Giriş
D vitamini zayıflatır mı?
D vitamini, gelişmiş bağışıklık ve daha güçlü kemikler gibi sağlığa önemli yaraları olan bir makro besindir. Son yıllarda D vitamininin zayıflamaya yardımcı olabileceğine dair çok fazla kanıt bulundu. Peki D vitamini nasıl zayıflatır? Kilo verdirir mi? İşte D vitamininin zayıflamaya olan etkisine dair bilmeniz gerekenler. /ÖZEL
D VİTAMİNİ NEDİR?
D vitamini nedir? sorusuyla başlayalım önce. Healthline uzmanlarına göre D vitamini, gıdalardan ya da takviyelerden alabileceğiniz yağda çözünen bir vitamindir. Güneşe maruz kalma yoluyla da takviyesi yapılabilir.
D vitamini, kemikleri güçlendirmek, dişleri korumak, bağışıklık sistemini sağlıklı tutmak, kalsiyum ve fosforun emilimini kolaylaştırmak için gereklidir.
Çoğu gıdada doğal olarak D vitamini bulunmadığı için, günde 5 ila 30 dakika güneşe güneşe çıkmak bir miktar D vitamini almanızı sağlayabilir. Güneşin pek açmadığı bölgelerde yaşayan insanlar, güneşe maruz maruz kalarak D vitamini ihtiyaçlarını karşılayamayabilirler. Ekvatordan uzak belirli bölgelerde cilt tarafından yılın altı ayına kadar çok az D vitamini üretilebilir.
KİMLER D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ RİSKİ ALTINDA?
Dünyadaki insanların yaklaşık yüzde 50’sinin D vitamini seviyeleri düşüktür.
D vitamini eksikliği riski olan kişiler şöyle:
Yaşlılar
Anne sütü ile beslenen bebekler
Koyu tenli kişiler
Güneşe az maruz kalanlar
AŞIRI KİLOLU KİŞİLER DAHA DÜŞÜK D VİTAMİNLERİNE SAHİP
Araştırmalar, daha yüksek vücut kitle indeksi olan kişilerde D vitamini eksikliği olabileceğini gösteriyor.
Ancak düşük D vitamini seviyeleri ile obezite arasındaki ilişki hâlâ bir spekülasyon. Bazıları obez insanların daha az D vitamini açısından zengin gıdaları tüketme eğiliminde olduğunu ve bu nedenle ilişkiyi açıkladığını iddia ediyor.
Diğer araştırmalar, obez bireylerin güneşten çok fazla D vitamini alamadıklarını belirterek davranış farklılıklarına işaret ediyor.
Ayrıca, D vitaminini aktif formuna dönüştürmek için belirli enzimlere ihtiyaç vardır ve bu enzimlerin seviyeleri obez ve obez olmayan bireyler arasında farklılık gösterebilir.
2012 yılında yapılan bir araştırma, obez bireylerde D vitamini seviyeleri vücut boyutuna göre ayarlandığında, obez ve obez olmayan kişiler arasında bir fark olmadığını ortaya çıkardı.
Bu durum, D vitamini ihtiyacınızın vücut büyüklüğüne bağlı olduğunu gösterir, yani obez bireylerin aynı kan seviyelerine ulaşmak için normal kilolu insanlardan daha fazlasına ihtiyacı vardır. Bu durum, obez insanların neden D vitamininden eksik olma olasılığının daha yüksek olduğunu açıklayabilir.
KİLO VERMEK DE ETKİLİYOR
İşin ilginç yanı, kilo vermek de D vitamini seviyelerinizi etkileyebilir.
Vücut boyutunuzda yaşadığınız azalma, D vitamini ihtiyacınızda da bir azalma anlamına geliyor. Bununla birlikte, kilo verdiğinizde vücudunuzdaki D vitamini miktarı aynı kaldığından, seviyeniz aslında artacaktır. Ayrıca zayıflama derecesi D vitamini seviyelerinin artma derecesini de etkileyebilir.
Yapılan bir çalışma, küçük miktarlarda kilo kaybının bile kandaki D vitamini seviyelerinde mütevazı bir artışa yol açtığını buldu. Vücut ağırlığının en az %15'ini kaybeden katılımcılar, vücut ağırlığının %5-10'unu kaybeden katılımcılarda görülenden yaklaşık üç kat daha fazla D vitamini artışı yaşadı. Bazı kanıtlar, kandaki D vitamininin artmasının vücut yağını azaltabileceğini ve kilo kaybını artırabileceğini gösteriyor.
YÜKSEK D VİTAMİNİ SEVİYESİ KİLO KAYBINA YARDIMCI OLABİLİR
Bazı araştırmalar, yeterli D vitamini almanın kilo kaybını artırabileceğini ve vücut yağını azaltabileceğini gösteriyor. En az 20 ng/mL (50 nmol/L), güçlü kemikleri ve genel sağlığı desteklemek için yeterli bir kan seviyesi olarak kabul edilir.
Bir araştırma, bir yıllık bir süre boyunca 218 fazla kilolu ve obez kadını inceledi. Hepsine kalori kısıtlı diyet ve egzersiz rutini uygulandı. Kadınların yarısı D vitamini takviyesi alırken, diğer yarısı plasebo hapları aldı.
Araştırmanın sonunda bilim insanları, D vitamini gereksinimlerini karşılayan kadınların, yeterli kan düzeyine sahip olmayan kadınlara göre ortalama 3,2 kg daha fazla kilo vererek daha fazla kilo verdiğini buldu.
Başka bir çalışma ise fazla kilolu ve obez kadınlara 12 hafta boyunca D vitamini takviyesi verdi. Çalışmanın sonunda kadınlar herhangi bir kilo kaybı yaşamadı, ancak artan D vitamini seviyelerinin vücut yağını azalttı.
KİLO ALMAYI DA AZALTIYOR
D vitamini ayrıca kilo alımında da bir azalma ile ilişkilendirilebilir.
4.600'den fazla yaşlı kadın üzerinde 4,5 yıl süren bir araştırma, daha yüksek D vitamini seviyelerinin daha az kilo alımı ile bağlantılı olduğunu buldu.
Güçlü sonuçlara varılmadan önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmasına rağmen, D vitamini alımınızı artırmak kilo kaybını teşvik edebilir.
D VİTAMİNİ ZAYIFLAMAYA NASIL YARDIMCI OLUR?
D vitamininin kilo kaybı üzerindeki etkilerini açıklamaya çalışan birçok çalışma var. Araştırmalar, D vitamininin vücutta yeni yağ hücrelerinin oluşumunu potansiyel olarak azaltabileceğini gösteriyor.
Ayrıca yağ hücrelerinin depolanmasını baskılayarak yağ birikimini etkili bir şekilde azaltabiliyor.
SEROTONİNİ ARTIRARAK ZAYIFLATIYOR
Ek olarak, D vitamini, ruh halinden uyku düzenine kadar her şeyi etkileyen serotonin düzeylerini artırabilir.
Serotonin iştahı kontrol etmede rol oynayabilir, tokluğu artırabilir, vücut ağırlığını ve kalori alımını azaltabilir.
TESTOSTERON SEVİYELERİNİ YÜKSELTEREK KİLO VERDİRİYOR
Daha yüksek D vitamini seviyeleri, kilo kaybını tetikleyebilecek daha yüksek testosteron seviyeleri ile de ilişkilendirilebilir.
2011 yılında yapılan bir araştırma, 165 erkeğe bir yıl boyunca ya D vitamini takviyesi ya da plasebo verildi. Takviyeleri alanların testosteron seviyelerinde plasebo grubuna göre daha fazla artış yaşadığını bulundu. Birçok çalışma, daha yüksek testosteron seviyelerinin vücut yağını azaltabileceğini ve uzun süreli kilo kaybını sürdürmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor.
Bunu metabolizmanızı hızlandırarak, vücudunuzun yemekten sonra daha fazla kalori yakmasını sağlayarak yapar. Ayrıca vücutta yeni yağ hücrelerinin oluşumunu engelleyebilir.
NE KADAR D VİTAMİNİNE İHTİYACIMIZ VAR?
19-70 yaş arası yetişkinlerin günde en az 600 IU (15 mcg) D vitamini alması öneriliyor. Bununla birlikte, bazı araştırmalar dozajın vücut ağırlığına dayalı olması gerektiğini gösterdiğinden, D vitamini takviyesinde “herkese uyan doz miktarı” yaklaşımı olmayabilir. Bu nedenle doktora danışmanızda fayda var.
FAZLASINA DİKKAT!
D vitaminin fazlası zararlı olabilir. D vitamini gereğinden fazla alındığında çeşitli yan etkiler görülebilir. Bu yan etkilere bağlı olarak Hiperkalsemi denilen kalsiyum fazlalığı ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlık sonucu iştah kaybı, kaslarda zayıflama, reflekslerde azalma ve yüksek tansiyon sorunları görülebilir.
Bu nedenle D vitamini almayı düşünmeden önce bir uzmana görünmenizde ve uzman kontrolünde D vitamini tüketmenizde fayda var.
SONUÇ
D vitamini zayıflatır mı? sorusu hakkında merak edilenleri anlattık. D vitamini ile kilo verme arasında karmaşık bir ilişki olduğu açık. Yeterli D vitamini almak hormon seviyenizi kontrol altında tutabilir, kilo kaybını artırmaya ve vücut yağını azaltmaya yardımcı olabilir. Buna karşılık, kilo vermek D vitamini seviyelerini artırabilir, güçlü kemikler ve hastalıklara karşı koruma gibi faydalar sağlayabilir.