Giriş
Soru: Almanya’da yaşıyorum. Bu sene Türkiye’de izindeyken 10 Ağustos 2014 tarihli POSTA gazetesindeki yazınız dikkatimi çekti. Almanya’da çalışmaya başlarsanız aylınız kesilmez diye bir başlık vardı. Eşim borçlanarak emekliliğe müracaatta bulundu. İşlemlerin hepsi bitti. Yargıtay onayladı. Şimdi sadece SSK’dan ödeme poliçesini bekliyoruz. Eşim şu anda burada çalışıyor. Kendisi Türkiye’den emekli olduğunda hâlâ çalışmaya devam edebilir mi? Yoksa çalıştığı süre içinde Türkiye’deki emeklilik parasından yararlanamaz mı? ? Can GÖKATLI
[[HAFTAYA]]
Cevap: Sözünü ettiğiniz yazımız maalesef eşinizi kapsamıyor. Çünkü yurtdışı çalışma süresini borçlanarak emekli olanlar, yurtdışında çalışmaya başladığında aylığı kesilir. Yazı prim ödemeleri içinde, yurtdışı borçlanması olmayanları ilgilendiriyor. Yurtdışı borçlanması yapmadan emekli olanlar, emekli aylığı kesilmeden yurtdışında çalışabilecekler.
Yüzde 40 rapor alabilirseniz engelli hakkıyla emekli olabilirsiniz
Soru: 1966 doğumluyum. 1 Eylül 1982’de SSK’lı oldum. 3026 gün prim ödemem var. Yüzde 90 görme engelliyim. Birkaç kez malulen emekli olmak için başvurdum. Ancak kabul edilmedi. En kısa sürede nasıl emekli olabilirim? ? Turgut BÜLBÜL
Cevap: Malulen emekli olmak için en az yüzde 60 oranında işgücü kaybı raporu gerekiyor. Yüzde 60 oranında rapor alamadığınızdan malulen emekli olamıyorsunuz. Ancak, yüzde 40 ve üstünde rapor ve vergi indirim hakkı alabilirseniz, 15 yıl sigorta ve 3600 gün prim şartlarına tabi olursunuz. 574 gün daha prim ödeyerek priminizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Üst sınırı aşan kazanç üstünden ödenen primin iade usulü
Soru: İki farklı şirkette çalıştığımdan dolayı; elde ettiğim prim esas kazanç tutarlarım, prim esas kazanç üst sınırını aşmaktadır. Tavanı aşan kazançlara ilişkin alınacak prim iadeleri nasıl hesaplanır? ? E. İPEK
Cevap: Sigortalıların ay içinde birden çok işyerindeki çalışmaları nedeniyle SGK’ya (Sosyal Güvenlik Kurumu) bildirilen kazanç tutarının, prime esas kazancın üst sınırını aşması halinde; talepte bulunulması şartıyla, prime esas kazancın üst sınırını aşan kısmına isabet eden, sigortalı prim hissesi ile sigortalı işsizlik prim hissesi iade edilmektedir. Prim iadesi için yapmanız gereken, çalıştığınız işyerlerinin bağlı olduğu sosyal güvenlik merkez müdürlüğünden birine dilekçe ile başvurmaktır. Dilekçede iadeye konu edilecek primin dönemini belirtmek durumundasınız. İade edilecek prim hesabına bir örnek verirsek konu daha iyi anlaşılacaktır. Örneğin; Temmuz 2014’te SGK’ya, bir işyerinden 30 gün 4000 TL kazanç, ikinci işyerinden de 30 gün ve 6000 TL kazanç üstünden bildirildiğinizi ve primlerin ödendiğini (iade yapılabilmesi için primin ödenme şartı var) varsayarsak, prim iade talebinde bulunmanız halinde, Temmuz ayı için iki işyerinden bildirilen 30’ar gün prim günü, prim ödeme gün sayısı olarak 30 gün, prim hesabına esas kazanç tutarı da üst sınırı olan 7371 TL olarak dikkate alınır. Prime esas kazancın üst sınırı olan 7371 TL’yi aşan kazanç kısmı olan 2629 TL’ye (4000 + 6000 = 10.000-7371) isabet eden sigortalı prim hissesi olan 368.06 TL (2629 x yüzde 14) ve sigortalı işsizlik sigortası primi olan 26.29 TL (2629 x yüzde 1) olmak üzere toplam 394.35 TL prim iadesi alırsınız.
Annenizin,başlangıç tarihine göre 900-97 5gün daha prim ödemesi gerek
Soru: Annem 1957 doğumlu. 1997’de sigortalı oldu. 5000 gün primi var. Acaba ne zaman emekli olabilir? Torba yasadan faydalanabilir mi? ? Mesut ÖZDEMİR
Cevap: Annenizin başlangıcını gün, ay, yıl olarak bildireceğiniz yerde sadece yıl olarak bildirmişsiniz. Oysa başlangıçta bir gün bile emekli olma şartlarını değiştirebiliyor. Annenizin sigorta başlangıcı 23 Mayıs 1997’den önce ise 900 gün daha prim ödeyerek toplam primini 5900 güne, sonraki bir tarih ise 975 gün daha prim ödeyerek primini 5975 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Torba yasanın bugünkü halinde annenizi erken emekli edecek bir düzenleme yok. Yasa çıktığında burada kapsamlı açıklamalar yaparız. Gazeteniz POSTA’yı takip etmenizde yarar var.
Başlangıcınız 8 Eylül 1999’dan önceyse 3600 günle emekli olma hakkınız var
Soru: 26 Ocak 1967 doğumluyum. 2422 gün primim var. Ne zaman emekli olurum? 3600 gün yasasından yararlanabiliyor muyum? ? Fadime ŞENGÜL
Cevap: Emekli olma şartlarını sigorta başlangıç tarihi belirliyor. Sigorta başlangıç tarihinizi bildirmemişsiniz. Şayet sigorta başlangıç tarihiniz 8 Eylül 1999’dan önce ise 1178 gün daha prim ödeyerek priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 26 Ocak 2025’te emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihinizi gün, ay, yıl olarak bildirmeniz halinde, sorunuza daha net cevap verebiliriz.
