BES'te daha çok katkı fırsatını kaçırma

Bilal Emin TURAN

BES'e ilgi giderek artıyor. Bunda, yüzde 25'lik devlet katkısı büyük paya sahip. Yani katılımcı her ay 100 lira yatırırken devlet de o kişi adına 25 lira destek sağlıyor. Yıllık katkının üst sınırı asgari ücretle belirleniyor.

BALON ÖDEME İMKANI

BES'in avantajını ve en çok merak edilen konuları Garanti Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer'le konuştuk. Devlet katkısının üst limitinin yıllık brüt ücretin yüzde 25'i (5332 lira) olduğunu belirten Göçer, "Bu üst limitten yararlanmak için yılda toplam 21 bin 330 lirayı geçmeyecek şekilde toplu (balon) ödeme yapabilir. Son gün 31 Aralık" dedi.

NE KADAR YATIRAYIM?

Konuyu biraz açmak gerekirse örneğin; ayda 100 lira yatıranın BES hesabında yıl sonunda 300 lira devlet katkısı birikiyor. Bu katılımcı Aralık ayı içerisinde, toplu 3000 lira yatırırsa 750 lira, 5000 lira yatırırsa 1250 lira, 10 bin lira yatırırsa da 2500 lira daha ek desteği hanesine yazdırır.

Bunun için emeklilik şirketiyle görüşülmeli. BES'te 3 yıl kalan biriken devlet katkısının yüzde 15'ini, 6 yıl kalan yüzde 35'ini alıyor. Katkının tamamı, sistemde 10 yıl kalıp 56 yaşını doldurduktan sonra hak ediliyor.

PROFESYONEL YÖNETİM

Parayı dolara, altına değil de neden BES'e yatıralım? Burak Ali Göçer, bu konuda şunları söyledi: "Para biriktirmek çok zor ve belli bir disiplin gerektiriyor. Bir ay kenara para koyup, sonraki ay harcamaların kontrolünü kaçıranların sayısı hiç de az değil. BES öncelikle bu tasarruf disiplinini sağlıyor. Ayrıca, piyasaları her an takip etmek zor. BES'te seçilen fonları ise profesyonel şirketler yönetiyor."

DEVLET KATKISININ GETİRİSİ NEDEN AZ?

BES'e yatırılan parayla birlikte, devlet katkısı da değerleniyor. Ancak, emeklilik şirketlerinin fonları yılda yüzde 15-20 getiri elde ederken, devlet katkısının getirisi yüzde 7'lerde. Bu mevduat faizinin de altında bir getiri. Göçer'in verdiği bilgiye göre; devlet katkısı fon seçiminde sınırlama var. Mesela yüzde 75'i TL borçlanma araçlarına yatırılıyor. Bunu Hazine belirliyor. Amaç, anaparayı korumak ve makul getiri.

FONU İSTEDİĞİN GİBİ DEĞİŞTİR

BES'teki paranın hangi fonda (altın, hisse fonu gibi) değerlendirileceğine katılımcı karar veriyor. Telefonla ya da internetten yılda 6 kez fonları değiştirmek mümkün. Burak Ali Göçer bu konuda şunu tavsiye etti: "Bu işin zor ya da karmaşık olduğunu düşünerek fon yönetimine uzak durmayın. BES'te iyi bir getiri sağlayabilmek için dönem dönem fon dağılımlarında değişiklik yapın."

AYDA 200 LİRAYLA 56 YAŞINDA 200 BİN

Fon yönetimi neden önemli. Bu konuda birkaç örnek vermekte fayda var.

Örneğin; 20 yaşında BES'e giren ve ayda 200 TL katkı payı ödeyen bir katılımcı, yüzde 3 reel getiriyle 56 yaşında sistemden emekli olurken birikimi 150 bin TL’yi geçiyor. Devlet katkısını da ilave ettiğimizde 200 bin liraya çıkıyor.

Yüzde 0 (sıfır) reel getiri sağlayan bir katılımcının 56 yaşında birikimi 86 bin TL seviyesine ulaşırken, yüzde 5 reel getiri sağlayan bir katılımcının birikimi 238 bin TL seviyesine ulaşıyor. Bu getirilerin üzerine bir de yüzde 25 devlet katkısı geliyor ve 300 bin TL’ye ulaşıyor. Yani getiri, sisteme katılımcının katkısından daha fazla katkı yapabiliyor. Bu sebeple fonların yönetilmesi çok önemli.

RİSKİNİ TEST ET ONA GÖRE SEÇİM YAP

Katılımcının hangi fonları seçebileceğiyle ilgili yeni bir sistem geliştirdiklerini aktaran Burak Ali Göçer, "Bunun için 'Fon Koçu' adında bir robot danışmanlık servisi oluşturduk. Katılımcıyla internet üzerinden bir risk anketi yapılıyor. Risk algısı, getiri beklentisi, finansal bilgi ölçülüyor. Sonuca göre de fon önerisi sunuluyor" diye konuştu.