Depresyonun belirtileri, çeşitleri ve tedavi yöntemleriyle ilgili önemli bilgiler

Depresyonun 6 türü, 9 önemli belirtisi ve birden fazla tedavi yöntemi var. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Timuçin Oral depresyonla ilgili çok önemli bilgileri tüm detaylarıyla anlatıyor... ● Üzüntü hali,● Dikkatini toplayamama, kararsızlık,● İlgi kaybı● Hareketlerde yavaşlama,● Güçsüzlük, enerji kaybı,●Değersizlik ve yetersizlik düşünceleri,● Uykusuzluk ya da çok uyuma),● İntihar düşüncesi,● Kilo alma veya kaybı.Not: Bu belirtilerden en az 5 tanesinden, 2 haftadan uzun süredir yakınıyorsanız depresyonda olabilirsiniz. TEK UÇLU DEPRESYON: Kişi tek bir dönem ya da tekrarlayan biçimde depresyon yaşar.İKİ UÇLU (BİPOLAR) DEPRESYON: Depresyonun karşısında bir de kişinin çok hareketli, enerjik olduğu bir manik dönem vardır.MELANKOLİK DEPRESYON: Kişi sabahları çok erken ve sıkıntılı uyanır ve kendisini çok kötü hisseder. akşama doğru biraz toparlanır. MEVSİMSEL DEPRESYON: Daha çok mevsim dönümlerinde ortaya çıkar.POSTPARTUM DEPRESYON: Doğum sonrasında hormon değişikliklerine bağlıdır.MİNÖR DEPRESYON: Belirtiler şiddetli ama kısa sürelidir. örneğin kişi 3 gün kendini ağır biçimde dünyadan kopmuş hisseder, sonra tamamen düzelir. En etkili yöntem ilaç artı psikoterapi. Depresyonun en karanlık döneminde psikoterapi kimi zaman zor olabilir. Çünkü kişi sadece belirtilere yoğunlaşır, terapi için istek ve motivasyon duymaz. Ama biraz toparlandıktan sonra psikoterapiye başlanabilir. Genellikle nedense doktorun hastasına akıl vermesi gibi algılanıyor. Hatta ‘Doktora ne gerek var, ben de sana akıl veririm’ denebiliyor hastaya. Oysa gerçek öyle değil. Örneğin ‘bilişsel davranışçı terapide’ depresyona sebep olan birtakım zihinsel yapıları anlar ve öğrenirse bununla başa çıkma yollarını bulabilir kişi. Bu da üstünde çalışılarak, hangi durumlarda olduğunu belirleyerek, geçmişte de hangi nedenle ortaya çıktığını bularak, bunların üstünde tek tek çalışarak olur. ‘Dünyanın en kötü insanı benim’, ‘Geçmişte hata yapmasaydım bu durumda olmazdım’, ‘Bu hastalık değil benim karakterim böyle, düzelemem’ gibi birtakım çarpıtmalara yol açıyor depresyon. Terapide bu tür otomatik düşünceler ya da çarpıtmaların ne olduğu hastayla birlikte ortaya konur, sonra bunların nasıl değiştirileceği konuşulur. Kişilik özellikleri, yaşadığı birtakım açmazlar, hep aynı kalıplarla hareket etmesi, tekrarlayan depresyonlara yol açıyorsa psikoterapide bunlar ortaya konur, değiştirilir. Kişiden kişiye ve terapinin türüne göre değişir. 3 aylık formları da var, yıllarca sürenleri de. Hemen bir hamlede olabilecek bir şey değil. Diyelim ki sizde bir durum tespit ettim. Dedim ki ‘Siz otorite karşısında fazla boyun eğiyorsunuz, bu nedenle depresyona eğilimlisiniz.’ Ama bunu bu biçimde ifade etmem yani bunu size falcı gibi söylemem hiçbir fayda sağlamaz. Çünkü ‘Hayır, böyle değilim’ ya da ‘Evet öyleyim, peki ne olacak’ diyebilirsiniz. O halde yapacağımız iş bunun böyle olup olmadığını birlikte bulmak. Eğer böyleyse sebeplerini birlikte ortaya çıkarmak. Çünkü otorite karşısında boyun eğmenizin bir sebebi var kuşkusuz. Eğer uygulanan terapi türü psikodinamik terapi ise o zaman çocukluk dönemlerinizden başlayarak insan ilişkilerinizin belli bir biçimde yapılandırılmış olarak ele alınması gerekir. Çünkü durup dururken böyle olmuyorsunuz. Ardından da ‘ne değişirse bunlar da değişir’ sorusuna yanıt aranır. En önemlisi, depresyonun ağır döneminde olan, tedavi edilmeye çalışılan kişiye ‘Ya neyin var, aslan gibisin, gez, dolaş’, ‘Üstüne bir şey giy’ gibi bir yaklaşımdan uzak durmak. Depresyon böyle çözülebilecek bir şey değil. Hastayı herhangi bir şeye zorlamak işi daha da güçleştirir. Şöyle düşünün: Ayağı burkulmuş birine diyorsunuz ki ‘Git dolaş, dolaştıkça açılırsın’. Halbuki açılmaz, dolaştıkça sıkıntısı daha çok artar. Depresyondaki kişiye çevresinin önerdiği bir başka şey de hava değişimidir. Nasıl hava değişimi yapsın, zaten kendini çok kötü hissediyor, evden dışarı çıkmak istemiyor, bir şeye hali yok, dünya anlamsız görünüyor. Siz ona diyorsunuz ki ‘Antalya’ya tatile git.’ Gider ama olduğu gibi geri gelir. Üstelik ‘Buraya da geldim ama iyi olmadım, bundan sonra hiç iyi olmam’ diye pekiştirmeye sebep olursunuz. Ben hastalarıma şunu söylerim: Hiçbir şey yapmak istemiyorsanız, yapmayın. Ama lütfen uyku, yemek düzeninizi ayarlayın. Boş boş televizyon mu zaplamak istiyorsunuz, zaplayın. Bulmaca mı çözeceksiniz, çözün. Örgü mü öreceksiniz, örün... Çünkü bunlar bir süre de olsa hiçbir şey düşünmemenizi sağlayabilir. Tedaviye başladıktan 2-3 hafta sonra böyle sürebilir. Birazcık toparlanmaya başladığınızda üstüne gitmeye başlayın. Zorla da olsa tıraş olun, banyo yapın, üstünüzü başınızı değiştirin... Ama canınız hiçbir yere gitmek istemiyorsa şimdilik gitmeyin, evde oturun. Bir şey okuyabiliyorsanız okuyun, müzik dinleyin, ne iyi geliyorsa onu yapın. Bundan 3 hafta sonra kendinizi biraz enerjik hissettiğinizde yapabildiğiniz kadar hayata karışın. Yapabiliyorsanız spor yapın. Alkol ya da madde kullanımından uzak durun. Bunlar depresyonu daha da kötüleştirir. Uygun ilacın seçilip seçilmediğinin anlaşılması yaklaşık 2-3 haftayı buluyor. Ondan sonra uygun dozun bulunması, tam cevap vermesi 6-8 haftalık bir zaman gerektiriyor. Bazen bir ilaç iyi gelmediğinde bir başkasına geçiyoruz. Uygun ilacı bulduktan sonra, iyi geldiğini düşündüğümüz tarihten başlayarak en az 6 ay kadar kesmeden ilaç kullanmak gerekiyor. Daha sonra yavaş yavaş ilacı azaltıp kesmek lazım. Bazı kişilerde tedavi nadiren 1 yıl ve üzerine çıkıyor.