İngiltere ve Türkiye arasında 'Koç köprüsü'

İngiltere’nin Beyoğlu’ndaki İstanbul Başkonsolosluğu, değerli dostum Roger Short’un başkonsolos olarak görevde olduğu dönemde ziyaret etmekten büyük keyif aldığım yerlerden biriydi. 20 Kasım 2003’te İstanbul’u kana bulayan El Kaide saldırısında hayatını kaybeden Short, mükemmel Türkçe konuşan çok parlak bir diplomattı.

Bu saldırı Türkiye’deki İngiliz misyonu ve İngiltere’de travmatik bir sarsıntıya neden oldu. Saldırının yaşandığı gün bir esnafın çay ikramı sayesinde ölümden kurtulan Short’un eşi Victoria acı tatlı hatıralarıyla hâlâ Türkiye’de yaşıyor. Başkonsolosluk binasına yıllar sonra ilk kez önceki akşam güzel bir törene katılmak üzere gittim. Koç Holding Şeref Başkanı Rahmi M. Koç, İngiltere’nin yüksek onur unvanı olan “Britanya İmparatorloğu Onursal Mükemmeliyet Önderliği Nişanı” ile ödüllendirildi.

Rahmi Koç’a, Kraliçe 2. Elizabeth adına verilen ödülü, İngiltere’nin Ankara Büyükelçisi David Reddaway sundu. Verilen nişanın İngilizce’deki tam adı “Commander of the Most Excellent Order of the British Empire-CBE”. Bu nişan İngiliz kültürüne ve dünya görüşüne yakınlığı olanlara, İngiltere ile ilişkilerin güçlenmesine katkı sağlayanlara veriliyor.

Rahmi Koç’un kişisel özellikleri, ticaretteki başarıları ve hayırseverlik alanında yaptığı büyük hizmetler, bu ödülün verilmesinde etkili olmuş. Rahmi Koç ile iki hafta önce Londra’da Kraliçe 2. Elizabeth’in Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile eşi Hayrünnisa Gül onuruna verdiği yemekte karşılaşmıştık. Koç, Kraliçe’nin davetlisi olarak Buckingham Sarayı’na gelmişti.

Müze ve giyim-kuşam tarzı

Rahmi Koç, kıyafet seçiminden yaşam stiline kadar neredeyse her alanda Türkiye’de İngiliz zevkini en iyi yansıtan insandır. Rahmi Bey’in sahip olduğu mekanlardaki değerli eşyaların çoğu İngiliz yapımıdır. Sütlüce’deki Rahmi Koç Müzesi’nde sergilenen objeler arasında “Made in England” damgasını taşıyan yüzlerce obje görebilirsiniz.

Rahmi Koç’un hayatında ve çevresinde İngiliz izlerinin çok örneği var. Rahmi Bey, Türkiye’de İngiliz tarzı kıyafet bulunmamasından kaynaklanan boşluğu yıllar önce fark etmiş ve “Edwards” ismiyle bir mağaza açmıştı. Burada dünyaca ünlü İngiliz kumaşlarından yapılan kıyafetler satılıyordu. Rahmi Bey’in yakın arkadaşı Azize Taylan tarafından işletilen Halat Restaurant’ın hemen yanındaki “Barbarossa Pub” Rahmi Bey’in özel koleksiyonundan antikalarıyla şık İngiliz tarzını en iyi yansıtan mekânlardan biri.

Beko mucizesi

Koç ile İngiltere arasındaki yakınlık ilişkisi sadece kişisel tercihlerle sınırlı değil. Koç Grubu’nun ticari faaliyetlerinde İngiltere’nin büyük yeri olduğu görülüyor. Rahmi Bey, bu konuya dair çarpıcı bir kaç örnek verdi. Türkiye ile İngiltere arasındaki ticaret hacmi 19 milyar pound seviyesinde. Türkiye’de 2400 dolayında İngiliz şirketi faaliyet gösteriyor. İngiltere, Koç Grubu’nun en büyük deniz aşırı pazarı haline gelmiş.

Vaktiyle İngiltere’den Ford marka kamyon ve otomobil ithal eden Koç Grubu, şimdi bu ülkeye çok sayıda Ford Transit minibüs ihraç ediyor. British Oxygen ve Aygaz’ın ortaklığından da söz etmek lazım. Diğer taraftan kendi alanında referans bir üretici olan İngiliz Land Rover askeri araçlarının montajı, Koç Grubu şirketi Otokar tarafından Türkiye’de yapılıyor. Ev elektroniği ve beyaz eşyada dünya devi haline gelen Beko, bugün İngiltere’nin en tanınan ve ciddi pazar payına ulaşan şirketlerinden biri.

Koç Grubu’nun satışları 3.5 milyar pounda ulaşmış. Hiçbir başarı tesadüflerle gelmiyor, bütün bu saydıklarımda yılların birikimi ve emeği var. Türkiye ile İngiltere arasında bugün stratejik seviyede ciddi bir ilişki kurulmuşsa, bunda Rahmi Koç ve ailesinin önemli katkısı olduğunu kabul etmek gerek.

Kimler vardı?

Semahat Arsel, Mustafa-Caroline Koç, Ömer Koç, Nevbahar Koç, Azize Taylan, Turgay Durak, Cenk Çimen, Dr. Bülent Bulgurlu, Emine-Yavuz Alangoya, Oya Ünlü Kızıl, Eşref ve Fulya Cerrahoğlu, Herve-François Margo, Bülent-Oya Eczacıbaşı, Nurgül Çelik, İbrahim-Sevda Yazıcı, Tezcan Yaramancı, Murat Yalçıntaş, Prof. Dr. İlber Ortaylı, Rona Yırcalı davetliler arasındaydı.

Bugün ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ı kabul edecek olan Rum Patriği Bartholomeos da davete Bergama Metropoliti Ioannis ile birlikte “onur konuğu” olarak katıldı. Türkiye’nin Londra Büyükelçisi Ünal Çeviköz ve eşi Emel Çeviköz İngiltere’den bu davete katılmak için gelmiş. Dışişleri eski Bakanları Vahit Halefoğlu, İlter Türkmen ve Prof. Dr. Emre Gönensay’ı yıllardır bir arada görmemiştim. Yemekte Ertuğrul Özkök, Güneri Cıvaoğlu ve Şelale Kadak ile aynı masada oturduk. Büyükelçi David Reddaway’in oğlu Alex de bizimle birlikteydi, kendisi çok güzel Türkçe konuşuyor.