Giriş
B12 takviyesi anne karnında başlamalı
Hamilelik döneminde B12 takviyesi almanın önemine dikkat çeken Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Birol Baytan, bu dönemde günlük B12 vitamin ihtiyacının yaklaşık 3 mikrogram olması gerektiğinin altını çizdi. Baytan, "Annede gebelikte B12 eksikliği varsa, bebek de eksik depoyla dünyaya gelir" diyerek gebelikte yeterli miktarda B12 vitamini depolayamayan kadınların oranının yüzde 50 olduğu belirtti.
Vücudun en çok ihtiyacı olan vitaminlerin başında gelen B12´nin kan hücrelerinin yapımı olmak üzere beyin ve sinir sisteminin düzgün çalışması gibi hayati konularda büyük görev üstlendiğini anlatan Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Birol Baytan, bu vitaminin vücutta yeterli oranda üretilemeyeceğini dışarıdan yiyeceklerle alınması gerektiğini söyledi.
Suda çözülebilen bu vitaminin karaciğer, böbrek ve diğer dokularda az miktarda depolanabildiğini anlatan Prof. Dr. Birol Baytan, "Bu yüzden, B12´den fakir diyetle beslenenlerde B12 eksikliği bulguları ortaya çıkabilmektedir. Vitamin B12´nin temel kaynağı hayvansal proteinlerdir. Günlük gerekli B12 vitamini için mutlaka ‘hayvansal gıdalar´ tüketmelidir" diye konuştu.
HAMİLELİK DÖNEMİNDE BESLENMEYE DİKKAT
Çocukluk çağında en önemli B12 eksikliği nedenlerinden birinin annede olan B12 vitamini eksikliği olduğunu ifade eden Prof. Dr. Birol Baytan, "Annede gebelikte eksiklik varsa, bebeğe yeterli miktarda B12 vitamini geçemediğinden, bebek eksik depoyla dünyaya gelir. B12 vitamini eksikliği olan anneden doğan bebek, sadece anne sütü ile besleneceği için kaçınılmaz şekilde B12 vitamini eksikliği olacaktır.
"Annelerdeki diğer B12 vitamin eksikliği nedenleri ise yanlış beslenme alışkanlıkları, bazı gelenekler ve yanlış inançlar nedeniyle gebelik süresince kırmızı et almama, gebelik sırasında et yiyememe veya tercih olarak vejetaryen beslenme gibi nedenlerle eksiklik tablosunun gelişmesine yol açabilmektedir. Türkiye´de yapılmış çalışmalarda gebelerde B12 vitamini eksikliği sıklığının yüzde 50-65’lere varan oranlarda görülmüş olması, anne beslenmesi konusunun önemi göz önüne sermektedir" ifadelerini kullandı.
BEBEKLİK DÖNEMİNDE B 12 VİTAMİNİ ÖNEMLİ
Yeni doğan dönemindeki bebeğin ihtiyaç duyduğu günlük B12 ihtiyacının 0.4 mikrogram olduğunu anlatan Prof. Dr. Baytan, "12 ay tamamlandığında bu ihtiyaç 0.5 mikrogram olmalıdır. 1-3 yaş arasındaki çocuklarda 0.9 mikrogramlık B12 vitaminine ihtiyaç duyulurken 4-8 yaş aralığında vücudun ihtiaç duyduğu vitamin 1.2 mikrogramdır. 9-13 yaş aralığında 1.8 mikrogram, 14 yaş ve üzeri vücudun ihtiyaç duyduğu B12 vitamini 2.4 mikrogram olmalıdır. Ençok ihtiyaç duyulan dönem ise emzirme dönemidir ve bu oran 2.8 mikrogram olmalıdır" diye kaydetti.
BEYİN FORKSİYONLARINDA GERİLEMEYE NEDEN OLUR
Prof. Dr. Baytan, B12 vitamini eksikliğinde görülecek rahatsızlıklar hakkında şunları söyledi: "Eksiklik uzun süre devam ederse kansızlık ve bunun yanında diğer tüm kan hücrelerinde eksiklikler görülebilir. Sinir hücrelerinde ‘bilgi oluşturma, saklama ve bilgiyi iletme´ becerileri aksamaya başlar. Bu, hissizlik, ağrı ve karıncalanma hissi veya yanmaya neden olur. Ayrıca, beyin fonksiyonlarda bozulmaya neden olabilir. Bebeklerde motor gelişim dediğimiz baş tutma, oturma, yürüme, konuşma gibi fonksiyonların gelişmesi gecikir. Yine ağır B12 vitamin eksikliklerinde beyinin etkilenmesine bağlı olarak; havale geçirme, kaslarda yorgunluk ve gevşeklik, daha önce yaptığı (oturma, yürüme gibi) fonksiyonlarda gerileme olabilir.
"Okula giden çocuklarda konsantrasyon güçlükleri, okul başarısında azalma görülebilir. Protein metabolizmasının çalışmasını sağlar, metabolizmayı düzenler, büyümeyi düzenler. Bu yüzden ağır eksiklikte uyku düzensizlikleri, az veya aşırı uyuma görülebilir. Ayrıca çocuklarda sinirlilik gibi huy değişikliğine de yol açabilir. Bağışıklık sisteminde güçsüzlük İshal, ısrarlı kusma. Bebeklerde uzamış sarılık. Büyük çocuklarda dil üzerinde düzleşme ve tat duyusunun azalması görülebilir."
HAYVANASAL GIDALAR B12 DEPOSU
B12´nin temel kaynağı hayvansal proteinler olduğunun altını çizen Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Birol Baytan, "Sık tüketilen gıdaların çoğunda (şekerli, unlu gıdalar, tahıl ve bakliyat grubu, sebze ve meyveler) B12 vitamini bulunmaz. B12 vitamini ihtiyacını ‘hayvansal gıdalar´ ile karşılamak gerekir. Omega 3 bakımı içinde önerilen balıklar arasında uskumru, somon, ton ve lüfer balıkları B12 vitamini için önemli bir yere sahiptir. Sakatatlar arasında ciğer, dana, kuzu ciğeri B12 vitamini açısından oldukça zengindir.
"Yumurta, tavuk, kaz, ördek B12 içeren besinler arasında yer alırken, kabuk deniz ürünleri isitirdye, midye, yengeç ve ıstakoz tüketmekte önemlidir. Kırmızı etler arasında sığır, kuzu etleri yüksek oranda B12 içerirken süt ve ev yapımı yoğurtlarda özellikle çocuk yaşlarında tüketilmesi gerekmektedir" tavsiyesinde bulundu.
DHA