Giriş
Damak yarığı ameliyatı sonrası oluşabilen fistül sorunu ve tedavisi
Damak yarığı ile dünyaya gelen çocuklarda onarım sonrası nadiren de olsa bazı durumlarda onarım hattında deli veya açıklık kalabileceğini söyleyen Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Hakan Ağır, dudak-damak yarığı operasyonu sonrası görülebilen fistül sorunu ve tedavisi hakkında merak edilenleri anlattı.
Damakta ameliyat sonrası oluşan ve burun boşluğuna uzanan ve fistül adı verilen bu delikler için her zaman kapatılma ihtiyacı olmamakla birlikte, genellikle çocuğun gelişimini, beslenmesini ve konuşmasını olumsuz yönde etkilediğinde operasyon yapılmaktadır.
Operasyona gerek görülürse, damak yarığı ameliyatı sonrası ameliyat yerinin yumuşaması için 6-9 ay geçmesi beklenmektedir.
Operasyon neden gereklidir?
Her bebekte yarık farklı olduğu için nasıl ve hangi cerrahi girişimlerin ne zamanlar yapılacağı her zaman öngörülemez. Bebek sürekli multidisipliner anlayışla izlenir ve takım üyelerince görülür. Bebek büyüdükçe çocuk ve ergen oldukça yeni yarıkla ilişkili problemler ortaya çıkabilir ve bunların bir kısmı cerrahi gerektirebilir. Bunların bir kısmı küçük müdahaleler iken kimi büyük sayılabilecek olabilir.
Sıklıkla tam yarıklı olan bebeklerde gerekli olan onarım sonrası düzeltme ameliyatları, ilk ameliyatın başarısız olduğu anlamına gelmemektedir. Bu tür tedaviler zaman alır ve ek girişimler gerekebilir.
Damak yarıklarındaki kapatım sonrası orta ve/veya orta-yan hattında dikişlerin tutmaması sonucu burun ile ağız boşluğunu birbirine bağlayan deliklerin (fistül) ortaya çıktığı durumlar operasyon gerektirmektedir. Bu delikler büyüklük ve yerleşim yerine göre değişmek üzere sıklıkla çocukluk çağında kapatılarak ağız içinden buruna sıvı veya gıda kaçışı engellenmeye çalışılır. Bebeğin veya çocuğun beslenmesini, konuşmasını ve sosyal yaşamını çok olumsuz etkilemediği ve çok küçük oldukları sürece kapatılmak zorunda olmadığını ifade etmiş olduğumuz fistüller, 7-12 yaş dönemi kapatılmaktadır.
Dudak ve burunda operasyon sonrası nadiren oluşabilen şekil bozuklukları ve kötü kaba izler ise ilkokul çağı öncesi düzeltilir. Ortodonti tedavisi sıklıkla 8-9 yaşlarında dişetinde yarık varsa kemik transfer ameliyatından önce başlar ve sonra bir süre devam eder.