Giriş
Kendi küçük derdi büyük: Geniz eti
Bazı çocuklarda genetik nedenlerle geniz eti büyük olabiliyor. Ancak geniz eti, çocuklarda genellikle çok sık geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonlarıyla birlikte büyümeye başlıyor. Çocukta büyük geniz eti tedavisinin ihmal edilmesi horlama, uyku apnesi, damakta kubbeleşme, diş yapısında bozukluk ve burunda estetik sorunlara neden olabiliyor. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Çağlar Batman yanıtladı...
GENİZ ETİ İLE BADEMCİK ARASINDA NE FARK VAR?
Bademcikler, boğazın girişinde ve iki yanında bulunurlar, gözle görülürler. Geniz eti ise burnun arkasındaki geniz bölgesinde küçük dilin üstünde yer alan lenfatik bir dokudur ve gözle görülmez. Bademciklerin üzerlerini saran kapsülleri vardır. Geniz etinde ise böyle bir kapsül yoktur ve geniz bölgesindeki dokuların üzerinde yer alır. Öte yandan bademcik ve geniz etinin görevi ortaktır; vücudun savunma sisteminden çok lenfatik sistemi uyarıcı rol oynar.
GENİZ ETİ NEDEN BÜYÜR?
Bazı çocuklarda genetik nedenlerle geniz eti büyük olabiliyor. Ancak geniz eti, çocuklarda genellikle çok sık geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonlarıyla birlikte büyümeye başlıyor. Alerji de geniz eti büyümesinin nedenlerinden biridir. Geniz eti gerektiğinden fazla bir büyüklüğün üzerine çıktığında başta solunum olmak üzere burunda ve kulakta çok ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Çocuklarda geniz eti büyümesi ne tür sorunlara yol açar?
- Sık geçirilen enfeksiyonlar sonucu büyüyen geniz eti; burun solunumunu engelliyor, sık sinüzit ataklarına ve kulakta sıvı birikimine neden oluyor.
- Geniz eti çok büyükse çocuk solunum için burnu yerine ağzını kullanmak zorunda kalıyor. Bu nedenle bir süre sonra damağı kubbeleşiyor.
- Geniz etine bağlı damağın kubbeleşmesi diş yapısını bozuyor ve 9-10 yaşlarında birtakım ortodontik problemler ortaya çıkıyor.
- Ortodontik problemler çocuğun ömür boyu horlamasına da neden olabiliyor. Ayrıca damak yükseldiği için burunda da birtakım estetik problemler oluşabiliyor.
Ağzın sürekli açık olması, bozuk diş yapısı ve göz altlarında oluşan çöküklük nedeniyle bu çocuklarda “adenoid yüz” denilen orta yüz bölgesinin uzamasına ve burun kemiğinin belirginleşmesine yol açabiliyor.
- Büyük geniz eti çocukta ileride sadece sağlıkla ilgili değil aynı zamanda estetik birtakım problemler de getirebiliyor.
- Geniz etinin büyüyerek burnun arkada genze açıldığı delikleri kapaması nedeniyle burun tıkanıklığı, horlama, uykuda tıkanma (apne) gibi şikayetler görülebiliyor.
- Çocuk eğer uykusunda nefesini tutuyorsa, belli bir süre nefes almadıktan sonra derin bir iç çeker gibi nefes alıyorsa bu uyku apnesi belirtisidir.
Sık tekrarlayan geniz eti enfeksiyonları orta kulağı da etkiliyor
- Sık tekrarlayan geniz eti enfeksiyonları, geniz bölgesinin iki yanına açılan ve orta kulak basıncının eşitlenmesini sağlayan östaki kanalının fonksiyonlarını bozuyor.
- Bu durumda orta kulakta negatif basınç ve sıvı toplanmasına (efüzyonlu otitismedia) veya tekrarlayan orta kulak iltihaplarına (akut otitismedia) neden olabiliyor.
Çocuklarda geniz eti sorunlarında tedavi seçenekleri nelerdir?
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır. Yapılan fizik muayene, tetkikler ve görüntüleme yöntemleri sonunda hastalığın nedeni tespit edilir ve tedaviye yön verilir.
Özellikle viral enfeksiyonlar nedeniyle geniz eti büyüdüyse çocukların bir süre takip edilmesi tercih edilir, geniz etinin küçüldüğü gözlenirse ek bir tedaviye gerek duyulmaz, çocuk yaşça büyüdükçe geniz etinin küçülmesi beklenir.
Günlük hayatta solunum problemleri yaşayan çocuklara, doktor kontrolünde steroid içerikli burun spreyleri önerilebilir. Ancak büyük geniz eti nedeniyle psikolojik, sosyal ve fiziksel ciddi problemlere maruz kalan çocuklarda geniz etinin ameliyatla alınması gerekir.
