Cumhuriyet, bir devlet yönetim şeklidir ve diğer yönetim şekillerine göre daha demokratik ve çağdaş bir yönetimi ifade eder. Türkiye Devleti, değiştirilen yasa ile 1923 yılında yani bundan tam 98 yıl önce cumhuriyet ile yönetilmeye başlanırken, vatandaşlar da her geçen gün cumhuriyetin önemini hayatlarında daha çok hissediyor…

CUMHURİYET NE DEMEK?

Cumhuriyet, hükûmet ya da devlet başkanının, halk tarafından belli bir süre için ve belirli yetkilerle seçildiği yönetim biçimidir.

CUMHURİYETİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

• Egemenliğin kaynağının millete ait olduğunu kabul eden devlet şeklidir.
• Yönetiminin özelliği, seçim esasına dayanan bir yönetim oluşudur. Seçimin gerek seçme gerekse seçilme hakkı açısından belli bir kişiye, belli bir gruba, belli bir sınıfa ait olmayıp; bütünüyle millete ait olmasıdır.
• Cumhuriyet rejimi, her şeyden önce kamu yararını ön planda tutan, kamu yararına dayanan bir yönetim şeklidir. Rejimin gücünü, geniş halk kitlesinin bütününden, millet iradesinden almasıdır.
• Cumhuriyet rejimi, devlet yaşantımıza, siyasi yaşantımıza egemenliğin bir kişiye, bir gruba, bir sınıfa değil, doğrudan millete ait olduğu gerçeğini kazandırmıştır.
• Cumhuriyet rejimi, bütün vatandaşları yasa önünde eşit sayar, onlar arasında hiçbir ayrıcalık tanımaz, onların devlet yönetimine eşit olarak katılımını sağlar. Vatandaşların temel hak ve özgürlüklerini devlet teminatı altına alır.
• Cumhuriyet akla, mantığa, bilime, toplumun gereklerine ve ihtiyaçlarını gidermeye en uygun ve insana değer veren bir devlet yönetim biçimidir. “Cumhuriyet, fikir serbestliği taraftarıdır.” İnsanın, dolayısıyla toplumun gelişme ortamını hazırlayan, koruyan en iyi yönetim biçimidir.

CUMHURİYETTEN BAŞKA HANGİ YÖNETİM ŞEKİLLERİ VARDIR?

• Monarşi
• Meşrutiyet
• Oligarşi
• Demokrasi
• Otoriterlik
• Totaliterlik
• Teokrasi
• Teokratik Egemenlik
• Komünizm
• Faşizm
• Nasyonal Sosyalizm
• Sosyalizm
• Hanedanlık

MONARŞİ: Monarşi yönetim sistemi krallığa bağlı olan bir yönetim sistemidir. Bu yönetim şeklinde ülkeyi yöneten akıl tek akıldır. Ülkede yaşayan halk ise bu kişinin emirleri ile yönetilir. Monarşinin bir diğer türü de "mutlak monarşi"dir. Mutlak olmayan monarşi türünde halkın yönetime katılma payı bulunurken, mutlak monarşi de bu durum tam tersidir. Halkın yönetime katılma gibi bir durumu söz konusu değildir.

MONARŞİ'NİN ÖZELLİKLERİ

• Tek bir kişi tarafından yönetilir.
• Mutlak ve mutlak olmayan türünde iki şekli vardır.
• Hükümdar olan kişi köklü bir aileye mensup kişidir.
• Yönetim hakkı miras usulü ile devredilmektedir.
• Hükümdar olan kişi ömrünün sonuna kadar devletin başında kalır.

MEŞRUTİYET: Monarşi'ye benzer bir yönetim biçimidir. Monarşi'den farklı olarak padişahın veya hanedanın yanında az da olsa halkın yönetime katılma şansı vardır.

MEŞRUTİYET'İN ÖZELLİKLERİ

• Anayasal bir düzen ile yönetilir.
• Halkın az da olsa yönetime katılma şansı vardır.

OLİGARŞİ: Bu yönetim biçiminde ülke zengin bir grup tarafından yönetilir. Buna aydın kesim de denilebilir.

OLİGARŞİ'NİN ÖZELLİKLERİ

• Yönetim şekli despotçadır.
• Adil olmayan bir yönetim şekli hakimdir.
• Devlet bir grup veya zengin bir aile tarafından yönetilir.

DEMOKRASİ: Halkın kendi kendini yönetme biçimine demokrasi denilmektedir. Demokrasi'de bir meclis bulunur. Halk yönetimde söz hakkına sahiptir. Herhangi bir işçi veya zengin kesim ayrımı yoktur. Herkes yönetimde söz sahibi olabilir.

DEMOKRASİ'NİN ÖZELLİKLERİ

• Halkın yönetimde söz hakkı vardır.
• Milli egemenlik esastır.
• Eşitlik ilkesi prensibi benimsenir.
• Temel hak ve özgürlükler bu yönetim biçiminde korunur.
• Çok partili sistemler bulunur.
• Bir anayasa meclisi yer alır.

OTORİTERLİK: Bütün iktidarın tek elde toplandığı yönetim biçimine otoriter yönetim biçimi denir.

OTORİTERLİĞİN ÖZELLİKLERİ

• Meclis bulunur.
• Bütün yetki devlet başkanına aittir.
• Bütün yargı ve yasama yürütme bir kişiye aittir.

TOTALİTERLİK: Bireylerin özgürlüklerini kısıtlayan, bireylerin hak ve özgürlüklerini devlet kontrolünde tutan yönetim biçimine denir. Bu yönetim biçiminde meclis ise etkisiz hale getirilerek düzenlenmiştir.

TOTALİTERLİĞİN ÖZELLİKLERİ

• Meclis etkisiz hale getirilmiştir.
• Halkın iradesi devlet başkanına aittir.
• Tek lider ve tek parti bulunur.
• Medya ve diğer yayın organları kontrollüdür.

TEOKRASİ: Devletin dini kurallar ile yönetilmesine teokrasi denilir. Yönetim sürecinde koyulan dini kurallar uygulanır.

TEOKRASİNİN ÖZELLİKLERİ

• Dini kurallar esastır.
• Meclis bulunmaz.