Giriş
Bazı durumlarda istifayla kıdem tazminatı alınabiliyor. Bunlardan biri de prim ve yıl şartıyla emekliliğe hak kazanmak. Bu şartlar ilk işe giriş tarihine göre değişiyor. 3600 günden başlayıp 7000 güne kadar çıkıyor. İşte yaş şartı aranmadan primle tazminat alınabilecek haller...
Kıdem tazminatı çalışan için toplu para ve bu parayla önemli ihtiyaçların karşılanması anlamına geliyor. İşten çıkarılanlar 1 yıl ve üzeri çalışma süresi varsa kıdemini alıyor. Askerlik, evlilik ve emeklilik gibi durumda da işten çıkarılmadan, çalışanın kendi rızasıyla ayrılması durumunda da kıdem tazminatı hakkı doğuyor. Bunlardan özellikle emeklilik hakkıyla kıdem, çoğu kişinin merak ettiği ve kafasının karıştığı bir konu.
İlk işe giriş tarihi
Yaş dışında emeklilik için gerekli olan prim gün süresi ile sigortalılık süresini tamamlayanlar istifa ederek de işyerinden kıdem tazminatını alabilir. Burada ince ayrıntılar ve kritik tarihler söz konusu. Bu ayrıntılar da kişinin ilk işe başladığı tarihle bağlantılı. Çünkü sosyal güvenlikte, emeklilik için kademeli bir geçiş söz konusu. Örneğin; 1999’dan önce SSK kaydı olan erken emekli olurken, yeni girenler daha çok prim ödüyor.
1999 yılı kritik
8 Eylül 1999’dan önce ilk kez sigortalı olup da 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran yani yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren işçiler, SGK’dan ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısını temin ederek işverene verip, istifa ederse kıdem tazminatı alabiliyor. 9 Eylül itibarıyla işe girenlerde ise 25 yıllık sigortalılık süresi ve en az 4.500 gün prim ödeme şartı aranıyor. 25 yıllık sigortalılık süresini aynı işyerinde tamamlamak da gerekmiyor.
Kadında 58 erkekte 60 yaş
Yasalara göre; kıdem tazminatında ‘emeklilik için aranan şartlardan yaş dışındaki şartların’ oluşması gerekiyor. 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olanların iki farklı emekli seçeneği bulunuyor. Birincisi, 25 yıl sigortalılık süresi ve 4.500 gün prim. Bu şartı tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşında emekli olur. İkincisi ise 7.000 gün prim ödeme süresi ki bu, en çok merak edilen konu.
Tam 19 yıl 5 ay 10 gün
7.000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla burada sigortalılık süresi aranmıyor. Yani SGK’da kaç yıl kayıtlı olduğuna bakılmıyor. Bir başka deyişle 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödeyenler SGK’dan yazı alarak çalıştığı yerden istifa ederek kıdem tazminatını yasal olarak alabilir. 2001 yılının sonlarına doğru işe başlayıp aralıksız çalışan SSK’lılar bugünlerde 7.000 günü tamamlayacak. 7.000 günü dolduran bu kişilere otomatikman işten ayrıldığında tazminat hakkı doğacak. Bir başka deyişle 7.000 günle kıdem tazminatı hakkı bulunuyor.
NOT: (*) 2.943 lira asgari ücretin brüt tutarıdır.
(**) 7.117 lira ise kıdem tazminatı tavanıdır.
Maaşlar brüttür. Kıdem tazminatı brüt ücrete göre hesaplanır.
Kıdem tazminatından Damga Vergisi (binde 7.59) düşülmüştür ve tazminat tutarları ‘net’tir.
Yazılı talepte bulunun
Bu konu çok fazla bilinmediği için bazen başvuru yapılan kurumlarda ‘25 yıl sigortalılık süresi gerekir’ bilgileri verdiği ifade ediliyor. İşi şansa bırakmamak için yazılı talepte bulunup yazılı cevap almakta fayda var. Özetle 25 yıl 4500 gün veya 7000 gün prim şartlarından hangisi önce tamamlanırsa ona göre kıdem hakkı doğar. İşten çıkarma yasağını olduğu dönemde de bu haklar kullanılabiliyor.
