Denkleştirici adalet kuralı

Mahkemede davamız var. Ben davayı kazandım derken ve bana tazminat ödenecek diye beklerken hakim ‘denkleştirici adalet’ kuralının uygulanmasına karar verdi. Bu ne demek? ● K.Y.

Doğrusu okuyucum bu soruyu sormakta haklı zira adından pek bir mana çıkmıyor. ‘Denkleştirici adalet’ kuralı nedir? Nerede uygulanır?

Bir dava düşünün. Herhangi bir nedenle tazminat ödenecek. Zarar bundan beş sene, 10 sene önce doğmuş. O tarihlerde belli bir rakam kadar zarara uğramışsınız. Beş sene öncenin veya 10 sene öncenin parasını size geri verseler bu sizi tatmin eder mi? Etmez elbette.

DEĞER KAYBINA KARŞI

Beş sene öncenin veya 10 sene öncenin para değeri aynı değil. Bu süreç içinde para değer kaybetmiştir. Zararın doğduğu tarihteki parayı aynen alacak olursanız alacaklı zararlı, borçlu kârlı çıkar. Bunun dengelenmesi lazım. İşte burada devreye ya faiz uygulaması girer veya denkleştirici adalet kuralı. Yani denkleştirici adalet kuralı paranın değerinin sağlanması amacı ile yapılan bir hesaplamadır. Temeli şudur: Olayın doğduğu tarih ile karar verilecek tarih arasındaki doların değer kazanma yüzdesi, altının değer kazanma yüzdesi, asgari ücretin artış yüzdesi ve bazı hallerde enflasyon oranı toplanır.

ALACAKLININ YARARINA

Üç veri toplanıyor ise toplam üçe bölünür. Dört veri toplanıyor ise toplam dörde bölünür. Çıkan yüzde nisbeti ödenecek meblağa uygulanır. Yani yüzdelerin ortalaması tazminata tatbik edilir ve çıkan rakam bugünkü değere dönüşmüş olur. Bu alacaklının yararınadır ki alacak adil hale gelmiştir, bunun için denkleştirici adalet kuralı denilir. Bazı hallerde dava açılırken denkleştirici adalet kuralı tatbik suretiyle tazminatın ödenmesi talep edilebilir.