Giriş
Çocuklarda böbrek yetmezliği belirtileri nelerdir?
Böbrekler vücudumuzun süzme işini yapan organlardır. Vücudumuz için gerekli olan sıvı ve maddeleri tutar, zararlı olanları atarlar. Böbrek yetmezliği geliştiğinde de bu görevler yapılamaz. Çocuklarda çok sinsi ilerleyen böbrek yetmezliğinin nedenlerini, tedavi yöntemlerini ve dikkat edilmesi gerekenleri Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Doç. Dr. Neşe Karaaslan Bıyıklı anlatıyor.
BÖBREKLERİN GÖREVİ NEDİR?
Böbrekler vücudumuzun süzme işini yapan organlardır. Sırt bölgemizde, bel omurlarının yanında yer alırlar. Vücudumuz için gerekli olan sıvı ve maddeleri tutar, zararlı olanları atarlar. k Böbreklerde süzülen atık maddelerin önemli bir bölümü, gıdaların kullanılmasından sonra ortaya çıkan azotlu atıklardır. Üre, ürik asit, amonyak gibi. İlaçlar, gıdalardaki katkı maddeleri de vücuttan genellikle böbrekler yolu ile uzaklaştırılır. k Böbrekler ayrıca vücudumuzun su ve tuz dengesini ayarlar, kan basıncını (tansiyon) düzenler, kan yapımı ve kemik yapısı ile ilgili hormonlardan sorumludur.
BÖBREK YETMEZLİĞİ NE ANLAMA GELİYOR?
Böbrekler kandaki toksinleri filtreleme yeteneğini kaybettiğinde böbrek yetmezliği ortaya çıkar. Böbrek yetmezliği 3 aydan daha uzun süreyle kalıcı ve ilerleyici olarak devam ediyorsa bu tablo kronik böbrek yetmezliği olarak adlandırılır. Böbrek fonksiyonlarının bozulma derecesi artarsa böbreklerin görevini diyaliz tedavisi gerçekleştirir.
ÇOCUKLARDA BÖBREK YETMEZLİĞİ NE KADAR YAYGIN?
Türkiye’de kronik böbrek hastalığı sıklığı 5-12 yaş aralığında 3 bin 79 çocukta 4 olarak bildirilmiş. Çocuklarda böbrek yetmezliği oldukça sessiz ilerler. Bu nedenle özellikle böbrek sorunları olan ya da ailede kalıtsal böbrek hastalıkları olan çocukların takipleri çok önemli.
BÖBREK YETMEZLİĞİNİN NEDENLERİ NEDİR?
Doğumsal böbrek hastalıkları (idrar torbasından böreklere idrar kaçağı, idrar kanalı darlıkları, idrar kanalı genişlikleri, tek böbrek, yapışık böbrek, mesane hastalıkları gibi). Kistik böbrek hastalıkları (böbrekte çok sayıda içi sıvı dolu kistik yapıların olması). Nefrotik sendrom (albümin adlı proteinin vücuttan idrara çok fazla miktarda geçmesi ile oluşan bir hastalık). Glomerül hastalıkları (böbrek dokusunun hastalıkları). Böbrek taşları. Ailesel nefropatiler (idrarda protein ve kan atılımıyla seyreden hastalıklar). Vasküler hastalıklar (böbrekteki küçük damarların hastalıkları).
GENETİK YATKINLIK ÖNEMLİ MİDİR?
Kronik böbrek hastalığına neden olan hastalıkların bazıları (kistik böbrek hastalıkları, ailesel nefropatiler, doğumsal böbrek hastalıkları, böbrek taşları gibi) ailesel yatkınlık taşır.
TEDAVİDE NE YAPILIR?
Kronik böbrek hastalığı olan çocuklar düzenli aralıklarla takip edilirler. Bu takipler sırasında büyüme-gelişme, kan basıncı, idrar tahlili ve idrar protein seviyeleri izlenir. Kan tahlilleriyle böbrek fonksiyonları, mineral dengesi, kansızlık, vitamin düzeyleri değerlendirilir. Bütün bu incelemelerin ardından ilaç tedavileri uygulanır. Böbrek fonksiyonlarının en son aşamaya geldiği, idrar oluşumunun kalmadığı ya da çok az seviyeye indiği, beslenmenin bozulduğu durumlarda, kalp ve diğer organları da etkileyen bozukluklar ortaya çıktığında diyaliz tedavisi ya da böbrek nakli tedavisi gündeme gelir.