Giriş
Baş ağrınız hangi tip? (Baş ağrısı çeşitleri)
Baş ağrısı en yaygın ağrı şikayetlerinin başında gelir. Burada önemli olan ağrının kaynağını öğrenmek ve ona yönelik bir tedavi uygulamaktır. Peki baş ağrısı hangi sebeplerden kaynaklanır ve nasıl tedavi edilir? Nöroloji Uzmanı Prof.Dr. Mustafa Ertaş anlattı
1-GERİLİM BAŞ AĞRISI
Başka ciddi bir nedene bağlı olmayan baş ağrısı türüdür. Çoğunlukla iki taraflı, ense ve tepede daha yoğundur. Hemen her zaman stresten kaynaklanır. Bu nedenle ‘stres baş ağrısı’ olarak da bilinir. Stres elbette herkeste baş ağrısına yol açmaz; daha titiz, duygusal yapılı insanları etkileyerek baş ağrısı yaratır. En önemli özelliği hafif şiddette olmasıdır. Kişinin hayatını etkilemediği için hasta çoğunlukla doktora gitmez.
Migren ağrısının gerilim baş ağrısından ayrılan en önemli yanı tek taraflı olmasıdır. Gerilim tipi baş ağrısı ise tüm başa yayılır, bazen başın tepesinde yanmaya yol açar. Migrenli hasta yürüyünce, merdiven çıkınca baş ağrısı artabilir ama stres ağrısı hareketten etkilenmez. Migrenliler, ışıktan etkilenir, bulantıları olur ama bu belirtiler stres ağrısında görülmez.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Gerilim tipi baş ağrısının tek bir ilacı var, o da antidepresanlar. Eğer stres baş ağrısı ayda 10 gün sürüyor ya da bütün günü kaplayan bir ağrıya neden oluyor, şiddeti rahatsızlık veriyorsa tedaviye başlanır. Ancak mesela ayda 5 kez olan ama kısa süren, hafif ağrılarda tedaviye ihtiyaç duyulmaz. İlaca başladıktan 2 ay sonra tedavinin yararlı olup olmadığına karar verilir. Eğer hastada en az yüzde 50 oranında iyilik hali varsa tedavi en az 6 ay devam ettirilir. Tıpkı depresyonu tedavi eder gibi... Zaten bu hastaların önemli bir kısmında depresyon da olur. Dolayısıyla depresyon ilacı verildiğinde baş ağrısıyla birlikte depresyon da tedavi edilir.
2-MİGREN BAŞ AĞRISI
Migren, baş ağrısıyla karakterize bir beyin hastalığıdır. En önemli özelliği ataklar halinde ortaya çıkmasıdır. Ağrı en az 4 saat, en fazla 3 gün sürer. Genellikle tek taraflıdır ya da bir tarafta daha yoğun hissedilir. Ağrı sıklıkla göze vurur. Hasta ağrı sırasında sesten, ışıktan rahatsız olur; karanlık bir yere gitmek ister. Bulantı, kusma olabilir.
TETİKLEYİCİLERİ ÖĞRENİN
Sigara dumanı, lodos, rüzgar, klima, parlak ışık migreni tetikleyebilir. Ayrıca kırmızı şarap, mayalı içkiler migreni çok etkiler. Bunun dışında migrene özgü olmayan, diğer baş ağrılarında da görülen tetikleyiciler var. Açlık, öğün atlamak, az ya da fazla uyku gibi. Migrenli bir insan 1-2 saat daha geç uyanırsa o gün migren ağrısı çekme ihtimali yüksektir. Ya da sabah kahvaltısını atlarsa migren gelme olasılığı fazladır. Stres, heyecan da migreni getirebilir.
Migren ağrıları tedaviyle tamamen ortadan kaldırılabilir. Tedavide 2 adım var:
1-Atak geldiğinde ağrıyı durdurma tedavisi (atak ilaçları)
2-Migren krizleri gelmesin diye yapılan önleyici tedavi (migren hastalığını tedavi edici ilaçlar)
3-KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI
Migrende güçlü ağrı kesiciler kullanmak, istirahat etmek çözüm olabilir. Ama küme baş ağrısı öyle bir ağrıdır ki her seferinde öldürücü şiddettedir. Migrenin tersine, genellikle erkeklerde görülür. Küme baş ağrıları dönemsel ağrılardır. Nadiren kronik, yani yıl boyunca sürekli yineleyen ataklar şeklinde olabilir. Genellikle yılın belli bir ayında, 1 ay kadar bir dönemde ortaya çıkar, diğer aylarda kaybolur. Ataklar her gün, günde bir veya birkaç atak şeklinde çok şiddetlidir. Ağrı kesiciler fayda etmez. Ortalama 1 saat sürer, bazen 3-4 saat sürebilir. Ağrı hep tek taraflı olur, sıklıkla göze vurur. En önemli özelliklerinden biri ağrının çoğu kez aynı saatlerde gelmesidir. Genellikle de gece gelir. Tedavi ise çok kolay. İlaç tedavisine hemen cevap verir.
4-EGZERSİZ AĞRISI
Nadir görülen baş ağrısı çeşitlerinden biri. Hasta sadece egzersiz yaptıktan sonra baş ağrısı çeker. Mesela futbol oynayınca ya da koşunca birdenbire baş ağrısı sorunuyla karşılaşır. Bu durum beynin bir özelliğidir. İlaçlarla tedavi edilebilir.
5-SEKSÜEL BAŞ AĞRISI
Sadece cinsel ilişki sırasında gelen bir baş ağrısı türü. Kişi orgazm olduğunda öldürücü bir baş ağrısıyla karşılaşır. Tedavisi çok kolay: Cinsel ilişkiden 1 saat önce verilen bir ilaçla yüzde 100’e yakın başarılı sonuç alınır.
Bu tip baş ağrısında ağrı birkaç saat sürdüğü için kişi cinsel ilişkiden uzaklaşabilir. Hatta tedavinin bu kadar kolay olduğunu bilmediği için çoğu hasta, uzmana başvurmakta gecikir ve ağır depresyonla doktora gelir.
6-ÖKSÜRÜK BAŞ AĞRISI
Sadece öksürünce baş ağrısı meydana gelir. Romatizmal ilaçlarla tedavi edilebilir.
7-UYKU BAŞ AĞRISI
Sadece uykudayken ve rüya görüldüğü anda ortaya çıkar. Çok şiddetlidir. O anda ağrı gelmesin diye kişi çoğu zaman uykusuz kalır. İlaçlarla tedavi edilebilir.
8-ADET MİGRENİ
Bazı migrenler sadece adet döneminde gelir. Adetten 3 gün önce başlayıp adet sonuna kadarki süre içinde gelen zonklayıcı ağrı, ışıktan rahatsızlık, mide bulantısı hastalığın belirtileri arasında. Bu hastalık da klasik migren gibi tedavi edilir.
HAZIRLAYAN: ÖZGÜR GÖKMEN ÇELENK
ozgur.celenk@posta.com.tr