Anjiyo kime, ne zaman yapılır?

1-ANJİYO NEDİR?

Kalbi besleyen damarların içinin görüntülenmesidir. Bu yöntem sayesinde kalp damarlarında darlık, tıkanıklık veya pıhtı olup olmadığı tespit ediliyor. İşlem sırasında ihtiyaca göre balon, stent gibi tedaviler de yapılabiliyor.

2-İŞLEM ÖNCESİNDE HASTA NASIL BİR SÜREÇTEN GEÇİYOR?

Önce hasta muayene ediliyor. İşlem atardamardan yapıldığı için kasık ve bilek nabızları kontrol ediliyor. Mutlaka kan tahlilleri yapılması gerekiyor. Özellikle kan şekeri, böbrek fonksiyonları ve tam kan sayımına bakılıyor. Hastanın kontrast maddeye (özel radyolojik boya) alerjisinin ya da tiroid hastalığının olup olmadığı sorgulanıyor. Kullandığı ilaçlar öğreniliyor. Kan sulandırıcı ilaçlar kanama riski nedeniyle işlemden önce kesiliyor. Anjiyodan önce risklerinin detaylarıyla belirtildiği yazılı onam alınıyor.

3-NASIL YAPILIYOR?

Hastayı, anjiyografi laboratuvar masasına yatırıyoruz. Enfeksiyon gelişmemesi için işlemin yapılacağı bölgeyi antiseptikle temizliyoruz. Atardamara bir damar kılıfı yerleştiriyoruz. Kılıfın içinden ince yumuşak bir telle kalbe kadar ilerliyoruz. İlaç vererek kalbi besleyen sağ ve sol damarları değişik açılarla görüntüleyip filme alıyoruz. İşlem hasta uyutulmadan lokal anestezi ile yapılıyor.

4-İŞLEM UZUN MU?

Genellikle 15 dakikada tamamlanıyor. Baypas geçiren, aort damar hastalığı, bacak damar darlığı ve kalp damarının farklı yerleşimli olduğu hastalarda işlem daha uzun sürüyor.

5-İŞLEM SONRASI SÜREÇ NASILDIR?

Kanama olmaması için yaklaşık 15 dakika baskı uygulayıp sıkı bandaj yapıyoruz. Bilekten anjiyo yapılanlar 3 saat, kasıktan yapılanlar 6 saat istirahatten sonra taburcu ediliyor. Verilen ilacın hızlıca vücuttan atılması için hastanın bol su içmesi gerekiyor.

6-ANJİYO YAPILACAK BÖLGEYE NASIL KARAR VERİLİYOR?

Obez, kan sulandırıcı ilaç kullanan, bacak damar tıkanıklığı ve uzun süre yatamayacak hastalarda bilek atardamarı tercih ediliyor. Kanama riskinin az olması ve kısa yatış süresi nedeniyle birçok merkez bilekten anjiyo tercih ediyor. Fakat bilek damarı ince olanlarda işlemin uzun ve zor olabileceği akılda tutulmalı.

7-ÇIKAN KARARLAR NELER OLABİLİR?

Anjiyoda 4 sonuç ortaya çıkıyor.

● Hafif darlıkları olanlara Aspirin ve kolesterol düşürücü ilaçlar veriliyor. Bu ilaçlarla darlığın ilerlemesi ve kriz riski azaltılabiliyor.

● Ana veya büyük yan damarlarda ciddi darlık olanlara stent yerleştiriliyor.

● Ana damarlarda ciddi darlık olan ama stente uygun olmayanlara baypas ameliyatı yapılıyor.

8-HANGİ DURUMLARDA GEREKLİ?

✔Kalp krizi geçirenlerde

Kalbin krizden hasar görmemesi için hastaneye vardıktan sonra hastaya 1 saat içinde anjiyo yapılmalı, balon veya stent ile damar açılmalı.

✔ Kalp krizi riski yüksek olanlarda

Hastaneye göğüs ağrısı veya nefes darlığı ile yatırılan kalp riski yüksek 'akut koroner sendrom' tanılı hastalara orta-yüksek risk varlığında anjiyo yapılmalı. Bu hastalarda kalp hastalığını düşündüren tipik sıkıştırıcı veya ezici göğüs ağrısı vardır. EKG bozukluğu ya da kanda troponin yüksekliği (kalpte bir hasar olduğunu gösterir) olanlara 24 saat içinde anjiyo yapılmalı. Hayatı tehdit eden ciddi ritim bozukluğu olanlara da 2 saat içinde anjiyo gerekli.

✔ Kalp tetkikleri bozuk çıkanlarda

● Efor testi sırasında göğüs ağrısı, tansiyon düşmesi veya EKG bozukluğu gelişiyorsa,

● Kalp sintigrafisinde kalbin beslenmesinde sorun saptanmışsa,

● Stres ekokardiyografi testinde kalpte kasılma sorunu tespit edilmişse,

● Bilgisayarlı anjiyoda kalp damarlarında darlık görülmüşse anjiyo şart.

✔ Kalp ameliyatı olacaklarda

Aort veya kalp kapak ameliyatı yapılacak 40 yaş ve üzeri hastalara ameliyat öncesi anjiyo yapılır.

✔ Ani kalp durması öyküsü varsa

Nedeni bilinmeyen kalp yetmezliğinde veya ani kalp durması olup kalp masajıyla tekrar hayata döndürülen hastalara anjiyografi yapılır.

9-STENT KALICI MI YERLEŞTİRİLİYOR?

Günümüzde en sık kullanılan ilaçlı stentler takıldıktan sonra bir daha çıkarılamıyor. Son yıllarda damarı açtıktan bir süre sonra eriyebilen stentler geliştirildi. Bu stentler 3 yıl içinde eriyor ve damarda yabancı madde kalmıyor. Ancak büyük çaplı çalışmalarda eriyebilen stentlerde, ilaçlı stentlere göre daha fazla daralmalar,stent tıkanmaları gözlendi. Artık kullanımı önerilmiyor.