Çocuklarda ateşli havaleye nasıl müdahale edilmeli?

Ailelerin ateş denince en korktuğu konu olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Öyle ki 38 dereceyi geçen her ateşte ebeveynler çocuğunun havale geçireceğinden endişe ediyor. Elbette gerçekte durum hiç de öyle değil, her yüksek ateş havaleyle sonuçlanmıyor. Kaldı ki sonuçlansa da düşünüldüğü gibi korkunç bir tablo ortaya çıkmıyor. Ateşli havale 6 aydan 6 yaşına kadar olan çocuklarda yüzde 1-5 oranında görülebilen bir durum. Ateşin yükselme evresinde gerçekleşiyor. Genellikle 1-5 dakika içerisinde kendiliğinden son buluyor. Kasılma, morarma, kendinden geçme, titreme gibi bulgular görülür. Gözler tek tarafa kayar, çene kasları kasılır, ağız kilitlenir. Yutma fonksiyonları etkilendiği için tükürüksalya akması görülebilir. İdrar veya dışkı kaçırma sıklıkla eşlik eder. 38 derecenin üzerinde herhangi bir seviyede ateş gözlenebilir, ateşin çok yükselmesi şart değil. Hatta çoğu zaman ateşin ilk yükselme döneminde gözlendiği için siz daha ateşi olduğunu fark etmeden birden havaleyle karşılaşabilirsiniz. Ateşli enfeksiyonların ilk 1-2 günü havale açısından kritik dönemdir. Ateş yükselmeye başladığında vücutta bazı hormonlar salınmaya başlar. Bu hormonlar ateşi yüksek seviyeye çıkarmakla görevlidir, bazen de beyinde deşarj mekanizmasını tetikleyerek nöbetlere yol açar. Hormon salınımı, ateşin yükselmesi durduğunda kendiliğinden sonlanır, kandan çekilir ve nöbet biter. Ateşli nöbet ve ateşsiz nöbetler birbirinden tamamen farklı bir mekanizmayla işler. Ateşsiz nöbetlerin tetikleyicisi bilinmediği için öngörülmez. Oysaki basit bir ateşli nöbette o an olan bitenin ne olduğunu biliriz; nöbetin sonlanacağını, hasar vermeden biteceğini öngörürüz. Fakat her ateşli nöbet bu kadar basit olmayabilir. Eğer ateşli nöbet 15 dakikadan uzun sürüyorsa, çocuğunuz 6 aydan küçük ya da 6 yaşından büyükse, vücudun sadece bir kısmında gözleniyorsa, 24 saat içinde tekrarladıysa ve eşlik eden başka bir nörolojik bulgu varsa o zaman araştırılmayı hak eder. 6 ay-6 yaş arasında her ateşli hastalıkta, özellikle ilk 48 saat içinde ateşli basit nöbet görülebilir, burada sorun yok. Ama aynı hastalık içinde birden çok ateşli nöbette dikkatli olmakta yarar var çünkü bunlar menenjit, ensefalit gibi beyin enfeksiyonlar açısından uyarıcıdır. İmkansız olduğunu bilsem de sakin kalmaya çalışın. Çocuğunuzu güvenli bir yere alın, asla nöbeti durdurma girişimlerinde, elini ayağını tutma çalışmalarında bulunmayın. Bu girişimler yarardan çok zarar getirir. Hele çocuğun yüzüne su çarpmak, çocuğu suyun altına sokmak gibi uygulamalardan uzak durun. Bunlar, bilinci yerinde olmayan çocuğun nefes borusuna su kaçması gibi daha ciddi sorunlara neden olabilir.