İsrail soykırımı tanımayacak

Türkiye ve İsrail’in bir dönem stratejik müttefiklik mertebesine yaklaşan ilişkisi; İsrail’in Gazze operasyonları, “One Minute” olayı ve “Mavi Marmara” baskını sonrasında büyük oranda zarar gördü.

Karşılıklı sert açıklamalar ve restleşmeler nedeniyle diplomatik ilişkilerin düzeyi de hayli geriledi. Türkiye İsrail’i katliam yapmakla suçladı. Tel Aviv hükümeti ise Ankara’yı, İsrail vatandaşlarını hedef alan terör eylemlerini görmezden gelmekle eleştirdi. Yıllar sonra ABD’nin araya girmesiyle iki ülke arasında normalleşmenin ilk işaretleri geldi, hatta bizzat İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu “Mavi Marmara” operasyonundan ötürü Türkiye’den resmen özür diledi. Ancak daha sonra beklenen ilerlemeler sağlanamadı. Peki, şimdi ne olacak? Bu konuları Türkiye’deki en yüksek düzeyli İsrailli diplomat olan Başkonsolos Shai Cohen ile konuştum. Cevaplarını bugün ve yarın aktaracağım.

[[HAFTAYA]]

Önce güncel tartışmayı sorayım. Ermeni soykırımı tartışmalarında İsrail nerede duruyor?

İsrail’in resmi görüşü, diğer birçok ülke gibi Ermeni felaketini soykırım olarak tanımamaktır. Diğer taraftan İsrail, Ermeni felaketine anlayış göstererek yaşadıkları felakete önem vermektedir ve Ermeni halkıyla dayanışma içindedir. İlave etmek isterim ki; bize göre tek bir soykırım “Shoah” vardır, o da İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilerin sadece Yahudi oldukları için katlettikleri 6 milyon insanın olayıdır.

Türkiye-İsrail arasındaki ilişkilerin normalleşmesini bekliyor musunuz? Yakında hangi gelişmeler yaşanabilir?

İsrail Başbakanı Netanyahu, Mavi Marmara olayı için üzüntülerini dile getirmiş ve tazminat konusu tartışılmıştı. Ben, tazminat ve özür konusunda geride sorun kaldığını düşünmüyorum. Gazze’de ambargoya gelince; denizden uygulanan ambargo uluslararası kurallara uygun olup Gazze’ye deniz yoluyla girebilecek kaçak silahları durdurmak için süregelmektedir. Geçen seneki savaştan sonra bile Gazze’ye ilaç, insani yardım, enerji ve su girişi varken ambargodan bahsedebilir miyiz?

Türkiye ile İsrail’in seçim dönemleri ve iç politika dengeleri sebebiyle mi adım atılamıyor?

Bu konuları doğrudan iç politika gerekçelerine bağlamayı doğru bulmuyorum. İsrail seçimlerden yeni çıktı ve henüz hükümet kurulmadı. Türkiye de 7 Haziran’da seçime girecek. Sonuçlarını ve iki ülkedeki değişimlerini ve etkilerini bilemiyorum. Ancak ilişkilerin eski seviyesine dönmesi iki ülkenin de çıkarınadır.

İsrail ve Türkiye’nin ilişkilerini yeniden düzeltmesi, hatta stratejik seviyeye ulaştırması mümkün mü?

Kesinlikle. Ben tekrar bu seviyeye ulaşılması gerektiğini düşünüyorum ve bunu mümkün görüyorum. İsrail ve Türkiye’nin ortak çıkarlarına ilave olarak terörle mücadele, enerji kaynaklarının farklı kazanımları, bölgesel ekonomik gelişmeler iki ülke arasında daha derin bağlar kurmasını sağlayacak.