Giriş
Soru: 6 Ağustos 1966 doğumluyum. 17 Ağustos 1992 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nde Uzman Çavuş (sözleşmeli) olarak göreve başladım. 3269 Sayılı Uzman Erbaş Kanunu gereğince; 44 yaşını doldurduğumdan yaş haddinden 17 Ağustos 2010 tarihinde görevden ayrıldım. Askerliğimi, 30 Mayıs 1989-30 Kasım 1990 tarihleri arasında 18 ay olarak yaptım ve askerlik süremin tamamını ödedim. 18 yıl görevime karşılık olarak 4 yıl 6 ay fiili hizmet süresi ve 1 yıl 6 ay askerlik hizmetim ve toplamda 24 yıl ödenmiş primim var. Daha sonra uzman erbaş kanununa eklenen bir madde ile yaklaşık 5 ay aradan sonra sivil memur olarak 20 Ocak 2011 tarihinde göreve başladım. Burada sivil memur olarak çalışacağım süre kanun gereği emekli aylığı hak ettiğim tarihe kadardır. Benim sorum şu: Yıpranma ve askerlik hizmet süreleri düşüldüğünde kaç yıl daha sivil memur (657’ye tabi) olarak çalışacağım ve hangi tarihte emekli aylığı almaya hak kazanacağım. Temel ŞİRİN Cevap: Sorunuzda bir yanlışlık olduğu anlaşılıyor. Normalde görevinizden 44 yaşınızı doldurduğunuz 6 Ağustos 2010 tarihinde ayrılmış olmanız gerekir.
[[HAFTAYA]]
Sorunuzu bu tarihte görevden ayrıldığınız varsayımına göre cevaplandırıyoruz. Emekli olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. Ancak, uzman çavuşluk göreviniz nedeniyle hak ettiğiniz 4 yıl 5 ay 23 gün fiili hizmet süresi zammı, emekli olacağınız yaşı 51’den, 46 yaş 6 ay 7 güne düşürüyor. 20 Ocak 2011’de başladığınız sivil memuriyetteki çalışmanızı 15 Nisan 2012 tarihine kadar devam ettirerek fiili hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, yaşınızı 46 yaş 6 ay 7 güne tamamlayacağınız 13 Şubat 2013’te emekli olabilirsiniz.
Süre ve prim şartını sağlayan kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabilir
Soru: 7 Mayıs 1964 doğumluyum. SSK giriş tarihim 27 Mayıs 1986 olup, toplam 6100 gün prim ödemem var. 9 Temmuz 1984-28 Aralık 1985 tarihleri arasında askerlik yaptım. Askerlik borçlanmamı yatırdım. Ne zaman emekli olabilirim? Şimdi çalışmış olduğum işten ayrılırsam kıdem tazminatı alabilir miyim? Şu anda 14 gün ücretli izinliyim. İzinden sonra işten ayrılacağım için, ne gibi yasal yollara başvurmam gerekiyor? Yücel KÜÇÜKKAYA Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerliğinizi borçlanmanız, sigorta başlangıç tarihinizi askerlik süreniz kadar geri götürerek emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 48 yaşınızı dolduracağınız 7 Mayıs 2012’de emekli olabilirsiniz. Emekli olmak için aranan süre ve prim şartını yerine getirdiğinizden, kıdem tazminatınızı alıp işinizden ayrılabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il müdürlüğü veya merkez müdürlüğünden ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısı alarak işvereninize ibraz etmekten ibarettir.
Emzirme izni verilmemesi iş akdini fesih hakkı verir
Soru: İşverenin süt iznini kullandırmaması ve bir yıllık sürenin de geçmiş olması nedeniyle sigortalının yapacağı bir şey var mıdır? Yusuf CERRAHOĞLU Cevap: İşverenin süt iznini kullandırmamasının cezası, İş Kanunu’nun 104’üncü maddesinde belirlenmiş olup, 2011 verilerine göre 1113 TL’dir. Bunun dışında, emzirme izni verilmemesi sigortalı kadına iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hakkı verir. Emzirme izni verilmediği gerekçesiyle, iş sözleşmesini fesih eden sigortalı, kıdem tazminatı, ücret vb. haklarını alarak işinden ayrılabilir.
430 gün askerlik borçlanması yapmanız yeterli olur
Soru: 16 Ocak 1964 doğumluyum. 1 Ağustos 1989’dan beri SSK’lıyım. 5350 gün SSK prim ödemem var. 1984-1986 arası askerliğimi Bulgaristan’da 24 ay olarak yaptım. Askerliğimin ne kadarını borçlanmam gerekir? Ne zaman emekli olurum? Fikret ÖZTÜRK/İZMİR Cevap: 24 aylık askerlik sürenizin 430 gününü borçlanmanız halinde, başlangıç tarihiniz 430 gün geri gider ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz. Borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de 50 yaşınızı dolduracağınız 16 Ocak 2014 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Bağ-Kur’a 1987’den itibaren kayıt olamazsınız
Soru: 1987 yılından beri vergi mükellefiyim. Bağ-Kur’a müracaatım yok. 2000’de müracaatım var. 2000’den bu yana Bağ-Kur’a prim ödemeye devam etmekteyim. 1987 ve 2000 yılları arasında Bağ-Kur’lu gözükmüyorum. Bu 13 yılki boşluğu ödeme imkanım var mı? Nasıl ödemeliyim? Yusuf ALKAN Cevap: Sizin gibi Bağ-Kur’a süresi içinde kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğü 4 Ekim 2000’den itibaren başlatıldı. Süresinde kayıt olmadığınız için, Bağ-Kur sigortanızın 4 Ekim 2000’den itibaren başlatıldığı anlaşılıyor. Bugün 1987’den Bağ-Kur’a kayıt yaptırmanız mümkün değil. Maalesef 1987-2000 arasındaki 13 yıllık dönemi borçlanarak kazanmanız da söz konusu olamaz.
Bir takvim yılında ikiden fazla taksit ödenmezse yapılandırma bozulur
Soru: 2003 itibarıyla şirket ortağıyım iflas ettik. Bağ-Kur’a 19.000 TL borcum var. İşimi kaybettim Torba Yasa kapsamında taksitlendirme yaptım ancak prim borcuyla ağır geliyor. Kiracıyım ödeyemiyorum. Ne yapmam lazım? Süleyman SANCAR Cevap: Torba Yasa kapsamında yeniden yapılandırılan prim borçlarında ilk taksitin 30 Haziran 2011 Perşembe günü mesai saati sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. Bir takvim yılında ikiden fazla taksit ödenmezse yapılandırma bozulur. Ayrıca cari prim borçlarının da süresi içinde ödenmesi gerekiyor. Cari primlerden bir takvim yılında ikiden fazlası, süresinde ödenmezse yapılandırma yine bozuluyor. Torba Yasa’dan yararlanmak için taksitlerin süresinde ödenmesi zorunlu. Maalesef taksit ödemeden yasadan yararlanacak sihirli bir yol yok.
Evlenmez ve sigortalı olarak çalışmazsanız babanız üstünden sağlık yardımı alabilirsiniz
Soru: 13 Mayıs 1993 doğumluyum. Babamın sigortasından yararlanıyorum. Bu yaz tatilinde sigortamı başlatmak için sigortalı bir yerde çalışmak istiyorum. Merak ettiğim konu, bu işte 2 ay çalışıp ayrıldıktan sonra, babamın sigortasına geri dönebilir miyim? Bu yıl üniversiteye başlayacağım. Okuduğum sürece babamın sigortasından yararlanabilir miyim? Gözde K. Cevap: Sigortalı bir işte çalışmaya başladığınızda sağlık yardımını kendi sigortanızdan almanız gerekir. İşsiz kaldığınızda tekrar babanızın üstünden sağlık yardımı almaya başlarsınız. Okusanız da okumasanız da evlenmediğiniz ve sigortalı çalışmadığınız sürece babanızın üstünden sağlık yardımı alabilirsiniz
