Giriş
Çocuklarda okul fobisi nedenleri ve çözüm önerileri
Özellikle ilk defa ebeveynlerinden ve ev ortamında ayrılacak çocuklarda veya okul değişikliği gibi durumlarda görülebilen ancak yaşanan bazı travmatik olaylar, akran zorbalığı gibi sorunlar sonucu da tetiklenebilen okul fobisinin nedenlerine daha yakından baktık ve Psikolojik Danışman Didem Sürgen'den aldığımız bilgilerle okul fobisine karşı neler yapabileceğinizi öğrendik. İşte okul fobisinin 7 önemli nedeni, okul fobisi olan çocuklarda görülen fizyolojik ve psikolojik belirtiler ve okul fobisi yaşayan çocuğunuz için yapabilecekleriniz...
Okul fobisi pek çok sebepten kaynaklanabilir
Psikolojik Danışman Didem Sürgen, okul fobisini en genel haliyle çocuğun bazı sebepler nedeniyle okula gitmeyi reddetmesi olarak tanımlayabileceğimizi söylüyor. Buna göre okul fobisi pek çok sebepten kaynaklanabiliyor. İşte okul fobisinin en sık görülmesine yol açan 7 neden!
1. Çocuklarda değerlendirilme kaygısı sonucu baskı oluşması
Sürekli olarak bazı becerilerin değerlendirildiği bir ortam olan okulda, bu değerlendirilme durumu çocukta baskı oluşturabilir. Okuma günleri; spor, resim gibi alanlarda performans sergilenen ve bu performansların değerlendirildiği günlerde çocuklar kendini yeterince başarılı hissetmiyorlarsa, özellikle bu günlerde okula gitmekten kaçınma davranışı gösterebilirler.
2. Evden ve aileden ayrılma korkusu
Özellikle ilk defa ailesinden ve ev ortamından ayrılacak olan küçük yaştaki çocuklarda, okul fobisi oluşabilir. Bu fobi, özellikle anaokulu veya ilkokula başlayacak çocuklarda görülebilir.
3. Akademik anlamda güçlük yaşaması
Çocuklarda öğrenme güçlüğü veya dikkat eksikliği gibi sorunlar yaygın şekilde görülebilir. Bu durumla ilgili zorluklar artıkça, çocuğun dersleri ağırlaştıkça çocuklar okula gitmekten kaçmaya çalışabilirler.
4. Okul arkadaşlarıyla ilgili sorun yaşaması ve akran zorbalığı
Okul ortamı çocuklar için sadece akademik becerilerin geliştirildiği bir ortam değil, aynı zamanda akranlarıyla iletişim kurdukları bir ortam sunar. Ancak çocuğunuz, aynı yaş grubundaki diğer çocuklar tarafından tek veya grup halinde düzenli olarak sözel ya da fiziksel olarak zorbalığa uğruyorsa, çatışma yaşıyorsa veya sosyal anlamda izole ise okula gitmekten çekinebilir.
5. Aile veya ev ortamında travma yaşaması
Annesi ya da babası boşanmış çocuklarda veya ebeveynin kaybedildiği durumlarda çocuk okula gitmek istemeyebilir. Özellikle okul öncesinde çocuklar anne ve babalarının onları her şeyden koruyabileceğine inanırlar. En büyük korkuları da onları kaybetmektir. Bir ebeveynin evden boşanma veya vefat gibi bir nedenle ayrılması, çocuğun diğer ebeveyninin de her an gidebileceği korkusu geliştirmesine yol açabilir. Bu da beraberinde okul fobisini getirebilir.
6. Okulunun değişmesi
Yeni bir okula başlamak çocukların uyum problemleri yaşamasına yol açabilir. Bu durumda çocuklar evde kalmak isteyebilir, okula gitmekten kaçınabilirler.
7. Ev ortamının okul ortamından daha eğlenceli gelmesi
Aileyle daha fazla zaman geçirmek, kendilerinin sevdikleri şeyleri yapma özgürlüğü, sadece kendisiyle ilgilenilmesi gibi nedenlerle çocuk evde daha fazla zaman geçirmek isteyebilir, okula gitmekten kaçınabilir.
Okul fobisi belirtileri
Okul fobisi çocuklarda sadece okula gitmekten kaçınma olarak değil, fizyolojik ve psikolojik bazı belirtilerle de kendini gösterebiliyor.
Psikolojik Danışman Didem Sürgen'in verdiği bilgilere göre çocuklarda okul fobisi belirtileri nedensiz ağlama, duygu durumunda değişim gibi şekillerde görüldüğü gibi, bazı çocuklarda doğrudan fiziksel sağlıkta da bozulmalar görülebiliyor.
Okul fobisi olan çocuğun karnı ağrıyabiliyor, bulantı ve kusma hissi yaşayabiliyor. Bazı çocuklarda iştahsızlık ve uyku düzeninde bozulma gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor.
Okul fobisine karşı ailelerin yapması gerekenler
Peki aileler çocukları için bu süreçte ne yapabilir? Psikolojik Danışman Didem Sürgen ailelerin yapabileceklerini şu şekilde sıralıyor:
- Sabırlı ve tutarlı olun. Çocuğunuzu okula gitmemesi nedeniyle eleştirmeyin. Endişelerinizi ona belli etmeyin. Özdellikle olumsuz düşüncelerinizi onun yanında konuşmayın.
- Korkularının nedenlerini anlamaya çalışın. Okulla ve öğretmenleri ile işbirliği kurun. Okulu veya öğretmeni ile iş birliği yaparak sınıf içi olumsuz faktörlerin giderilmesini sağlamaya çalışın. Öğretmenin okuldan korkan çocukla alay edilmesini ve korkutulmasını engellemesi gerekir.
- Okula hemen adapte olmasını beklemeyin, ona zaman tanıyın. Onu kardeşleri veya okula giden diğer arkadaşlarıyla kıyaslamayın.
- Çocuk, okul fobisine rağmen okula gitmeye devam ediyorsa, onu ödüllendirin. Bir diğer yandan boş zamanlarında oyun becerleri kazandırarak ebeveynlerine bağımlılık durumunu azaltmaya çalışın.