AK Parti, mini anayasa paketine Başbakan Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında partinin hukukçularıyla dün yapılan toplantıda son şeklini verdi. İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Anayasa paketinde sürprizler olduğunu söyledi. Sürprizin ne olduğu bugün ortaya çıktı.

Sürpriz madde CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın önemle üzerinde durduğu 'geçici 15. maddenin' kaldırılması... Bu madde kaldırılırsa 12 Eylül darbesini yapanların yargılanmasının da önü açılmış olacak.

Ak Parti, bugün de toplanarak metnin yazımını tamamladıktan sonra Anayasa değişikliği için muhalefet ile görüşme turlarına başlayacak. Muhalefeti ikna etmek için son dakikada “Bürokrat ve milletvekili dokunulmazlığına kısmi sınırlandırmanın” girebileceği belirtiliyor.

Pakette neler var?

13 maddelik taslak pakete göre, HSYK’nın yapısı değiştirilecek. 7 üyesi olan Kurul, 21 üyeli olacak. HSYK, geniş tabanlı temsil esasına göre üç daire şeklinde yapılandırılacak. HSYK’ye Meclis, üç üye seçecek ve bu seçim nitelikli çoğunlukla yapılacak. Adalet Bakanı ve Müsteşarın HSYK üyeliği sürecek.

HSYK’nın atama ve terfi dışındaki kararlarına itiraz edilebilecek. Aynı olanak Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) kararları için de sağlanacak. YAŞ’ın terfi ve atama dışındaki kararlarına da itiraz yolu açılacak.

Anayasa’nın 145’inci maddesinde düzenlenen “Askeri Yargı” ile ilgili düzenleme asker kişilerin, darbe ve çete suçlarının sivil mahkemelerde görülmesini öngörüyor. Böylece Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği düzenleme Anayasa’ya taşınacak.
Kapama zorlaşacak

Partilere kapatma davası açılması için Meclis izni aranacak. Bu öneriye göre, bir siyasi parti hakkında dava açılabilmesi için Cumhuriyet Başsavcısı Meclis’ten izin alacak. Dava açılıp açılmaması konusu TBMM Genel Kurulu’nda beşte üç nitelikli çoğunlukla (367) karara bağlanacak.



Şiddet şartı

Bu düzenlemenin ikinci alternatifi ise “Venedik kriterleri” olacak. Venedik kriterlerine göre, siyasal partilerin kapatılması, partilerin şiddeti siyasal bir araç olarak kullanmaları veya Anayasa’da güvence altına alınan hak ve özgürlükleri yok etmek ve demokratik anayasal düzeni yıkmak için “şiddet kullanmayı” savunmaları durumunda haklı görülebiliyor. Siyasal parti bir bütün olarak, üyelerinin, partinin izin vermediği biçimdeki bireysel eylemlerinden dolayı sorumlu tutulamıyor.

Vatandaş bölümü

Mahkeme kararı olmadan kimseye yurtdışına çıkış yasağı konulamayacak. Kadınlar, çocuklar ve özürlülere yönelik ayrıcalıklar eşitlik ilkesine aykırı sayılmayacak. Memura toplu sözleşme ve grev hakkı verilecek. Memurların disiplin cezalarına yargı yolu açılabilecek. Kamu kurumları ile vatandaşlar arasındaki sorunların çözümü için “ombudsmanlık” kurumu getirilecek. Kişisel verilerin ve özel hayatın korunmasına vurgu yapılacak. Kişiler kendi hakkındaki bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını sorgulayabilecek.

Geçici 15. madde

''12 Eylül 1980 tarihinden, ilk genel seçimler sonucu toplanacak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin başkanlık divanını oluşturuncaya kadar geçecek süre içinde, yasama ve yürütme yetkilerini Türk milleti adına kullanan, 2356 sayılı kanunla kurulu Millî Güvenlik Konseyi'nin, bu konseyin yönetimi döneminde kurulmuş hükümetlerin, 2485 sayılı kurucu meclis hakkında kanunla görev ifa eden danışma meclisinin her türlü karar ve tasarruflarından dolayı haklarında cezaî, malî veya hukukî sorumluluk iddiası ileri sürülemez ve bu maksatla herhangi bir yargı merciine başvurulamaz''

Sürpriz madde

İçişleri Bakanı Atalay, 'pakette sürprizler var' demiş ancak ne olduğunu açıklamamıştı. Bugün paketteki sürpriz maddelerden birinin de ne olduğu ortaya çıktı. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın kaldırılmasını istediği Anayasa'nın geçici 15. maddesi... Bu maddenin kaldırılmasıyla 12 Eylül darbesini yapanlara yargılama yolu da açılmış olacak.

Anayasa’nın geçici 15’inci maddesi kalkarsa, bu madde gereğince şimdiye kadar dokunulmazlık zırhı içinde bulunan 12 Eylül döneminin Milli Güvenlik Konseyi üyeleri, o dönemde kurulan Bülent Ulusu Hükümetinin üyeleri ve yine darbenin ardından oluşturulan Danışma Meclisi’nin üyeleri yargı önüne çıkarılabilecek. Yaşamını yitirmiş olanlarla ilgili dava açılamayacak.

12 Eylül döneminin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun'du.

Yargıtay Başkanı'ndan açıklama

Yargıtay Başkanı Hasan Gerçeker, paketin Başkanlık Kurulu'nda değerlendirileceğini söyledi.

(Hürriyet)