Antik dünyanın coşkulu mekânı: Magnesia Stadyumu

POSTA İNTERNET

Magnesia antik kentinde 2 yıldır sürdürülen kazı çalışmaları Anadolu'nun en büyük ve görkemli spor merkezlerinden biri Magnesia Stadyumu'nun açığa çıkmasını sağladı.

Günümüzdeki futbol taraftarlığına benzer şekilde antik dönemde de üzerine bahis oynadıklari ve sevda ile bağlandıkları yarışmacıların ter döktüğü 190 metre uzunluğunda, binlerce seyirciyi ağırlayan Magnesia Stadyumu kazılarla açığa çıkarılıyor.

Açığa çıkan kalıntılar antik dünyada yapılan yarışların görkemini hâlâ üzerinde taşıyor.

M.Ö. 1. yüzyıla ait bir yüzük taşı olan kameonun tüm yüzeyini, kanatlı bir Eros'un sağa doğru sürdüğü iki atlı araba kaplamaktadır. Eros çıplaktır. Sağ elinde kırbacı vardır, sol eliyle dizginleri tutmaktadır. Öndeki at arkadakini neredeyse tamamen kapatmaktadır. Erso kamçısını sallamış ve atları dörtnala kaldırmıştır. Bu kameo, Magnesia'nın o unutulan oyunlarının farkını ve önemini yeniden vurgulamıştır.

Binlerce mermer oturma sırasına sahip olan Magnesia stadyumunda günümüzdekine benzer şekilde oturma sıralarının belli gruplar için önceden belirlenmiş olması ilginçtir.

Kendi yarışmacılarını desteklemek için gelen Efesliler'in 2500 kişilik bir bölüme "bu koltuklar Ephesos'tan gelenlere ayrılmıştır" yazısını yazmaları, günümüze kadar gelen loca kültürünün temelleri hakkında fikir vermektedir.

Kazılardan çıkan bir başka şaşırtıcı gerçekse psikolojik bir sorunu olanlar için bile özel oturma yerlerinin ayrılmış olması.

Bulunan yazıtların çoğu, meslek gruplarının da özel yerlerinin olduğunu gösteriyor. Bugün stadyumlarda esnaf dayanışmasını göremesek de antik dönemde esnaf gruplarının, derneklerinin yarışmaları seyretmek için yer ayırttığı kazılarla ortaya çıkarılmış durumda. Fırıncılar, tuzlu balık üreticileri, kuşçular, bahçıvanlar bu meslek kuruluşlarından bazıları ve günümüzdeki ünlü "Çarşı grubu"nu çağrıştırmakta.

Magnesia Antik Stadyumu 2 yıldır Ankara Üniversitesi DTCF Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Orhan Bingöl tarafından kazılıyor. 2 yıldır sürdürdüğü kazıların çok önemli sonuçlar ortaya çıkardığını ifade eden Prof. Dr. Bingöl, Anadolu'da yeni bir stadyumun ortaya çıkarılmasının Türkiye turizmi için çok önemli bir gelişme olacağının altını çiziyor.

Prof. Dr. Orhan Bingöl'ün çalışmalarla ilgili sıkıntısı ise yüksek maliyetler. Devletin sağladığı olanaklarla böylesi dev kazı ve restorasyonların üstesinden gelmenin kolay olamdığını söyleyen Prof. Bingöl, ilginç bir de öneri ortaya atıyor:

"Neden bu stadyumların kazı ve restorasyonlarını büyük kulüplerimiz üstlenmesin? Niye, Fenerbahçe'nin, Galatasaray'ın, Beşiktaş'ın ya da diğer kent kulüplerinin bir antik stadyumu olmasın? Niye Efes Pilsen Eczacı ya da diğer takımlarımız, Avrupa Kupası maçlarını sponsorluklarını yaptıkları antik stadyumlarda oynamasınlar?

Niye, atletizm müsabakaları, hatta aday olduğumuz 2020 Olimpiyatlarındaki bazı karşılaşmalar antik stadyumlarda yapılmasın ki?

Büyük kentlerdeki ulaşım sorununu düşünürseniz, örneğin Magnesia'ya ulaşmak (Bodrum otoyol çıkışından sadece 1.5 km. Adnan Menderes havaalanı 80 km.) Olimpiyat stadına ulaşmaktan çok daha kolay.

Kendi hesabıma konuşayım, yılda 150-200 bin TL tutarında sadece stadyumda kullanılacak beş yıllık bir destekle Türkiye ve dünya, Magnesia'da 30.000 kişilik şahane bir stadyum kazanacaktır. Ben bölümlerden birini "yeni açık" ve "çarşı" olarak adlandırdım bile!"

Magnesia ile ilgili çok daha detaylı incelemeyi "Aktüel Arkeoloji" Dergisi'nin yeni sayısında bulabilirsiniz.

YASEMİN KAPTANBAŞ / POSTA İNTERNET