Giriş
Geçim derdi ile anne babasının yanına taşınmış, iki çocuklu bir aile sordu: Artık kendi evimize taşınmak istiyoruz kiraya mı çıksak, ev mi alsak? İşte cevabım
Sorun/ev alma ve kiralama konusunda kararsız kalmaları. Gelir yetersizliği
Nilgün Arisli “Özlem Hanım, kararsız kaldık, eşim ev kiralayalım ben alalım istiyorum. İşin içinden çıkamadık” diye beni arayınca, sorunu çözmek için Arisli Ailesi’ni evlerinde ziyaret ettim. Arisli Ailesi 5 yıl önce yaşadıkları bir mali kriz sonrası evlerini kaybetmiş. Aile dayanışmasının güzel bir örneği olarak da Nilgün Hanım’ın annesinin yanına taşınmışlar. Biri 10, diğeri 8 yaşında iki kızları var. Hilal Naz ve Sıla. BİRİKİMLERİ: Elde 15.000 lira nakit birikimleri, bir de satabilecekleri Hakan Bey’in 20.000 lira değerindeki arabası. YATIRIMLARI: Nilgün Hanım’ın da 10.000 liralık altını var. NET VARLIKLARI: Yatırım kalemiyle, birikim kalemini toplayıp, toplamdan borçlarını çıkarınca 42.000 liralık net varlıklarını da hesaplamış oldum.
[[HAFTAYA]]
EVİN DEĞERİNİN HESAPLANMASI
Satın alacağınız evin fiyatı, senelik kirasının 20 katından fazla olmamalı. İşte size örnek bir hesap tablosu: ÖRNEK HESAPLAMA: Evin aylık kira getirisi: 1000 TL Evin yıllık kira getirisi: 12.000 TL Fiyat/kira oranı: 20 yıl 1000x12x20=240.000 TL DİKKAT: Ev alırken aylık kredi ödemeniz, bütçenizin yüzde 35’ini geçmesin.
NOT: Risk Raporu ve Kredi Notunuzu Kredi Kayıt Bürosu’nun findeks.com.tr adlı sitesinden öğrenebilirsiniz
ORTAK KARAR
10 yıllık evli Arisli çifti bütün finansal kararlarını ortak alıyor. Çiftlerin ortak karar alması evlilikleri daha uzun ömürlü yapıyor.
ÇÖZÜM/Bütçe yapınca 1000 lira Bulduk!
Arisli Ailesi, her ay 650 lira birikim yapıyor. Ev almak istedikleri için birikimi artırmaları lazım. Bütçelerini yaparken gördüm ki giyim-bakıma her ay 300 lira harcıyorlar. Bu fazla, sürekli al al nereye kadar? Onları bu kalemin 250 lirasını birikime ayırmaya ikna ettim. Bir de 100 lira güzellik ürünlerinden kaptık. Bu 100 lirayı da birikime ekledim. Sonuç: 650+350=1000 Arisli çifti her ay 1000 lira biriktirebilecek. Söz verdiler. Arisli Ailesi’ne harcama ve bütçe defteri verdim. Bu önünüzü görmeniz için çok önemli. Hedefinize giderken her şey yazılı olsun ki müdahale edebilin.
Kira öder gibi ev sahibi olun
Ev alırken nelere dikkat etmeliler enine boyuna konuştuk, emlakçıya da danıştık. Hüseyin Bey ile evleri gezerlerken 300.000 liralık bir ev beğendiler. İyi güzel de 4’te 1 peşinat şart. Bu da 75.000 lira yapıyor ama böyle bir birikimleri yok. 10 sene vade ile 225.000 liralık banka kredisi alırlarsa, aylık 3.013 lira ödeyecekler. Yani gelirlerinin tamamı krediye gidecek. İmkansız!!
Hayalleri bütçelerine uygun değil
Ben onlara 120.000 liralık bir ev önerdim. Peşinatı 30.000 lira. Ama yarısını yani 60.000 lira kadar peşinat öderlerse aylık 800 lira ödeyecekler ve bütçelerini sarsmayacak. Kira öder gibi ev alacaklar.
Sabreden derviş, evine yerleşmiş
Arisli çiftinin kredi notuna da baktım. Notları orta riskli. Risk raporlarını incelediğimde gördüm ki çok düzensiz ödeme yapıyorlar. Finans kurumları kredi vermeden bu nota bakar. Kredi notlarını yükseltmek için: - İki sene boyunca ödemelerini tam gününde yapacaklar. - Hesap kesim tarihini ve ödemelerini maaş gününe göre ayarlayacaklar. Arisli çiftinin şimdilik ev almalarına da kiraya çıkmalarına da ret verdim. Ama 2 sene sonrası için durumlarını düzeltecekleri için onay verdim. 2 sene hayallerindeki eve kavuşmaları için çok uzun bir zaman değil. Azıcık sabredecekler.
HUZUR VE DEĞERLER
Türkiye’de her 100 aileden 60’ının kendi evi var. 100 aileden 17’si anne babasıyla aynı çatı altında yaşıyor. Evler bir yere kaçmıyor. Sizin olmayan paralarla büyük borçlar altına girmeyin. Hem evinizdeki huzur kaçmamış hem aile değerlerimize sahip çıkmış oluruz. Unutmayın çocukların anneannelerinden dedelerin de öğrenecek çok şeyleri var.
Neden ev almak istiyorlar?
Nilgün Hanım, “Kira için para vermektense, kendi evim için para vermek mantıklı geliyor” dedi. Eşi ise çok uzun zaman banka kredisi ödemek istemediğini ve ödeyeceği miktarların yüksek olduğunu düşündüğü için ev kiralamayı daha doğru buluyor. Nilgün Hanım’ın ailesinin evi çok büyük ve güzel. Ne kira dertleri var ne kredi borcu. Kayınvalide ve kayınpederle Hakan Bey’in arası da çok iyi. “Böyle devam etseniz ne olur?” diye sordum. Bana kızların kendilerine ait birer oda istediğini ve buna çok özendiklerini söylediler. “Bizim de masamız kitaplığımız olsun” diyorlarmış.
Anne-babalara tavsiyeler
Para Durumu ekibi, Arisli Ailesi’ni çocuklarının psikolojisini daha iyi anlayabilmeleri için Uzman Psikolog Yegan Sasık ile buluşturdu. İşte Nilgün Hanım ve Hakan Bey’e tavsiyeleri: - Ön ergenlik dönemindeki iletişim ilerisi için önemli. - Çalışan bir kadın olduğu için Nilgün Hanım’ın bir bakım verene ihtiyacı var. Çocukların tanımadıkları biri ile büyümelerindense, anneanne ile büyümeleri daha sağlıklı. Ama son söz anneannede, dedede değil her zaman anne babada olmalı. - Kimi zaman çocuklar ve ebeveynler zorlu yaşam koşulları yüzünden ayrı evde yaşamak zorunda kalıyor. Böyle çözümler üretilebilir ama ön ergenlik evresinde çocukların ailelerine çok ihtiyaçları var. Bu evrede ileriye dönük daha sağlıklı ilişki kurulması açısından çocukların anne babalarıyla yakın şekilde temas kurup, onları görmeleri çok önemli.
Hilal Naz ve Sıla’nın hayalleri
- Kızlar anneanneleri ve dedeleriyle yaşamaktan çok mutlular ama kendi odalarını döşemek istiyorlar. - Çift kişilik yatak değil, ayrı ayrı yataklar. - Geceleri karanlıkta uyuyamadıkları için abajur. - Kendilerine ait birer çalışma masası ve odalarını pembeye boyatmak. Kızların isteklerini bir bir anneannelerine ilettim. Çocukların gitmesini hiç istemiyor Nezahat Hanım. İsteklerini yapmaya da razı. “Kıyamam ben onlara, ne isterlerse yaparım” diyor, anneanne işte.
