERBES

Cevap: Eşiniz emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5150 gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabi. Eşinizin yaş sorunu olmadığından, Almanya’daki çalışma süresini borçlanıp, ayrıca sigortalı çalışmasıyla 350 gün daha prim ödeyerek toplam primini 5150 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir.

Askerliği hakkında bilgi vermemişsiniz. Askerlik yapmışsa askerliğinin 350 gününü ve yurtdışı çalışma süresini borçlanarak hemen emekli olması da mümkün.

KULLANMADIĞI YILLIK İZNİN PARASI MEMURA VERİLMEZ

Soru: Polis memurunun kullanamadığı izinlerin emeklilikte ya da para olarak geri dönüşü var mı? ● Hakan TUNÇEL

Cevap: Kullanılmayan yıllık izin sürelerinin, belli durumlarda (emekli olurken, işten ayrılırken vb.) ücretinin ödenmesi sigortalı çalışanlara ilişkin bir uygulamadır. Maalesef memurlar kullanamadıkları izinlerin ücretini alamıyor.

ÇALIŞAN EMEKLİ İŞİNDEN KENDİ İSTEĞİ İLE AYRILIRSA TAZMİNAT ALAMAZ

Soru: Emekli Sandığı’ndan emekliyim. 10 yıldır özel sektörde sigortalıyım. Bu işyerimden istifa ederek ayrılsam ikramiye alabilir miyim? ● Ayşe GİRGİN

Cevap: Emekli aylığınızı kestirmeden destek primine tabi olarak çalışıyor olmalısınız. Destek primine tabi olarak çalışan emekli işinden kendi isteği ile ayrılması halinde, kıdem tazminatı alamaz.

Kıdem tazminatı almak için; ya işverenin haklı bir neden yokken iş akdini fesih etmesi veya emeklinin haklı bir nedenle iş akdini feshi gerekir.

Örneğin, yıllık izin kullandırılmaması, ücretin kayıt dışında ödenmesi, SSK primlerinin gerçek ücret üstünden ödenmemesi, ücretin yasa veya iş akdinde belirtilen usul ve esaslarda ödenmemesi, işverenin mobbing (psikolojik taciz) uygulaması vb. durumlar işçiye iş akdini fesih hakkı verir. Bu sebeplerden biri ile işten ayrılan emekli kıdem tazminatı alabilir.