Çocukluk çağı obezitesini günümüzün en büyük sorunlarından. Çocukluk çağı obezitesi, çocukları ve ergenleri etkileyen ileri yaşta ciddi sorunlara yol açan ciddi bir tıbbi durum olarak karşımıza çıkıyor. Çocukluk çağı obezitesi aynı zamanda zayıf özgüvene ve depresyona neden olabiliyor. Çocuklarda görülen obeziteyi azaltmanın en iyi stratejilerinden biri, ailenizin tüm yeme ve egzersiz alışkanlıklarını iyileştirmektir. Çocukluk çağı obezitesini tedavi etmek ve önlemek, çocuğunuzun sağlığını şimdi ve gelecekte koruma altına almak anlamına geliyor. Çağımızın en büyük sorunlarından çocukluk çağı obezitesini Uzman Diyetisyen Serkan Tutar anlattı.

'Çocukluk çağı obezitesi metabolizma hastalıklarına neden oluyor'

Obezite, her geçen gün insan sağlığını daha fazla tehdit eden bir hastalık konumuna geldi. Bunun temel nedeni sadece yetişkinlerde değil çocukluk çağı obezitesinin de her geçen gün hızlıca artmasıdır. Çocukluk çağı obezitesinin bu seviyede hızlı artması bir toplum sağlığı problemidir. Bu durum sadece bedensel bir problem olmamakla birlikte kalp hastalıklarının, şeker hastalığının ve birçok metabolizma hastalığının artmasına neden olacaktır. Ayrıca bu hastalıklara neden olabilen obezite, çocuklarda duygusal, psikolojik, sosyal konularda sıkıntı yaşayan bireyler olmasına neden olur. Size belki bu konuyu yansıtmasa da kendine güvenleri konusunda sıkıntı yaşayabilirler.

‘Önce anne ve baba kendi beslenme alışkanlıklarını değiştirmeli’

Tüm bu sıkıntıların yaşanmaması için 2 temel unsurun değiştirilmesi gereklidir. Birincisi beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi, ikincisi ise hayatlarını daha aktif yaşamalarını sağlamaktır. Beslenme alışkanlıklarının değişmesi annenin ve babanın kendi beslenme alışkanlıklarının değişmesi ile başladığını unutmamalıdır.

Yapılan birçok araştırma, çocukluk çağı obezitesinin bu seviyede artmasının genetik faktörlerin neden olduğu bilinmektedir. Anne veya babasından birisi obez olan çocuğun obez olma riski yüzde 30’larda iken, anne ve baba obez ise çocuğun obez olma riski yüzde 80’lere kadar yükselmektedir. Ayrıca kültürel, çevresel faktörlerinde obezitenin nedenlerinden olduğu bilinmektedir.

‘İnsanlar hareketsiz ve sofra kültürü yok’

Bugünkü yoğun çalışma temposu ve hızlı şehir yaşamı insanları hızlı yemeğe yönlendirmektedir. Ayrıca teknolojinin gelişmesi de insanların daha hareketsiz yaşamasına neden olmaktadır. Eskisi gibi beraber yemek yeme, sofra kavramı çok olmaması insanların hem yediği yemeğin porsiyon kontrolünde problem yaşadığı hem de kalp hastalıklarına neden olabilecek besinlere yönelme olduğunu göstermektedir.

Çocuklarda hareketi arttırmak aslında daha kolaydır. Herhangi bir spora veya dansa başlatmak bile gün içindeki aktivitesini yaklaşık iki katına çıkaracaktır. Sizin de çocuğunuza hem örnek olmak hem de aktivitesini arttırmak için sizde onunla birlikte hareket etmelisiniz.

Obeziteyi önlemek için ipuçları

- Tutarlı beslenme alışkanlığı kazanmasını sağlayın…

Çocuklarda yeterli büyüme ve gelişmenin sağlanması için yeterli ve dengeli beslenmek önemlidir. Tüm besin gruplarının yani sebze, et, tahıl, meyve gruplarının beslenme programında bulunması önemlidir. Bunlardan bir veya bir kaçının çocuğunuzun beslenme programında uzun süre bulunmaması beslenme yetersizliğine de neden olabilir. Porsiyon kontrolünün iyi olması, doğru tüketim miktarının çocuğunuza öğretmenizde önemlidir. Tabi bunun için önce kendinizi eğitmelisiniz.

- Yeterli uyku önemli…

Daha az uyku, çocukların daha yüksek kiloda olmasının temel nedenlerinden olduğu yapılan bilimsel çalışmalar ile ispatlanmıştır. Az uyumak veya gece geç yatmak fazla yemek yemenin de temellerinden biri olabilir. Küçük çocuğunuz günde ortalama 12 saat uyuması gerekirken, okul çağındaki çocuklarda da 10 saat uyku yeterlidir.

- Fiziksel olarak aktif olmasını teşvik edin…

Spor, dans, yürüyüş, yüzme, bisiklet vb aktivitelerin çocuğunuzun gün içerisindeki yaşamına adapte edebilmek çok önemli. Bunları her zaman yapamadığınız da çocuğunuz ile araba temizleyebilir, evi temizleyebilir veya çıkıp yürüyüş yapabilirsiniz. Burada temel etmen yine sizsiniz. Siz elinizde kocaman kuruyemiş tabağı ile birlikte koltukta köşe de oturursanız çocuğunuzun kalkıp spor yapmasını beklemeyin.

- Diyetisyen ile düzenli görüşün ve bilgi alın…

Her şeyi bilmek zorunda değilsiniz veya her şeyi sağdan soldan duyduklarınız ile doğru bilmek zorunda da değilsiniz. Uzman olarak defalarca duyduğumuz cümledir “arkadaşım yapmış”, “komşumdan duydum”. Peki, bu kişiler size veya çocuğunuza istemeden yanlış bilgi veriyor olabilir mi? Bu durum çocuğunuz da geri dönüşsüz problemlere neden olabilir mi? Bunlarda düşünülmesi gereklidir. Bu nedenle her işi uzmanına danışmak en sağlıklı yoldur.

- Ekran zamanını sınırlayın…

Çocuklar için doğru kontrol ve otorite şarttır. Ama doğru dozaj çok önemlidir. Komple serbest bırakmak ile tamamıyla sınır koymak arasında iyi bir dozaj yakalanırsa daha sağlıklı bireyler yetiştirirsiniz. Sana televizyon yasak, bilgisayar yasak gibi cümleler zaten çocuğunuzun çok dinleyeceği cümleler değil. Veya yemeğini yersen oynayabilirsin derseniz zaten otorite aslında siz değil çocuk olmuştur. İzin verin ama 2 saat belirleyin ve o değişmesin. Fazla ekranda zaman ayırmak hareketsizliğe dolaysıyla obeziteye neden olabilir. Ayrıca 2 yaşından küçük çocuklar için ailelerin televizyon izletmemesi çok önemlidir.

- Yemeği ödül yapmayın…

Yemeği ödül olarak göstermek uslu ama obez bir çocuğa sahip olmanıza neden olur. Çünkü genelde ödül olarak verilen yemekler yüksek şeker ve yağ içeriklidir.

Çocuklar için örnek beslenme programı

(beslenme programı kişiye özeldir, aşağıdaki menüyü her çocuk için uygun değildir)

Kahvaltı

1 yumurta (haşlanmış, omlet, menemen olabilir)

Peynir (beyaz, kaşar veya dil olabilir)

Ekmek (esmer ekmek)

Söğüş sebze

Şarküteri (sucuk veya pastırma – arada tüketilmeli)

Ara

10-12 adet fındık veya badem veya 3 tam ceviz

Öğle

Et/tavuk/balık/köfte (100-150 gr)

Salata

1 dilim ekmek veya 1 kepçe çorba

Ara

1 porsiyon meyve veya 1 su bardağı süt veya 1 kase yoğurt

Akşam

6 yemek kaşığı sebze veya kuru baklagil yemeği

1 kase yoğurt

Salata

1 dilim ekmek veya 1 kepçe çorba

Betül Meral SARIİZ / posta.com.tr

betul.sariiz@posta.com.tr