Yüzde 40 rapor alabilirseniz emekli olabilirsiniz

Soru: 1968 doğumluyum. Sol ayağım felçli. Askerliğimi yapmadım. 18 yıl, 2 ay Bağ-Kur, 3 yıl, 3 ay da SSK’ya prim ödedim. Malulen veya normal yoldan nasıl emekli olabilirim? Tural ACARBAŞ

Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önce hastalığı ve rahatsızlığı olanlar malulen emekli olamıyor. Bu nedenle malulen emekli olamazsınız. Ancak, yüzde 40’ın üstünde işgücü kaybınız varsa, engellilere tanınan haktan yararlanarak erken emekli olmanız mümkün. Yüzde 40-49 arasında rapor alabilirseniz, 18 yıl sigorta ve 4680 gün prim şartlarına tabi olarak, istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz.

Evde bakım aylığı için kişi başı aylık gelirinizin 347.92 liradan az olması gerek
Soru: Annem ve babam öldükten sonra zihinsel engelli ağabeyime bakan hiç evlenmemiş bir bayanım. Ağabeyim ve ben babamdan dolayı SSK’dan toplam 700 lira yetim aylığı alıyoruz. 1 yıl sonra SSK’dan emekli olacağım.
Şu an çalışmıyorum ve başka bir gelirim yok. Ağabeyime baktığım için engelli maaşı da alabileceğim söyleniyor. Bu doğru mu? Nereye başvurmam gerekiyor? Gülçin KARA

Cevap: Hayatını başkasının bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede engellilere bakanlar, aile içi kişi başına düşen gelir toplamı asgari ücretin net tutarının üçte ikisinden (347.92 lira) az olması şartıyla, asgari ücretin net tutarı kadar (521.89 lira) evde bakım aylığı alabilir.
Ağabeyinizin ‘ağır engelli’ ibaresini taşıyan sağlık kurulu raporu varsa (veya alırsanız) kişi başına aylık geliriniz de 347.92 liradan az ise aylık 521.89 lira evde bakım aylığı alabilirsiniz.
Aylık gelirinizin 700 lira olduğunu belirtmişsiniz. Bu durumda aile içi kişi başına düşen aylık geliriniz 350 lira olduğundan evde bakım aylığı alamazsınız. Aylık 2.08 lira ile hakkınızı kaybediyorsunuz. Gelirinizi yuvarlayarak belirtmiş olabilirsiniz. Gelirinizi hesaplayın.
Şayet evde bakım aylığı alma şartlarını sağlıyorsanız bulunduğunuz yerdeki, yoksa en yakın yerdeki Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Müdürlüğü’ne başvurun.

Gerçeği yansıtmayan ücret bordrosunun hapis cezasına uzanan yaptırımı var
Soru: 2 yıldır fiş parası (vergi iadesi) alamıyorum. Maaşımın asgari ücretini bankadan, kalanını elden alıyorum. Devlet fiş paramı oraya yatırıyor. Ama patronum inkar ediyor. Ne yapabilirim? Bu işyerinde 5 yıldır çalışıyorum. Daha önce fiş parası alıyordum. Murat ACUR

Cevap: Fiş, fatura toplanarak vergi iade alma usulü 1 Ocak 2008’de terk edildi. Yerine, fiş fatura toplamadan kişinin medeni durumuna göre, kendisi eşi ve çocukları için asgari geçim indirimi adı altında bir uygulama getirildi. Yeni uygulamaya göre sigortalı için asgari ücretin yarısı (364.50 lira), eşi için yüzde 10’u (72.90 lira), ilk iki çocuğu için ayrı ayrı asgari ücretin yüzde 7.5’i (her çocuk için 54.68 lira), sonraki her çocuğu için asgari ücretin yüzde 5’i (36.45 lira) kadar asgari geçim indirimi uygulanır.
Asgari geçim indirimi üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi tutarı kadar çalışanın eline fazla para geçer. Örneğin, eşi çalışmayan evli 4 çocuk sahibi asgari ücretle çalışan biri, asgari geçim indirimi uygulaması nedeniyle Gelir Vergisi ödemez. Ücretinden kesilip vergi dairesine yatırılması gereken 92.95 lira kadar eline fazla para geçer.
Sizde olduğu gibi işverenin, ücretin asgari ücret kadar olan kısmını bankaya yatırıp kalan kısmını elden vermesi, kayıtdışı işlemdir. Bu durumda ücret bordronuz, muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kapsamına girer.
Muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlemenin ve kullanmanın tespiti halinde, 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezası vardır. İşverenle görüşüp, şikayet hakkınızı kullanarak, asgari geçim indirimini almak için Maliye Bakanlığı’na başvurulacağını belirtin. İşveren vergi incelemesini göze alamayacağından, asgari geçim indirimini ödeyecektir. İşverenle uzlaşarak sorunları çözmek en akılcı olanıdır. İşverenle uzlaşmaya çalışın.

İki yıl elde tutulduktan sonra satılan AŞ hisse senedi vergiye tabi değil
Soru: Anonim şirket (AŞ) hisse senedi satışına vergi var mı? Anonim şirket ortağının hissesinin bir kısmını veya tamamını sattığında, satış kazancından dolayı beyanda bulunması ve vergi ödemesi gerekiyor mu? Turan BAŞPINAR

Cevap: Anonim Şirket hisse sendi satışından elde edilen kazancın, Gelir Vergisi’ne tabi olup olmadığını, hisse senedinin elde bulundurma süresi belirliyor. Borsaya kayıtlı olmayan AŞ hisse senedinin iki yıl ve daha fazla süre elde bulundurulduktan sonra satılmasından sağlanan kazanç, tutarı ne olursa olsun Gelir Vergisi’ne tabi değil. Ancak, edinme tarihinden itibaren iki yıl içinde elden çıkarılan AŞ hisse senedi satışından sağlanan kazanç, değer artış kazancı kapsamında Gelir Vergisi’ne tabi bulunuyor.

Anneniz SSK’dan dul, Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabilir
Soru: Annem, babamın vefatından dolayı sosyal sigortalar kurumundan emekli maaşı alıyor. Anneannem de dedemden dolayı Emekli Sandığı’ndan maaş alıyor. Annem dedemden dolayı maaş alabilme hakkına sahip mi? Abdulkadir KORKMAZ

Cevap: Anneniz Emekli Sandığı’na tabi olarak çalışmıyor veya Emekli Sandığı’ndan kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı almıyorsa, babanızdan dolayı SSK’dan dul aylığı alırken, dedenizden dolayı Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabilir. Anneniz bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik kurumu il müdürlüğüne yazılı olarak başvurarak babasından dolayı yetim aylığı bağlanmasını talep ettiğinde aylığı bağlanacaktır.

Başka aylık alan yoksa annenizin aylığının artırılması gerekir
Soru: 1992 yılından beri babamdan yetim aylığı alıyordum. İki yıl önce, çalışmaya başladığım için kesildi. Ama bildiğim kadarıyla maaşımın belli bir bölümünün anneme bağlanması gerekiyordu. Ancak hâlâ bağlanmadı. Ne yapmamız gerekiyor? Banu EMİR

Cevap: Babanızın hangi kuruma tabi olduğunu belirtmemişsiniz. Ancak, hangi kurumdan emekli olursa olsun, babanızdan dolayı aldığınız yetim aylığınız kesildiğinde annenizden başka aylık alan yoksa, annenizin dul aylığının tekrar hesaplanarak artırılması gerekirdi. Bulunduğunuz yerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne durumu anlatan bir dilekçe ile başvurarak, annenizin aylığının tekrar hesaplanarak artırılmasını talep edin.