GÜLAY ZAİM

Prof. Dr. John Donoghue, felçli hastaların beyin gücünü kullanarak hareket özgürlüğü kazanması amacıyla yürütülen ‘braingate’ adlı projenin başındaki isim. Şu anda kolları hareket ettirme üzerinde çalışıyor. Prof. Donoghue, bu yöntemin geliştirilmesiyle felcin yakın zamanda tamamen alt edilebileceğini söylüyor...

5 hasta üzerinde denendi

Amerika’daki Brown Üniversitesi Nöroloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. John Donoghue, felçli hastaların düşünce gücüyle hareket edebilmesine olanak sağlayan ‘braingate’ (beyin kapısı) adlı bir sistem üzerinde çalışıyor. Beyne yerleştirilen çiple ağır felçli hastalara günlük hayatta kullanılan bazı nesneleri kontrol ettirmeyi başaran ekibin lideri Prof. Dr. John Donoghue, bu sistemi şimdiye kadar 5 hastada denedi.

Hasta, ilk aşamada düşünce gücüyle televizyon kumandasını çalıştırmak, e-maillerini okumak ya da bilgisayar oyunu oynamak gibi fazla fiziksel hareket gerektirmeyen işlevleri yerine getiriyor. Çalışmanın sonraki amacı ise yine düşünce gücüyle kollarını hareket ettirerek su bardağına uzanıp su içebilmesi ya da yardım almadan yemek yiyebilmesini sağlamak. Prof. Donoghue, beynin çok karmaşık bir yapıda olduğunu ve gidilecek daha çok yolun bulunduğunu söylüyor ama şunu da ekliyor: “Bir gün felçli hastaları da yürütebileceğiz.”

Düşünceyle sinyal veriyor

Felçte beyin ile omurilik sistemi arasındaki bağlantı kopuyor. Bu nedenle hastalar kol veya bacaklarını kıpırdatamıyor. Prof. Dr. Donoghue, “Sağlıklı insan düşünerek kollarını, bacaklarını harekete geçiriyor. Felçlilerde ise beyin ile omurilik arasındaki bağ kopuk olduğu için, kaslara hareket emri ulaşmıyor. Bizim beyin kapısı adını verdiğimiz sistemde beyin, yapmak istediğini düşünüyor.

Çip beyindeki sinyalleri alıp, bilgisayara gönderiyor. Yani biz, kopan köprünün yerine yenisini yapıyoruz. Köprüyü vücuda değil, dışarıdaki sisteme bağlıyoruz. İleride kendi kollarını oynatamayanlar için mekanik-robotik bir kol yapılabilir. Kişi düşünerek, robotik kolu harekete geçirebilir” şeklinde konuştu.

İlk kez maymunlara uygulandı

Yirmi beş yıllık bir çalışmanın ürünü olan sistem, ilk kez maymunlarda denendi. Başarılı olunca uzmanlar tarafından geliştirilerek felçli bir hastanın beynine yerleştirildi.

Üzerinde 100 elektrot bulunan aspirin büyüklüğündeki çip, hastanın beden hareketlerinin çalıştırılmasından sorumlu motor korteksine yerleştiriliyor. Hastalar, bilgisayara bağlı bir kolu düşünceleriyle hareket ettirebiliyor. Şimdilik klinik deney aşamasında bulunan araştırma, onay alındıktan sonra yaygınlaşma olanağı bulacak.

(03.07.2011 tarihli Pazar Postası'ndan alınmıştr.)