Çin'den ilginç uygulama: Sosyal skor

Gazete Habertürk'ten Mahmut Sancak'ın haberine göre 2010 yılından beri konu üzerinde çalışan Çin, 2020’den itibaren ülke çapında vatandaşlarına ‘kişisel kredi notu’ vermeye başlayacak.

DÖRT KADEMELİ SINIFLANDIRMA

Mobil cihazlara yüklenecek bir uygulama ile vatandaşlarla iletişime geçecek olan sistem son yedi yıldır Çin’in Jiangu bölgesinde pilot proje olarak test ediliyor. Bazı düzeltme ve eklemelerle zenginleştirilen sistemin 2-3 yıla kadar ülke genelinde kullanılacak seviyeye geleceği belirtiliyor.

Buna göre tamamlandığında ‘Sosyal skor’ olarak adlandırılması beklenen sistem, insanları, hem sanal dünya hem de gerçek hayattaki yaşantılarını takibe alarak davranışlarının yasal ve ahlaki normlara uygunluğuna göre puanlandıracak.

Bu puanlar ise A, B, C ve D olarak dört farklı kademede derecelendirilecek. A, 1050 puan ve üzerinde notu olan dürüst ve örnek insanlardan oluşacak. D kategorisini ise notu 599 puandan düşük, diğer bir ifadeyle ahlaksız ve güvenilmez insanlar oluşturacak.

Puanlama ise başta sosyal medya olmak üzere kullanıcıların sanal dünyadaki paylaşımlarından yola çıkılarak yapılacak. İnternet ortamında yalan beyanda bulunmak, uygunsuz açıklama ve fotoğraf paylaşımı gibi davranışların her biri 50 puana kadar kesinti anlamına gelecek.

KARARI YAZILIMLAR VERECEK

Ancak yeni sosyal skor sistemiyle gerçek hayat da incelenecek. Yaya olarak karşıdan karşıya geçerken yaya geçidinden mi geçildi yoksa araçların arasına mı dalındı? Faturalar zamanında ödendi mi? Günde kaç saat bilgisayar oyunu oynuyorsunuz? Bunlar skoru düşürebilecek kriterler. Ancak toplumda başkalarına yardım edenler, yaşlı anne babasına destek olanlar ve hatalı davranışta bulunanları ihbar edenlere ek puanlar gelecek. Kredi durumu uygulama üzerinden anlık olarak vatandaşlara bildirilirken iyi davrananlara övgü, kötü davrananlara ise uyarı mesajları gönderilecek. Kimin iyi kimin kötü olduğuna yazılımların karar verecek olması ise insanlık tarihinde yeni bir sayfa açacak.

KIRMIZI LİSTEYE VE KARA LİSTE

- A, B, C ve D sınıflandırmasında A sınıfına girenler en seçkin vatandaşlar olarak doğrudan ‘kırmızı liste’ye girecek ve sayısız ayrıcalıkla ödüllendirilecek.

- Yaşlılara yardım gibi pek çok doğruyu yapan vatandaşlara iş bulmada kolaylık, çocuklarına iyi okullara giriş kolaylığı ve eğlence organizasyonlarında öncelik tanınacak.

- D sınıfında yer alanlar ise toplumun en güvenilmez insanları olarak ‘kara listede’ sıralanacak. Bu listedekiler hem sanal hem gerçek hayatta çeşitli zorluklarla karşılaşacak.

- Üniversitede kopya çeken veya faturalarını ödemeyenler ise güvenilir olmadıkları için ucuz kredi almayacakları gibi eş bulmakta da zorluk yaşayacaklar.

- Devlet sosyal skor uygulamasını e-ticaret sitelerinden çöpçatan sitelerine kadar sanal hayatın tamamına yayacak. Güvenlik sorunu olan uçak veya trene bile binemeyecek.