Giriş
Soru: 1995’ten beri SSK’lı olarak çalışırken istifa ettim. Ayrılırken kıdem tazminatımın da tarafıma ödenmesi yönünde Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) aldığım yazıyı da verdim. Böyle bir hakkım olmadığını söylediler. 4970 günüm var. Ayrıca bana verilen cevapta, 8 haftalık ihbar süresini, kendilerine çalışacağımı söylediğim halde ödememi ve bunun karşılığı olan 3200 lirayı 10 gün içinde vermemi yazılı olarak bildirdiler. Şimdi bu durumda iş mahkemesine başvursam kıdem tazminatımı alabilir miyim? Şahin KARAKAŞ Cevap: Emekli olmak için süre ve prim şartını yerine getiren ancak aylık bağlanması için aranan yaş haddini dolduramayanlar, kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabilir. Kıdem tazminatını alarak işinden ayrılan, aylık bağlanacak yaş haddinin dolmasını çalışmadan bekleyebileceği gibi, herhangi bir işyerinde hatta işverenin kabul etmesi halinde ayrıldığı işyerinde çalışarak da bekleyebilir.
[[HAFTAYA]]
Yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Aranan şartlardan süre ve prim şartını sağladığınızdan kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılabilirsiniz. Nitekim SGK da ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazını vermiş. Şayet, kıdem tazminatı alma hakkınız olmasaydı, SGK ‘neden kıdem tazminatı alabilir’ yazısı versin ki? İşverene noterden kıdem tazminatınızı ödemeleri için bir ihtar çekin. Kıdem tazminatını ödemezlerse, İş Mahkemesi’ne kıdem tazminatınızın kanuni faiziyle birlikte ödenmesi talebiyle dava açmanız halinde, kıdem tazminatınızı kanuni faiziyle birlikte kısa sürede alabilirsiniz. Ayrıca ihbar tazminatı da ödemezsiniz.
Emekli Sandığı’ndan aylık alan kız çocuğu SSK’dan yetim aylığı alamaz
Soru: Annem Bağ-Kur emeklisi. Babam yeni vefat etti. Babam Emekli Sandığı memur emeklisiydi ve maaşı şu an için belli bir kesinti ile anneme bağlandı. Annemin SSK emeklisi olan babası vefat etti. Annenim bir kız kardeşi var. Kız kardeşi ve ölen eşi her ikisi de Emekli Sandığı memur emeklisi. Kız kardeşi eşinin maaşını alıyor. Annemin babasının maaşını almaya hakkı var mı? Mustafa ÇAKAR Cevap: SSK, kendi çalışmalarından dolayı sosyal güvenlik kurumlarından emekli olanlara anne ve babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Anneniz ve teyzeniz kendi çalışmalarından dolayı emekli olup Emekli Sandığı’ndan emekli aylığı aldıklarından, dedenizden dolayı SSK’dan yetim aylığı bağlatamaz.
14 ay daha prim ödeyip emekli olabilirsiniz
Soru: 1 Ocak 1950 doğumluyum. 1 Haziran 1995’te SSK’lı oldum. 4 Ocak 1996’da Bağ-Kur’a geçtim. Şirket tasfiyesi nedeniyle Nisan 2009’da kapanış verdim. Nasıl emekli olabilirim? Naile SAYLIK Cevap: Bağ-Kur’da yaş haddinden emekli olmak için 25 yıl sigorta ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. Sigorta başlangıç tarihinden kapanış tarihine kadar boşluğunuz yoksa isteğe bağlı olarak 14 ay daha prim ödeyerek, 13 yıl 10 ay olan prim ödemenizi 15 yıla tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Eşiniz sigortalı çalışarak en az 1260 gün prim ödemeli
Soru: Eşim 1972 doğumlu ve 1991 yılından beri Bağ-Kur’lu. Eşim SSK’ya geçerse ne kadar erken emekli olabilir? Yaşar KAYMAK Cevap: Eşiniz sigortalı bir işte çalışarak en az 1260 gün (3.5 yıl) prim ödemesi halinde, SSK’da 20 yıl sigorta, 5525 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabi olur. Toplam 5525 gün prim ödemiş olması koşuluyla, 2020’de 48 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir. Eşinizin doğum ve Bağ-Kur başlangıç tarihini yıl olarak bildirmişsiniz. Bağ-Kur’da ara boşluğunuz yoksa ve Bağ-Kur başlangıcı 1 Haziran 1991’den önceyse 47 yaşını, sonraysa 48 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir.
Prim borcu silinmez, af fırsatını kaçırmayın
Soru: 15 Haziran 2006’dan beri Bağ-Kur’luyum. Bugüne kadar hiç prim yatırmadım. Bağ-Kur’a olan borcum günlerimin iptal edilmesi kaydıyla silinir mi? Kaan KAR Cevap: Prim borcunuzun silinmesi gibi bir durum olmaz. Prim borçlarının yeniden yapılandırılması için af kanunu çıktı. 6111 sayılı Yasa’nın sağladığı avantajla prim borcunuzdan kurtulmanız mümkün. Aftan şu şekilde yararlanacaksınız. 30 Nisan 2011’e kadar, bağlı olduğunuz sosyal güvenlik il müdürlüğüne yazılı olarak başvuru yapın. Prim borcunuzun aslını ve borcun vade tarihinden 25 Şubat 2011’e kadar enflasyon oranında (TEFE/ÜFE) hesaplanan gecikme zammını 30 Haziran 2011’e kadar ödeyin. Ayrıca borcunuzu 12 ayda 6 taksitte yüzde 5, 18 ayda 9 taksitte yüzde 7, 24 ayda 12 taksitte yüzde 10, 24 ayda 18 taksitte yüzde 15 faizle de ödeyebilirsiniz.
İki doğum için borçlanma yapabilirsiniz
Soru: 26 Mart 1965 doğumluyum. 1979-1986 arasında 578 gün primim var. Nisan 2010’dan beri SSK’lı olarak çalışıyorum. 2000 ve 2005 yıllarında 2 doğum yaptım. Doğum borçlanması yapabilir miyim? Ne zaman, nasıl emekli olabilirim? Emekli maaşı ne kadar alırım? Günay ÖZDİL/Adana Cevap: İki doğumunuz için borçlanma yaparak 1440 gün kazanabilirsiniz. Emekli olacağınız tarihe kadar doğum borçlanması yapabilirsiniz. Belli bir süre şartı yok. 8 Eylül 1999 itibarıyla 18 yıldan fazla süredir sigorta süresi olan kadınlar, eski kanun şartlarıyla emekli olacak. Eski kanuna göre; yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Toplam ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Torba Yasa’da emekli olmayı kolaylaştıran düzenleme bulunmuyor
Soru: 1989’dan beri oda kaydım bulunuyor. Emekli olmamda bunun bana bir faydası olur mu? Torba Yasa’da bununla ilgili bir madde var mı? Hasan ÖZDOĞAN Cevap: Torba Yasa’da kişilerin emekli olmasını kolaylaştıran düzenleme bulunmuyor. 1989’daki oda kaydınızın emekli olmanıza bir faydası yok.
