Giriş
Türkiye-İsrail ilişkileri nereye gidiyor? Bir dönem öncesine kadar stratejik müttefik olarak görülen iki ülke artık eskisi kadar yakın değil mi? Uluslararası konularda alışık olduğumuz dayanışma görüntüsü tarihe mi karıştı?
Bütün bu soruların yanıtlarını bulabilmek için Amerika, Türkiye ve İsrail’deki düşünce kuruluşları kafa yoruyor. Ben de konunun muhataplarından biri olan İsrail’in Ankara Büyükelçisi Gabby Levy ile görüşerek soruların yanıtlarını bulmaya çalıştım.
Büyükelçi Gabby Levy, buradan aktardığım sohbetin dünkü bölümünde zor zamanlarda ve kritik konularda Musevi lobisinin Türkiye’nin yanında olmaya devam edeceğini söylemişti. Levy, iki ülke arasındaki ilişkilerde son dönemde yaşanan sert açıklamalardan ötürü Musevi lobisinin Türkiye’ye destek verirken eskisi kadar enerjik olamayabileceğini eklemişti.
Levy bununla birlikte Türkiye’de hakim olan “Amerika’yı Musevi lobisi yönetiyor” havasının da doğru olmadığını söyledi. Büyükelçi Levy, ülkesinin Gazze operasyonlarında bazı hatalar yaptığını kabul ettiğini ancak Hamas’ın olaylardaki sorumluluğunu görmezden gelerek sadece İsrail’in suçlanmasının kabul edilemeyeceğini savundu.
Tank projesi tamamlandı
Levy sohbetimizde Türkiye ile İsrail arasında kökleri uzun yıllara dayanan güçlü ilişkilerin, bugünkü iniş çıkışlardan çok etkilenmeyeceğinin altını çizdi.
Türkiye ile İsrail arasındaki yakın işbirliğinin devam ettiğini hatırlatan Büyükelçi Levy şunları söyledi: İki ülke arasındaki askeri ilişkiler mükemmel seviyede yürüyor. Bunun tek istisnası İsrail’in Anadolu Kartalı Tatbikatı’na katılımının iptal edilmesidir. İsrail yapımı insansız hava araçları (Heron) Türkiye’ye teslim edildi. Bu araçların teslimindeki gecikme de İsrail’den kaynaklanmadı. Türkiye Heronlarda kendi ürettiği kamerayı kullanmak istediği için mevcut sistemin üzerinde değişiklikler yapmak gerekti...
Levy, M-60 tanklarının modernizasyonu projesinin de tamamlandığını, son tankın bu ay içinde Kayseri’de Türk makamlarına teslim edileceğini haber verdi.
Türkiye ile İsrail arasındaki ticaret hacminin 3.4 milyar dolar olduğunu söyleyen Büyükelçi bu dengenin Türkiye’nin lehine olduğunu vurguladı.
THY ve Atlas geliyor
Büyükelçi, turizm konusunda da çarpıcı bilgiler verdi. Türk Hava Yolları’nın İstanbul’dan Tel Aviv’e günde dört seferi olduğunu, yakında Atlas Jet’in İsrail milli havayolu kuruluşu EL AL ile ortak uçuşlara başlayacağını öğrendim. İsrail’den Türkiye’ye 2008 yılında 560 bin turist gelirken bu sayı 2009’da 311 bine düşmüş. Büyükelçi, İsraillilerin “İstenmediğimiz yere gitmeyiz” gibi bir düşünceye kapıldıklarını ancak bu durumun atılacak adımlarla kısa sürede değişebileceğini anlattı.
İSRAİLLİLERİN ATATÜRK SEVGİSİ
İsrail Büyükelçisi’nin Ankara’da rezidans (resmi konut) olarak kullandığı bina aynı zamanda Atatürk’ün yakın arkadaşı olan Kudüs Kaymakamı Mithat Alam tarafından 1920’li yıllarda inşa ettirilmiş. Atatürk Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Mithat Alam’ı milletvekili olmak üzere Ankara’ya davet etmiş. Alam Ankara’ya dönüp bu binada kalmaya başladıktan sonra Atatürk sık sık buraya gitmeye başlamış. Atatürk o dönem çok ünlü olan tavla sohbetlerini burada yaparmış. Mithat Alam’ın ölümünün ardından mirasçıları binayı Cumhuriyet Gazetesi’nin kurucusu Yunus Nadi’ye satmış. İsrail devleti de 1950’li yıllarda Nadi ailesinden büyükelçilik rezidansı olarak kullanılmak üzere binayı satın almış.
