Çocuklarda diyabet: Sensör ile şeker takibi tedavi için vazgeçilmez!

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Abdullah Bereket, tip 1 diyabet tedavisindeki iki önemli teknolojik gelişmeyi anlatıyor. Hazırlayan: Özgür Gökmen Çelenk Tip 1 diyabeti olan çocuklar ve aileleri neredeyse 24 saat, çalışmayan pankreasın görevini yapmak için tetikte bekliyor. Bazı hesaplamalara göre, günde 300 civarında konu üzerinde düşünmeleri ve karar vermeleri gerekiyor. Küçük çocuklarda iş daha da zor. Çünkü hareketli olmaları, yeme davranışları, hızlı büyüme dönemleri, araya giren hastalıklar diyabet tedavisini ayrıca zorlaştırıyor. Aslında diyabet tedavisi yükünün azaltılmasında teknolojik gelişmeler önemli. Fakat ekonomik zorluklar nedeniyle her çocuk bu teknolojilere erişemiyor. İki önemli teknolojik gelişmeden söz edebiliriz. Birincisi, sürekli glukoz izlem sistemi (sensör ile glukoz ölçümü). Cilde yapıştırılan sensörler sayesinde kan şekeri parmak delmeden ölçülüyor. İkinci gelişme ise cilt altına sürekli insülin vermeyi sağlayan insülin infüzyon pompası. İnsülin pompaları, insülini iğne yerine küçük bir cihaz aracılığıyla veriyor. Sensörler ile her 5 dakikada bir, yani günde 288 kez glukoz ölçmek, glukozun seyrini görmek, düşük ve yüksek düzeylerden alarmlar ile haberdar olmak, çocukları okulda veya kreşte uzaktan izlemek mümkün. Oysa parmak ucu delme yöntemiyle şekerini ölçen çocuklar bu olanaklardan mahrum. Çocuk günde 5, en fazla 10 kez bile yapsa şekerin günlük seyrinin sadece çok küçük bir kısmı görülebiliyor. Sensörler 24 saati her 5 dakikada bir taradığı için şekerin gün içindeki seyrini tamamen önümüze seriyor. Dolayısıyla hem diyabetik beslenme hem de insülin tedavisinin net şekilde ayarlanabilmesine imkan veriyor. Çalışmalara göre; parmak ucu yöntemi ile karşılaştırıldığında sensör kullanan tip 1 diyabetlilerde şeker düzeyleri çok daha iyi gidiyor, sağlık sorunları daha az yaşanıyor. Bu nedenle sensör ile şeker takibini artık diyabet tedavisinin vazgeçilmez bir unsuru olarak kabul ediyoruz. Ne yazık ki karşılamıyor. Ülkemizde sensör henüz sosyal güvence kapsamında geri ödemesi olan bir cihaz değil. Parmaktan ölçüme göre maliyeti biraz daha yüksek olan sensörü maddi durumu iyi olan aileler kendileri karşılıyor ancak çok önemli bir kesimin gücü bu sensörleri almaya yetmiyor. Aileler bu konudaki çaresizliklerini, üzüntülerini ve şaşkınlıklarını bize açık bir şekilde iletiyor. Bu durum diyabetli çocukların iyiliği için uğraşan çocuk hekimlerini çok üzüyor. Bununla ilgili son birkaç yıldır başvurular yapıldığı halde konunun sürüncemede kalması gerçekten anlaşılır gibi değil. Glukoz sensörleri sadece parası olanların değil, başta çocuklar olmak üzere tüm tip 1 diyabetlilerin ulaşması gereken bir sağlık hakkıdır. Bu nedenle sensörler tüm tip 1 diyabetliler için geri ödeme kapsamına alınmalı.