Baba olmak için erkeklerin biyolojik saati var mı? Yaş ilerledikçe sperm sayısı azalır mı?

İleri yaş hem kadınlarda hem de erkeklerde çocuk sahibi olmayı zorlaştırıyor. Erkek üreme sağlığı ve çiftlerin doğurganlıklarının yaş ile ilişkisini açıklayan Üroloji ve Androloji Uzmanı Doç. Dr. Emre Bakırcıoğlu, "40 yaşın üzerinde çocuk sahibi olmak ileri yaşta baba olmak demek. Yurtdışında sperm bankaları, sperm donasyonu için 50 yaşın üzerinde erkeklerden kabul etmemeleri de erkeklerin sperm kalitesinin ileri yaşta inişe geçmesinden kaynaklanıyor." dedi. Üroloji ve Androloji Uzmanı Doç.Dr.Emre Bakırcıoğlu erkek üreme sağlığı ile yaş ilişkisini anlattı.

Yaş ilerledikçe sperm sayısı azalır mı?

Kadınlardaki menapoz gibi olmasa da erkeklerin de yaşlanmayla birlikte üreme fonksiyonlarında zamanla azalma ve sperm kalitesinde bozulmalar olmaktadır. Erkeklerde zaman içerisinde yaşlanmalarında fonksiyonel olarak şu değişiklikler oluşur:

• Testosteron seviyeleri 40 yaşının üzerinde yılda yüzde 1 azalır (hipogonadizm)

• Sperm üretimi kısmen aynı düzeyde devam edebilir

• Sperm hareketliliği yıllar içerisinde azalır

• Ejakülat volümü azalır

• Sperm DNA hasarı, yaşlanmayla birlikte hızla artış gösterir

Bu değişimlerin dışında sertleşme sorununun yaşla ortaya çıkması, kadın yaşının ilerlemesi ile doğurganlığın azalması cinsel birleşme sıklığının azalması gibi diğer faktörlerinde etkileri nedeniyle erkekte tam olarak yaşlanmanın çocuk sahibi olma üzerindeki etkisini anlamak zorlaşmaktadır.

Erkekte yaş ile birlikte sperm kalitesi düşer mi?

Normal bir erkekte her kalp atışı ile 1000 spermin üretildiği hesaplanmıştır, bu yoğun sperm üretimindeki kalite kontrolü yaşlanmayla birlikte zorlanmaya başlar.

• Sperm kromozomal anormallikleri artmaya başlar özellikle seks kromozom X ve Y kromozom anomalilerinin artışı görülür (Çocuklarda XXY Klinefelter sendromu veya XYY sendromu görülme sıklığı artar)

• Tek gen hastalıklarında artış görülür. Bu hastalıklar nadir görülen ancak çocuklarda ağır doğumsal hastalıklara yol açabilir

Erkeklerde ileri yaş gebelikte soruna neden olur mu?

Döllenme geçekleştiği durumlarda, erkek yaşı gebelikle ilgili şu gibi neticelere yol açabilir:

• 50 yaşının altındaki erkeklere göre oranla iki kat fazla düşük oranı

• 32 haftanın altında erken doğum olasılığı ve çocuk ölümlerinde genç erkek eşlere göre 2 kat artış

Döllenme ve gebeliğin oluşması gerçekleşse bile sağlıklı olarak gebeliğin devamı açısından ileri erkek yaşı gebelikleri olumsuz yönde etkilemektedir.

İleri erkek yaşı doğumda genetik bozukluklara neden olur mu?

İleri erkek yaşının tek gen hastalıklarının çocuklarda görülme sıklığını arttırması gibi, bazı kompleks genetik bozuklukların ve doğumsal hastalıkların riskinin ileri erkek yaşı ile %20 oranında arttığı bilinmektedir.

Daha önemlisi son yıllarda yapılan çalışmalar ileri yaşta baba olanların çocuklarında büyüme çağında ve ileri yaşlarda bazı kognitif (bilişsel) bozuklukların örneğin şizofreni (5 kat), otizm (4 kat), bipolar bozuklukların (2 kat) ve dikkat eksikliğinin arttığını göstermiştir.

Baba olmak için erkeklerin biyolojik saati var mı?

Tabi ki 40 yaşına ulaşmadan çocuk sahibi olmak için daha istekli olunmalı. Erkeklerinde biyolojik saatinin olduğunu bilmeli ve 40’lı yaşları beklemeden çocuk sahibi olmayı önermeliyiz. Her ne kadar genel olarak risk çok yüksek değilse de genç erkeklerle kıyaslandığında bu riskin çok arttığı ortadadır. Günümüzde erkeklerde yaşla birlikte sperm kalitesinde bu hastalıklara yol açacak durumları önceden anlayabileceğimiz testler bulunmamaktadır. İleri erkek yaşında gebelik oluşan ve endişeleri olan çiftler için bir tavsiye gebelik takiplerinde riskli gebelik takibi gibi hareket edilerek anne adayının hamilelik taliplerini düzenli yaptırması ve gerektiği durumlarda genetik testlerin yapılması olacaktır.