Giriş
Soru: 5 yıl Emekli Sandığı ve 30 yıl yurtdışı hizmetleri bulunan bir kişinin hak sahibi, asgari 5 yıllık süreden dolayı nasıl daha çok yetim maaşı alabilir? Bir kısım yurtdışı borçlanmayla mı daha yüksek yetim aylığı alınır? Yoksa sadece Emekli Sandığı hizmetleri değerlendirilmesi mi daha avantajlıdır? Yurtdışı borçlanmasında hangi mevzuata ve katsayıya göre maaş bağlanır? Fatma ŞİRİN Cevap: Sorudaki kişi, Emekli Sandığı ve yurtdışı hizmetlerini değerlendirerek yurtdışı kısmi aylığı bağlatmadan vefat etmişse, Emekli Sandığı’nda 5 yıl hizmeti olduğundan, çocuklarına yetim aylığı bağlanır. Alt sınır aylığı uygulaması nedeniyle, yurtdışı çalışma süresini borçlanmaya gerek yok. Ancak sorunuzdaki kişi, Emekli Sandığı ve yurtdışı çalışma sürelerini değerlendirerek yurtdışı kısmi aylık bağlatmışsa, bu takdirde bağlanacak yetim aylığının tutarı düşük olacağından, yetim aylığı tutarını yükseltmesi için, yurtdışı çalışma süresini borçlanması gerekir. Bu durumda da ne kadar süre borçlanılacağı vefat eden kişinin kısmi aylık bağlattığı tarihteki yaş durumuna göre değişiyor. Şayet, vefat eden kişi 61 yaşından sonra kısmi aylık bağlatmışsa, hak sahiplerinin, Emekli Sandığı’na yurtdışı çalışma süresinin 10 yılını borçlanarak toplam hizmet süresini 15 yıla tamamlaması gerekiyor. 61 yaşından önce aylık bağlatmışsa bu kez yurtdışı çalışma süresinin 20 yılını borçlanarak, hizmet süresini 25 yıla tamamlaması gerekiyor. Yurtdışı çalışma süresinin borçlanılmasında Emekli Sandığı’ndaki en son emekliliğe esas derece ve kademe dikkate alınarak hesaplanmaktadır.
Babanıza, askerliğinin 70 gününü borçlanması yeter
Soru: Babam 1 Ocak 1964 doğumlu. 2 Şubat 1987’de SSK’lı oldu. 4388 gün prim ödedi. Sigorta süresi askerden sonra başlamış. Emeklilik gününü öne almak için, askerlikten ne kadar süre borçlanma yapması yeterli olur? Serpil DUTAR Cevap: Babanız, sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığı askerliğinin 70 gününü borçlanması halinde, sigorta başlangıç tarihi 70 gün geri gider ve 25 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabi olur. 842 gün daha prim ödeyerek, borçlanmayla 4458 gün olan prim sayısını 5300 güne tamamlaması şartıyla 49 yaşını dolduracağı 1 Ocak 2013’te emekli olabilir.
Taşınmaz kültür varlıklarının restorasyonu KDV'ye tabi değil
Soru: SİT alanı içinde birinci derece koruma altındaki bir tarihi eserin restorasyon işini üstlenen mimara ödenecek bedel, KDV’ye tabi mi? Kazım ULUDAĞ Cevap: Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (KDVK) Sosyal ve Askeri Amaçlı istisnalar ve Diğer İstisnalar başlıklı 17’nci maddesinin (d) bendi, ‘2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine münhasıran olmak üzere, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlık hizmetleri ile projelerin uygulaması kapsamında yapılacak teslimler’ hükmünü içermektedir. Yasanın bu hükmüyle getirilen KDV istisnası şu şekilde uygulanır:
- Restorasyonu yapılan taşınmazın, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescilli olduğuna dair ilgili Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü’nden veya Tapu sicil Müdürlüğü’nden kayıt alınacak.
- Proje ve proje kapsamındaki işlerde kullanılacak malzemelerin listesi ve proje analizleri belediyeye, belediye sınırları dışında ise valiliğe onaylatılarak, Koruma Bölge Kurulu’na sunulacak. - Koruma Bölge Kurulu’nca tescilli taşınmaza ait projenin uygun bulunması halinde, onaylanacak malzeme listesi ile proje, Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü’ne incelenmek üzere verilecek.
- Malzeme listesinin projeye uygunluğu tespit edildikten sonra, Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü projeden yararlanacak olana, 96 seri no’lu KDVK Genel Tebliği ekinde yer alan ‘istisna begesi’ni verecek. - Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü’nden alınan istisna belgesine dayanarak, restorasyonu üstlenen mimara yapılan ödeme KDV’ye tabi tutulmayacak.
Eşiniz bir ay daha prim ödeyerek 58 yaşında emeklilik hakkı elde eder
Soru: Eşim 13 Temmuz 1977 doğumlu. 13 Eylül 1993’te sigortalı oldu. 22 Ocak 2004’e kadar çalıştı. 18 Temmuz 2007’de 17 ay isteğe bağlı SSK’ya prim ödedi. 3489 gün prim ödemesi var. 3 aydır da isteğe bağlı Bağ-Kur’a prim ödüyor. Ne kadar daha ödeme yapmalıyız? Eşim nasıl ve ne zaman emekli olabilir? Emekli maaşı hangi tarihte bağlanır? Ahmet K.SELVİ Cevap: Eşiniz 20 yıl sigorta, 5675 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabi. 2096 gün daha prim ödeyerek prim ödemesini 5675 güne tamamlaması şartıyla 13 Temmuz 2027’de emekli olabilir. Ancak, eşinizin bu şartlarla emekli olabilmesi için, isteğe bağlıya ödediği 3 ay dahil 41 aydan fazla prim ödememesi gerekiyor. Bağ-Kur isteğe bağlıya 3 ay prim ödemişseniz, 38 ay daha isteğe bağlıya prim ödedikten sonra isteğe bağlıdan çıkıp kalan 956 gün prim eksiğini sigortalı bir işte çalışarak ödemesi gerekiyor. Ayrıca eşiniz bir ay daha prim ödeyerek, ödemesini 3600 güne tamamladıktan sonra, prim ödemese de 58 yaşını dolduracağı 13 Temmuz 2035’te yaş haddinden emekli olabilir.
İstediğiniz zaman emekli olabilirsiniz
Soru: 15 Şubat 1962 doğumluyum. 2 Mayıs 1980’de SSK’lı oldum. 1279 gün prim ödedim. 18 Ağustos 1988’den beri Emekli Sandığı’na bağlıyım ve memur olarak çalışmaktayım. 20 ay olan askerlik süremi borçlandım. Ne zaman emekli olabilirim? Metin ARSLAN Cevap: Askerlik yaptığınız tarihi belirtmemişsiniz. Memuriyet başlangıç tarihinden önce askerlik yaptığınızı düşünüyor ve sorunuzu buna göre cevaplandırıyoruz. 25 yıl fiili hizmet süresi ve 47 yaş şartlarına tabisiniz. Emekli olmak için aranan süre ve yaş şartını yerine getirdiğinizden, istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz.
Askerlik borçlanması, tabi olunan sigortalılık statüsünden yapılır
Soru: SSK ve Bağ-Kur’a prim ödemiş birisinin yapacağı askerlik borçlanması, hangi kurumdan sayılır? Bunda kıstas nedir? Okay KIR Cevap: Askerlik borçlanması, talep tarihi itibarıyla tabi olunan sigortaya yapılır. Ücretli olarak çalışanlar 4/a’ya (SSK), kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar 4/b’ye (Bağ-Kur), 1 Ekim 2008’den itibaren memur olanlar 4/c’ye, bu tarihten önce memur olanlar Emekli Sandığı’na askerlik borçlanması yapar. Ancak, hangi statüde olursa olsun borçlanılan askerlik süresi, sigorta süresi olarak sayılır. Sigorta başlangıç tarihinden önce yapılan askerlik sürelerinin borçlanılması, sigorta başlangıç tarihini askerlik süresi kadar geri götürür.
