Giriş
Çocuklarda ısırma alışkanlığı nasıl yok edilir?
Bazı çocuklarda özellikle 10. aydan sonra ısırma gibi bir huy edinebilir. Bu durum ebeveynlerin canını çok sıkan ve acil çözüm yöntemi aramalarına neden olan bir durum. Peki, çocuklar neden ısırır? Çocuklarda ısırma alışkanlığı nasıl yok edilir? Hürriyet yazarlarından Elif İpek, konu hakkında bilgi verdi.
2 yaş civarında daha sık karşılaşılan bu durum karşısında yapılması gerekenler...
Bebekler dünyaya geldiklerinde çevrelerini ağız yolu ile tanımaya çalışırlar. Cisimleri ağızlarına sokmak, çiğnemek, ısırmak, koparmak isterler. Böylece varlıkların özelliklerini kavrar ve belleklerine gruplayarak kaydederler. Bu davranışları, öğrenmenin ve belleğin temelini oluştururken, gelecekte bilgilerini kullanmakta da avantaj sahibi olmalarını sağlar. Çocukların 2 yaş civarında gelişimlerinin gereği olarak bu davranışı bırakmaları beklenir. Çünkü artık ağızlarını beslenmek, kendilerini anlatmak, edindikleri bilgileri ifade etmek için kullanmaya başlarlar, konuşma becerisi kazanırlar.
ISIRMA DAVRANIŞI 2 YAŞINDAN SONRA DEVAM EDİYORSA…
2 yaşından sonra ısırma davranışları devam ediyorsa; bu davranış kontrol altına alınmalıdır. Çocuğun ihtiyaçlarının arttığı ve ihtiyaçlarının daha farkında olduğu bu dönemde konuşma becerisi gelişmemişse, çocukta içe kapanma, sessizleşme gözlenebileceği gibi öfkeli davranışlar da görülebilir. Ağlama ve vurmanın eşlik ettiği ısırma davranışı öne çıkabilir. Bu durumda konunun uzmanları tarafından çocuğun gelişiminin değerlendirilmesi ve uygun gelişim basamaklarını sağlıkla yaşayabilmesi için aileye öneriler sunulması, gerekirse çocuk ile bire bir çalışmalar yapılması gerekir.
ÇEVRESİNDEKİLERİ VE ARKADAŞLARINI ISIRIYORSA…
Isırma davranışı kimi durumlarda 3 yaştan sonra görülebilir. Çocuk için sosyalleşmenin öne çıktığı bu dönemde, çevresindekiler ile ısırarak iletişime geçiyor ise iletişim kurmanın yolları çocuğa öğretilmelidir.
Yaşıtları veya yakın yaştaki diğer çocuklar ile iletişim kuracağı zaman yanında bulunup rehberlik edilmelidir.
Rehberlik sırasında engelleyici sözlerden çok yönlendirici sözler kullanılması uygun olacaktır.
Ailenin rehberliğine rağmen çocuk çevresindekileri ısırarak iletişime geçmek istiyor ise uzmanlar tarafından sosyal-duygusal gelişim özellikleri değerlendirilmeli ve aileye, okula öneriler verilerek süreç kontrol altına alınmalı, gerekirse çocuk ile çalışmalar yapılmalıdır.
ISIRMA DAVRANIŞININ ALTINDA YATAN NEDENLER
4 yaş civarında, nörogelişimsel olarak değerlendirildiğinde, çocuk doğru ve yanlışı, uygun ve uygun olmayan davranışı yaşından beklenen ölçüde ayırt etmeye başlar. Bu dönemden sonraki yaşlarda gözlenen ısırma davranışı;
- Duygusal gelişimde aksaklıklar,
- Duyguların farkına varamamış olma,
- Duygularını sözel olarak ifade edememe,
- Sosyal alanda yerinin farkında olmama,
Isırma davranışına zemin hazırlayan problemi fark etmekte güçlük,
Kendi özelliklerine ve içinde bulunduğu sosyal çevreye uygun çözümler üretmede zorluk,
Alternetif düşünce geliştirememe gibi nedenlerden kaynaklanıyor olabilir.
Bu durumda nedenler tespit edilip, çocuğun özelliklerine uygun hazırlanan bir program ve konunun uzmanı tarafından uygulanabilecek psiko-eğitimler ve aile yönlendirmeleri ile sorun çözülebilir, problem davranış söndürülebilir.
Özel gereksinimli çocuklardan zihinsel sınırlılıkları veya otizm, asperger sendromu gibi yaygın gelişimsel bozuklukları olanlarda da ısırma ve kendine vurma davranışı görülebilir. Bu durumda özel eğitim uzmanları ile çizilecek bir programı uygulamak ve davranış değiştirmeye dönük çalışmalar yapmak uygun olacaktır.
UZMAN KİŞİLERDEN DESTEK ALINMALI
Isırma davranışının öncülük ettiği kimi öfke durumlarında psikiyatrik veya nörolojik ilaçların da kullanılması gerekebilir. Ailelerin öncelikle gelişim ve davranış konusunda uzmanlaşmış kişiler ile bir araya gelip durum değerlendirmesi yapması, gerekirse medikal destek almaları uygun olacaktır.