Giriş
Deprem psikolojisinden kurtulmanın 5 yolu
Saniyeler süren depremler, insanlar üzerinde aylar ve hatta yıllar süren etkiler bırakabiliyor. Bu etkiler fiziksel olmasa da ruhsal olarak insanları zora sokabiliyor. Beykoz Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi ve Psikiyatrist Prof. Dr. Mansur Beyazyürek, depremden sonra yaşanan travma sonrası stres bozukluğu rahatsızlığının ortaya çıkabileceğini söylüyor. Bu rahatsızlık uykusuzluktan konuşma bozukluğuna kadar birçok belirti gösterebiliyor. Deprem korkusunun üstesinden gelebilmek için ruhsal açıdan destek alınmalı, psikolojik ve psikofarmakolojik tedavi görülmeli.
Türkiye bir deprem ülkesi. Bu nedenle çocukluğumuzdan beri birçok deprem görmüş, duymuş ve yaşamış olmamız muhtemel. Depremler kısa süren doğa olayları olmalarına rağmen insanlarda bazen fiziksel, bazen de uzun yıllar süren psikolojik etkiler bırakabiliyorlar. Depremin olumsuz psikolojisinden kurtulmak için Beykoz Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi ve Psikiyatrist Prof. Dr. Mansur Beyazyürek’in 5 öneride bulundu.
- Deprem sonrası normal hayat rutininize geri dönmeye gayret edin. Önceden yaptığınız hobilerinizi ve sosyal yaşam faaliyetlerinizi devam ettirin.
- Mutlaka uykunuzu alın ve günde 7 saatten az olmayacak şekilde bunu yapın.
- Beslenmenize dikkat edin.
- Özellikle 0-10 yaş arası çocukların arkadaşlarıyla, oyuncaklarıyla haşır neşir olmalarını sağlamak gerekiyor. Çocuklara resim yaptırmak ve onları oynatmak önemli.
- Depremden çok fazla bahsetmeyin. Deprem haberlerine aşırı maruz kalmamaya çalışın.
Travma sonrası stres bozukluğu nedir?
Deprem ve benzeri acı veren hayat olayları sonrasında ciddi ruhsal sorunların gelişebilir. Travma sonrası stres bozukluğu olarak da adlandırılan bu durum kısa-orta ve uzun vadeli psikolojik-psikiyatrik desteği gerektiriyor. Deprem sonrası ortaya şu gibi belirtiler çıkıyor:
- Korku
- Ne yaptığını- ne yapacağını bilemez durumda olma
- Duygularını anlayamama
- Tepki verememe
- Bulunduğu ortamı ya da durumu tam anlayamama
- Hareketlerde otomatikleşme
- Kayıplar söz konusu olduğunda şiddetli tepki ve donakalma gibi farklı tepkiler verilebildiği gibi ölümü inkar ya da kabul etmeme durumu da olabilir.
Depremin üzerinden bir hafta ya da daha fazla zaman geçtiğinde ise depremzedelerde farklı ruhsal sıkıntılar ortaya çıkabiliyor.
Prof. Dr. Mahsur Beyazyürek’a göre; aşırı korku, çaresizlik, dehşete düşme, gelecekten umutsuzluk, uykusuzluk, sinirlilik, irkilme, çarpıntı, nefes zorluğu, suçluluk duygusu ilk akla gelebilecek belirtiler.
Beyazyürek, “Depremin üzerinden bir hafta ve daha fazla zaman geçmesine rağmen bazı kişiler depremi sürekli yaşayabiliyorlar. Bunun tam tersi olarak olayı hatırlayamama, insanlardan uzaklaşma, depremi konuşmayı reddetme gibi durumlar da ortaya çıkabiliyor. Bütün bunların yanında depremi yaşayanlar kendilerini çaresiz ve hiçbir şey yapamayacak durumda hissedebiliyor” diye konuşuyor.