HPV enfeksiyonu nedir, nasıl bulaşır?

İnsan papilloma virüsü (İPV) ya da diğer adıyla human papilloma virüsü (HPV) vücutta sıklıkla deri ve müköz membranları enfekte ederek siğil gelişimine neden olabilen bir DNA virüsüdür. Bu virüsün vücuda girmesi HPV enfeksiyonuna neden olur. Human papilloma virüsünün 100’den fazla alt tipi olduğu bilinmektedir. Bazı virüs tipleri deride siğil benzeri lezyonlar oluştururken bazı alt tipler ise ciltte ve müköz membranda kanserleşmeye neden olan dejenerasyon yapar. Human papilloma virüs enfeksiyonu taşıyan bir birey yakın cilt teması ya da cinsel ilişki sırasında virüsü bulaştırır. Virüs ile temas eden çoğu kişi bulgu oluşturmaz. Asemptomatik kalır ve 1-2 yıl içinde bağışıklık sistemi virüsü temizler. Bazı virüs tipleri el sırtında ve parmaklarda siğil gelişimine neden olur. El siğilleri genel olarak ağrısızdır ama kaşınabilirler. Lezyon sahibi bireyler kaşıyarak virüsün vücutlarında başka yerlere de yayılmasına neden olur. Bazı virüs tipleri avuç içi ve ayak tabanında yassı siğillere neden olur. Bu yassı siğiller basıya maruz kalan deri bölgelerinde gelişmeleri nedeniyle ağrıya neden olabilir. Havuz ve spor salonlarında tek kullanımlık terlik giyilmesi ve bireylerin çıplak ayak ile zemin yüzeyi temasından kaçınması korunmada fayda sağlar. Bazı virüs tipleri burun boğaz mukozasında ve bir kısmı da genital bölge ve kadınların rahim ağzı mukozasında karnabahar benzeri siğil gelişimi, dejenerasyon ve yıllar içinde kanserleşmeye neden olur. Hem kadın hem erkek genital bölge kanserlerinde HPV etken olabilmekle birlikte, özellikle kadınların rahim ağzı kanserinin %96’sı HPV enfeksiyonu ilişkilidir. Rahim ağzı kanseri tüm dünyada kadınlarda meme kanserinden sonra en sık görülen ikinci kanser türüdür. Human papilloma virüsünü genital bölgesinde aktif taşıyan gebe kadından vajinal doğum sırasında bebeklerinin ses telleri ve solunum yollarına virüs bulaşabilir. Bu duruma laringeal papillomatozis denir. Human papilloma virüs enfeksiyonu her yaşta görülebilen yaygın bir virüs enfeksiyonudur. Basit siğile neden olan virüs tiplerinden korunabilmek zordur. Ancak 2006 yılında genital siğil ve kansere neden olan tiplere karşı rekombinant aşı teknolojisi ile aşı geliştirilmiştir. Bariyer oluşturan korunma yöntemleri olmadan yaşanılan cinsel ilişkilerin ve partner sayısının artması cinsel yoldan virüs alma ihtimalini arttırır. Kadınlarda pap-smear tarama testleri virüs taşıyıcılığı ve rahim ağzında dejenere hücre varlığı hakkında bilgi verir. Ülkemizde HPV’nin rahim ağzı kanseri ve genital siğillere en sık neden olan 4 alt tipini içeren aşı mevcuttur ve bu aşının hem kız hem erkeklerde yapılabilme ruhsatı vardır. Human papilloma virüs aşılaması 9 yaşından sonra yapılabilir. Avrupa ve Amerika’da virüsün 9 alt tipini içererek daha geniş koruma spektrumu sağlayan aşı da mevcuttur. Ülkemizde aşının ulusal aşı programına alınmasını değerlendirmek amacıyla kadınlarda virüs sıklığı taraması yapılmıştır ancak halen HPV aşıları ulusal aşı programına dahil edilmemiştir. Çeşitli çalışmalar ülkemizde bölgesel farklılıklar olmakla birlikte her 10 kadından 2-3 ‘ünde HPV pozitifliğinin olduğunu göstermiştir. 100’ün üzerinde ülkenin ulusal aşı programında HPV aşısı bulunmaktadır.