Giriş
Soru: Sigortalı olarak 11 yıl bir firmada çalıştım. Maaşımız asgari ücret artı prim sistemi idi. 11 yıl bu sistemle çalıştım. 1997’de işe girdim. 2008’de kendi isteğimle ayrıldım. Bu şirketten kıdem tazminatı talep edebilir miyim? Rahmi SEYHAN Cevap: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemesi olanlar dışında, kendi isteği ile işten ayrılanlar kıdem tazminatı alamıyor. Kendi isteğinizle işinizden ayrıldığınız için kıdem tazminatı alamazsınız. 15 yıl sigortalılık süreniz olsaydı, 3600 gün prim ödemeniz olduğundan, kendi isteğinizle de ayrılsanız kıdem tazminatı alabilirdiniz.
Emlak bildirimini geç yapmanın cezası
Soru: Emlak Vergisi bildirimini geç vermenin cezası nedir? Ocak 2009’da alınan bir arsanın emlak bildirimi Şubat 2010 içinde yapılırsa, vergi cezası kesilir mi? Ali Can ZÜHRE Cevap: Emlak Vergisi bildiriminin süresi içinde yapılmaması, öncelikle ikinci derece usulsüzlük cezası kesilmesini gerektiriyor. Bildirimin süresinde yapılmaması vergi ziyaına neden olmuşsa, vergi ziyaı cezası da kesilmesi gerekmektedir. Geç bildirim fiili, hem usulsüzlük hem de vergi ziyaı cezasını gerektirdiğinden, usulsüzlük cezası ile vergi ziyaı cezası mukayese edilir ve tutar itibarıyla fazla olan ceza kesilir. Ocak 2009’da satın alınan arsanın Emlak Vergisi bildiriminin, en geç 31 Aralık 2009’a kadar ilgili belediyeye yapılması gerekiyordu. Bildirim Şubat 2010 içinde yapıldığında ikinci derece özel usulsüzlük cezası kesileceğine şüphe yok. Gelelim vergi ziyaı cezası kesilip kesilmeyeceği hususuna: Vergi Usul Kanunu’nun 341’inci maddesinde vergi ziyaı, vergilendirme ile ilgili ödevlerin yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesi nedeniyle, verginin süresinde tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi olarak tanımlanmıştır. Emlak vergileri, her 4 yılda bir olmak üzere takdir işlemlerinin yapıldığı yılı takip eden ocak ve şubat aylarında tahakkuk etmektedir. Vergi değerini tadil eden nedenlerden dolayı bildirim yapılması gereken hallerde, vergi değerini tadil eden sebeplerin meydana geldiği bütçe yılını takip eden ocak ayında tahakkuk etmektedir. 2009’da emlak vergi değerleri yeniden belirlenmiş olduğundan, 2010 emlak vergileri Ocak, Şubat 2010’da tahakkuk edecektir. Dolayısıyla, 31 Aralık 2009’a kadar yapılması gereken emlak vergi bildiriminin Şubat 2010 içinde yapılması halinde, henüz verginin tahakkuk etme süresi geçmemiş olduğundan ortada vergi ziyaı yoktur. Dolayısıyla vergi ziyaı cezası kesilemez. Sonuç olarak, 31 Aralık 2009’a kadar yapmanız gereken Emlak Vergisi bildirimini Şubat 2010 içinde yapmanızdan dolayı sadece 14 TL, 2’nci derece usulsüzlük cezası ödersiniz.
Babanızın Bağ-Kur’u 1 Ekim 2008’den itibaren başlatılır
Soru: Babam 13 Mayıs 1965 doğumlu 11 Kasım 1979’da SSK başlangıcı var. 2003’te SSK’lı çalışırken üzerine ticari araç aldı. Deftere tabi vergi mükellefiyken SSK’da 5000 gününü tamamlayıp, 13 Eylül 2007’de işyerinden çıkışını aldı ve emeklilik için yaş sınırı olan 13 Mayıs 2010’u beklemeye başladı. Ticari araç 30 Nisan 2009’a kadar üzerinde kayıtlı kaldı. Bu tarihte üzerinden düşürdü. Ama Bağ-Kur’a hiç kayıt yaptırmadı. SSK’lı işten ayrıldıktan sonra 20 aylık süre emeklilik dilekçesi vereceği tarih olan 13 Mayıs 2010’da karşısına çıkıp sorun yaratır mı? Sorduğumuz kişiler ‘Bağ-Kur borç çıkartır’ diyorlar. Borç çıkarsa 20 aylık borç tahminen ne kadar olur? SELİN Cevap: Babanız gibi Bağ-Kur’a süresi içinde kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğü, yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008’den itibaren başlatılıyor. Babanız emekli olacağı sırada, vergi mükellefi olarak Bağ-Kur’a kayıt yaptırmadan faaliyette bulunduğunun farkına varırlar ve 1 Ekim 2008 ile 30 Nisan 2009 tarihleri arasındaki süre için 4/b sigortalısına (eski adıyla Bağ-Kur) kaydını yaparak, yaklaşık 9 aylık sürenin primini isterler. İstenen prim, gecikme zammından dolayı ödenecek güne göre değişmekle birlikte, yaklaşık 2.500-2.800 TL civarında ödeme yapacağınızı tahmin ediyoruz.
Askerlik sürenizin 10 gününü borçlanıp bir yıl erken emekli olabilirsiniz
Soru: 7 Haziran 1963 doğumluyum. 3 Haziran 1985’te askerlikten sonra sigortalı olarak çalışmaya başladım. 18 ay askerlik yaptım. O tarihten bugüne kadar SSK’lı olarak çalışmaktayım. Ne zaman emekli olabilirim? 18 ay olan askerlik süremi borçlanmam halinde, ne zaman emekli olurum? Alican AKGÜL Cevap: Emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 49 yaşınızı dolduracağınız 7 Haziran 2012’de emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihinden önceki askerlik sürenizin 10 gününü borçlanmanız halinde, yaş şartınız 48’e düşer ve 7 Haziran 2011’de emekli olabilirsiniz.
Geçmiş günlere toplu prim ödenerek emekli olunamıyor
Soru: 1969 doğumluyum. İlk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığım tarih 1 Ekim 1987. Bugüne kadar 1107 gün prim ödedim. SGK’nın sitesinden 4118 gün daha prim ödeyerek 2021’de emekli olacağımı öğrendim. 4118 günün primini toplu olarak ödeyerek emekli olabilir miyim? Funda ÖRNEK Cevap: Emekli olmak için, 20 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 44 yaş şartlarına tabisiniz. 4418 gün daha prim ödeyerek, 1107 gün olan prim ödemenizi 5225 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (Ara vermeden prim öderseniz 2021’de). Geçmişteki prim ödenmemiş boş günler borçlanılarak kazanılamadığından, toplu prim ödeyerek emekli olmanız mümkün değil.
4 yıl erken emekli olabilirsiniz
Soru: 1 Ocak 1985’te SSK’lı oldum ve 4000 gün prim ödedim. Daha sonra 1 Ocak 2000’den bu yana da Bağ-Kur’a prim ödemekteyim. Benim emeklilik durumum nedir? 5 Mayıs 1967 doğumluyum. Ne zaman emekli olabilirim? Şinasi Karaman Cevap: Bağ-Kur’da emekli olmak için, 25 tam yıl prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. 25 tam yıl prim ödemiş olmanız koşuluyla, 52 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2019’da emekli olabilirsiniz. Bağ-Kur’u kapatıp 1 Mart 2010’dan itibaren sigortalı olarak çalışarak 1260 gün (3.5 yıl) prim ödemeniz halinde, 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olarak, 48 yaşınız dolduracağınız 5 Mayıs 2015’te SSK’dan emekli olmanız da mümkündür.
