Büyük camiler gibi yapılarda, kubbeleri ve kemerleri taşımak için kullanılan yüksek ve kalın ayaklara ne ad verilir?

14 Aralık Hadi ipucu sorusu belli oldu. Yarışmanın bugünkü ödülü 15 bin TL... Konu mimari ve ipucu sorusu şu şekilde geçildi: "Bugünkü ipucumuz mimarinin en güzel detaylarından biriyle alakalı. Bu detay Sultanahmet Camii'nde yuvarlak, Süleymaniye Camii'nde ise dört köşe olarak bulunuyor. Büyük camiler gibi yapılarda, kubbeleri ve kemerleri taşımak için kullanılan yüksek ve kalın ayaklara ne ad verilir?"

CEVAP: SÜTUN VEYA KOLON

Yapıda dış ve iç etkilerden oluşan kuvvetleri (moment, kesme kuvveti vb.) temellere, dolayısı ile zemine aktarırlar. Boyutlandırılmaları gelen kuvvetlere göre yapılan hesaplamaların dışında; yönetmeliklerde malzeme cinsine göre belirtilen minimum boyutlardan küçük olamaz. Taş veya tuğla örülerek yapılan taşıyıcı ayaklara ise paye denmektedir.

Yapı tarihinin en başından beri yapıları ayakta tutmak için kullanılagelmiştir. İlk zamanlarda taş, ağaç gibi doğal malzemeler kolon yapımında kullanılmışsa da modern teknolojinin gelişmesi ile birlikte bir tür yapay bağlayıcı olan çimento ve iskeleti oluşturan çelikten imal edilmiş betonarme veya yalnızca çelikten sütunlar kullanılmaya başlanmıştır.

Sütunlar yapı sistemlerinde, genellikle kirişlerden gelen yükleri temele, dolayısı ile zemine aktarırlar. Kolonlarda oluşabilecek bir hasar, yapının göçmesine varabilecek kadar ağır hasarlara neden olabilmektedir.

Sütun tanımı genellikle yapısal elemanın, geometrik yerleşimiyle ilgili bir özelliğini çağrıştırsa da, betonarme davranışı açısından irdelendiğinde diğer tür elemanlardan (kiriş, döşeme, perde vb.) farklı bir mekanik davranışı ortaya koyar.