Giriş
Çocuklarda yaz iştahsızlığıyla mücadele etmenin püf noktaları
Yaz aylarında aşırı sıcaklar yüzünden çoğumuzun iştahı azalıyor. Bu durum çocuklar için de geçerli. Anne babalar da bu durum karşısında endişeleniyorlar. Peki bu durumdaki iştahsız çocuklar için neler yapılabilir? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Hülya Karaca, özellikle yazın iştahsız olan çocuklar için ebeveynlerin işini kolaylaştıracak beslenme önerileri sunuyor...
Özellikle 8-9 aylıktan okul çağına kadar uzanan dönemde, anne babalar en çok çocuklarının iştahsız olmasından yakınıyor. Çocuğun yeme isteği büyüme hızına ve kişisel durumuna göre belli dönemlerde değişse de, özellikle 1-2 yaş arası, iştahın en düşük seviyede olduğu dönemi oluşturuyor. Bu dönemde özellikle yemek seçme ve yemeği reddetme davranışları sıkça karşılaşılan sorunlardan biri.
YETERLİ BESİN ALIYOR MU?
Çocuğunuz bazı günler az, bazı günler fazla yiyorsa, bu yaşının getirdiği doğal bir özellik, dolayısıyla üzerinde durmanız gerekmiyor. Ayrıca çocuğunuz sık ve az yemeye alışmışsa, bu şekilde yenen yemek de ana öğünde yenen kadar besin değeri taşıyabileceği için “Yeterli besin almıyor” diye endişelenmenize gerek yok. Ancak uzun süredir iştahsızsa ve yetersiz kilo alıyorsa, bu sorun bağırsak parazitleri, kabızlık, kansızlık veya idrar yolu enfeksiyonundan kaynaklanabileceği için mutlaka bir doktora başvurmalısınız.
YEDİĞİNDE ÖDÜL, YEMEDİĞİNDE CEZA VERMEK İŞE YARAMIYOR
Çocuklarda iştahsızlık problemi diş çıkarma, kansızlık ve ateşli hastalıklar gibi sağlık sorunlarında, anne babanın boşanması gibi psikolojik travmalarda ama en çok da anne ve babanın beslenme konusunda yaptıkları hatalar sonucunda oluşuyor. Çünkü çocuğa yemek yeme konusunda baskı yapmak, yediği takdirde ödüllendirmek, yemediğinde ceza vermek bir işe yaramadığı gibi, sorunun daha da büyümesine yol açıyor.
İŞTAH ARTTIRAN 15 PÜF NOKTASI
YEMEK ÖNCESİNDE:
- Çocukların aşırı yorgun ve uykulu oldukları zaman iştahları olmadığı için yemek saatlerini buna göre düzenleyin.
- Sofraya oturmadan önce çocuğunuzla oyun oynayın. Oyun sayesinde neşelenen çocuk yemekten daha fazla keyif almaya başlar.
- Yemek aralarında çocuğunuza şeker, çikolata, pasta ve gazlı-şekerli içecekleri kesinlikle vermeyin. Yarım su bardağı kutu meyve suyu içmesi bile onun iştahının kapanmasına neden olabilir.
YEMEK SIRASINDA:
- Yemek yedirmek için ısrar etmeyin, onu ödüllendirmeyin veya ceza vermeyin. Sanılanın aksine bu davranışlar çocuğun yeme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkiler. Çocuğunuz yemek zamanında mama iskemlesine oturarak ve aile sofrasına katılarak yemek yemenin sosyal bir olay olduğunu görerek öğrenmeli. Dikkatli olun, büyük kardeşlerinin ve aile büyüklerinin sofraya oturmaması, yemek seçmesi ve yemekleri beğenmemeleri çocuğunuzun yeme alışkanlıkları üzerinde olumsuz etki yapabilir.
- Yemeği televizyon olmayan, dikkatinin dağılmayacağı sessiz bir ortamda yemek yedirin. Yemek zamanının güzel geçmesine özen gösterin. Bir şarkı ya da masalla bu süreci neşelendirebilirsiniz.
- Çocuklar 1,5 yaşından sonra çatal kaşık kullanabilirler, dolayısıyla bu yaştan sonra kendi kendine yemesini desteklemek için kaşığı ağzına vermektense eline verip, yemesini bekleyin. Böylece yediği yemekler konusunda karar verme insiyitafinin kendisinde olduğunu düşünecektir.
- Kolay çiğneyebileceği ve yutabileceği besinleri tercih edin. Zorlamadan değişik yemek çeşitlerine alıştırarak tek bir besin türüne bağımlı kalmasını önleyin. Örneğin, aşırı miktarda süt tüketimi birçok besini reddetmesine yol açar.
- Çocuğunuz sizin beğendiğiniz yemek düzenini ve çeşidini benimsemek zorunda değil, kendi çeşidini kendisinin bulmasına izin verin.
- Acele yedirmek, yemek yemeğe yeterli zaman tanınmaması ya da tam tersine yemek süresini çok uzatmak (yarım saat normal bir süredir) ve yemeği döktüğünde tepki verilmesi çocuğunuzu olumsuz yönde etkiler. Dolayısıyla bu tür davranışlardan sakının.
- Yemeğin aşırı soğuk ya da sıcak olmamasına dikkat edin. Ayrıca birçok çocuk yemekte birbirine karışmış şeyleri reddeder, çok pişirilmiş ve tadı bozuk yemekleri yemezler. Bu noktayı da göz ardı etmeyin.
- Bu yaşlarda yemek seçme de sık rastlandığı için yemek çeşidini arttırın. Yemek istemiyorsa yiyecekleri önünden alın, tepki göstermeyin, korkutmayın. Tekrar yemek isterse aynı yiyeceği önüne koyun, tekrar istemezse bir öğün başka yemek vermeyin. Alışkanlık yaratacağı için yemediği zaman aç kalacak endişesiyle süt ve sevdiği içecekleri vermeyin.
- Doyduğuna dair bir işaret aldığınız an yemesini durdurun, son lokmasına kadar yedirmek zorunda değilsiniz.
- Tabağı tepeleme doldurmak görüntü açısından itici gelebileceği için porsiyonları ufak tutun.
- Yemek yerken parmaklarını kullanmasına, yemeklerle oynamasına, etrafı dağıtmasına göz yumun, engellemeyin.