Asgari ücretle çok şey değişecek

1 Ocak itibarıyla geçerli olacak asgari ücret için geri sayım başladı. Milyonların gözü aralıktaki pazarlığa çevrildi. Asgari ücretteki artış sadece 8 milyon çalışanın değil tüm çalışanların maaşını Asgari Geçim İndirimi (AGİ) yoluyla etkileyecek. İşsizlik maaşı artacak, 65 yaş aylığı, dul maaşı almak ve bedava sağlıktan yararlanmak da kolaylaşacak. 65 yaş aylığı bağlanabilmesi için 65 yaş üstü kişinin ve varsa eşinin gelirine bakılıyor. Gelirin net asgari ücretin (vergi iadesi-AGİ hariç) üçte birinden düşük olması gerekiyor. Bu tutar şu anda 852 lira. Asgari ücret 3 bin 500 lira olursa gelir şartı 1.160 lira seviyesine çıkacak. Böylece gelir nedeniyle aylık almak kolaylaşacak. 600 binden fazla vatandaş bu haktan yararlanıyor. Asgari ücret işsizleri de ilgilendiriyor. Yasaya göre; işsizlik maaşının en düşük miktarı brüt asgari ücretin yüzde 40’ı, en yükseği ise yüzde 80’i kadar. Asgari ücret en az yüzde 30 artarsa en düşük işsizlik maaşı 1.420 liradan 1.846 liraya yükselecek. En yüksek işsizlik maaşı 2 bin 840 liradan 3 bin 692 liraya çıkacak. Yaşadığı hane içerisindeki kişi başına düşen gelir brüt asgari ücretin üçte birinden düşük olan kişilerin Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri devlet tarafından ödeniyor. Şu anda bu sınır 1.192 lira. Yeni yılda bunun 1.600 lira seviyesine çıkması bekleniyor. Yani hanedeki kişi başına geliri bu sınırın altında olan yeni mezun öğrenciler ve işsizler bedava GSS’li olup sağlık için para ödemeyecek. Asgari ücretle birlikte sigortalı çalışanların maaşına yansıtılan Asgari Geçim İndirimi (AGİ) de zamlanacak. Şu anda en düşük AGİ 268 lira. Yeni asgari ücretle bu tutarın 350 lira seviyesine çıkması bekleniyor. AGİ ödemeleri, çalışan kişinin eşinin çalışması veya çocuğu olmasıyla farklılık gösteriyor. Evli ve eşi çalışmayan 1 çocuklu kişi şu anda 362 lira alırken, asgari ücret yüzde 30 artarsa bu tutar yeni yılda 470 liraya çıkabilir. Serbest meslek erbabı, şirket ortakları, avukat, muhtar, esnaf Bağkur primi ödüyor. Asgari ücretteki artış Bağkur primlerini de artırıyor. Buna göre; şu anda 1.234 lira olan Bağkur primi 1.600 liraya çıkacak. Primini düzenli ödeyenler için yüzde 5 indirimle 1.520 lira olacak. Tarım Bağkur’lu ve evde üretip pazarda satan esnaf muafiyeti olan Bağkur’lunun primi de 1.380 lira olabilir. Doğum ve askerlik borçlanması emeklilik için prim ve zaman kazandırıyor. Borçlanmanın bir bedeli var. Doğum veya askerlik borçlanması yapacak bir kişi SGK’ya şu anda 1 günlük borçlanma için en az 38.15 lira ödüyor. Bu tutar eğer asgari ücret yüzde 30 zamlanırsa yeni yılda 50 lira civarında olabilir. Kıdem tazminatı tavanı 8 bin 284 lira. Bu tutar ocakta memur maaşına göre artacak. Tahminlere göre tazminat tavanı 9 bin 200 liraya yükselebilir. Tazminatın taban tutarı yani en düşük tutar da 3 bin 577 liralık brüt asgari ücret kadar. Şu anki 2 bin 825 liralık net asgari ücret yüzde 30 zamla 3 bin 670 lira olursa brüt asgari ücret 4 bin 750 lira seviyesine çıkacak. Yani kıdem tazminatının taban tutarı da bu seviyeye yükselmiş olacak. Asgari ücrete enflasyonun üzerinde zam yapılacağı neredeyse kesin. Geçen yıl da enflasyonun 7.5 puan üzerinde zam yapılmıştı. 2021 Ekim itibarıyla da yıllık enflasyon yüzde 19.89 oldu. Kasımda da artışın sürmesi bekleniyor. Yine enflasyonun 8-10 puan üzerinde bir zam yapılırsa toplam zammın yüzde 30 civarı olması bekleniyor. Bu da 3 bin 500 ile 3 bin 700 lira arası asgari ücret anlamına geliyor. Net rakam aralıkta ortaya çıkacak. Yeni tarife sadece asgari ücretli çalışanı değil, 83.6 milyon vatandaşı yakından ilgilendiriyor. Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Başkanı Ramazan Bingöl, vergilerin de alınmayarak asgari ücretin brüt olarak en az 5 bin lira olması gerektiğini belirtti. Bingöl, “Ülkemizde yaklaşık olarak 6.5 milyon kişi asgari ücret almaktadır. Bu rakamı mevcut ekonomik koşulları da göz önünde bulundurarak değerlendirince yeni yılda çalışanlara brüt en az 5 bin lira asgari ücret verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu hem çalışanı hem de işvereni rahatlatacaktır” dedi.