Ateşkeste anlaşma sağlandı, rehineler için kritik pazar günü

Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada “rehinelerin serbest bırakılması için bir anlaşmaya” varıldığı ve başbakanın güvenlik kabinesine günün ilerleyen saatlerinde toplanması için talimat verdiği belirtildi. Yapılan açıklamada hükümetin daha sonra anlaşmayı onaylamak için toplanacağı bildirildi. Aşırı sağ Netanyahu'ya baskısını sürdürürken muhalefet ile aşırı sağ arasında Gazze anlaşması için iki senaryo konuşuluyor.
Fotoğraf: AA
İsrail güvenlik kabinesi Gazze'de ateşkes anlaşmasını görüşmek için toplandı. İsrail Başbakanlık Ofisi tarafından yapılan açıklamada, İsrail hükümeti ve kabinesinin ateşkes anlaşmasını onaylaması durumunda sürecin planlandığı gibi yürütüleceği ve esirlerin Pazar günü erken saatlerde serbest bırakılmaya başlanacağı kaydedildi.
İsrail Başbakanlık Ofisi'nden, Katar'ın başkenti Doha'da yürütülen müzakerelerden dönen İsrail heyetinin Hamas'la varılan Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşmasına ilişkin açıklamada bulunuldu.Açıklamada, İsrailli esir ailelerinin sürece ilişkin bilgilendirildiği, Esirler ve Kayıplar Dosyası Koordinatörü Gal Hirsch'in serbest bırakılan İsrailli esirlerin karşılanmasına ilişkin hazırlıkları koordine etmesi için görevlendirildiği aktarıldı.
İsrail devlet televizyonu KAN'ın haberinde ise İsrail güvenlik kabinesinin bugün yerel saatle 10.15'te anlaşmayı onaylamak üzere toplanacağı bildirildi.KAN'ın haberinde, İsrail başbakanı Binyamin Netenyahu'nun aşırı sağcı Dini Siyonizm Partisi lideri Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ile gece geç saatlere kadar telefon görüşmesi yaptığı kaydedildi.
99 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ
İsrailin, ateşkesin duyurulmasından sonra Gazzede düzenlediği saldırılarda 99 kişi hayatını kaybetti
İsrail ordusunun, Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının duyurulduğu 15 Ocak'tan bu yana düzenlediği hava saldırılarında en az 99 Filistinlinin hayatını kaybettiği bildirildi.
ABD Başkanı Biden, başkanlık görevinin son televizyon röportajını MSNBC News kanalından Lawrance O'Donnell'a verdi.
Orta Doğu barışı ve özelde Gazze meselesinin zor konular olduğunu ve Gazze'de ateşkesin sağlanabilmesi için çok uğraştıklarını savunan Biden, görevinin sonunda bile olsa ateşkesin sağlanmasından memnun olduğunu belirtti.Biden, İsrail'in kendi güvenliği için Filistin meselesine geniş bir çerçeveden bakması gerektiğini kaydederek, "İsrail'in, Filistin meselesini ve onların güvenliğini dikkate almadan uzun vadede kendi varlığını sürdürebileceği fikri mümkün değil. Bu gerçekleşmeyecek." ifadelerini kullandı.
GÜVENLİK KABİNESİ TOPLANIYOR
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden Cuma günü erken saatlerde yapılan açıklamada “rehinelerin serbest bırakılması için bir anlaşmaya” varıldığı ve güvenlik kabinesine günün ilerleyen saatlerinde toplanma talimatı verdiği belirtildi. Yapılan açıklamada hükümetin daha sonra anlaşmayı onaylamak için toplanacağı bildirildi. Times of Israel'de yer alan habere göre, Netanyahu'nun bir sözcüsü, anlaşmaya karşı çıkanlara Yüksek Adalet Divanı'na başvurmaları için 24 saat süre verilmesi gerektiğini ve Cuma günü öğleden sonra yapılacak toplantının, Şabat'ı kutlayan kişilere yeterli zaman sağlamayacağını söyleyerek, kabine toplantısının Cumartesi gecesine kadar yapılmayacağını açıkladı.
Ateşkes İsrail kabinesi tarafından onaylanması durumunda Pazar günü yürürlüğe girecek.En az iki kabine üyesi ateşkese karşı çıkarken, Ben-Gvir anlaşmayı"teslimiyet", Smotrich "İsrail'in ulusal güvenliği için bir felaket" olarak değerlendiriyor.
Ancak aylardır süren arabuluculuk çabalarına dahil olan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinkendün gece yaptığı açıklamada ateşkesin planlandığı gibi ilerlediğini belirtti ve "Uygulamanın dediğimiz gibi Pazar günü başlayacağını umuyorum" dedi.
ABD'nin seçilmiş başkanı Donald Trump, İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasının kendisi ve yeni yönetiminin baskısı olmadan asla sağlanamayacağını söyledi.
"Dahil olmasaydık, anlaşma asla gerçekleşmezdi" diyen Trump, "Tüm gidişatı değiştirdik, hem de hızlı bir şekilde değiştirdik. Biden hiçbir şey yapmadı, eğer biz müdahil olmasaydık, rehineler asla dışarı çıkamazdı." ifadelerini kullandı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti, 15 Ocak'ta duyurulan ve 19 Ocak'ta yürürlüğe girmesi beklenen Gazze'deki ateşkes ve esir değişimi anlaşmasını onaylaması yönünde giderek artan uluslararası baskıyla karşı karşıya bulunuyor.Uluslararası baskıya paralel olarak Netanyahu, iktidardaki koalisyonun varlığını tehdit eden bir iç çıkmazla da karşı karşıya.
Aşırı sağcı Yahudi Gücü Partisi lideri, aynı zamanda Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve aşırı sağcı Dini Siyonizm Partisinin lideri Maliye Bakanı Bezalel Smotrich anlaşmaya karşı çıkıyor.Bu çıkmaz bağlamında Ben-Gvir perşembe akşamı, partisinin Gazze Anlaşması'nı onaylaması halinde hükümetten istifa edeceği tehdidinde bulundu.
İsrail Meclisinde, 7 sandalyeye sahip olan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in Dini Siyonizm Partisi ile 6 sandalyeye sahip Ben-Gvir'in Yahudi Gücü Partisi işbirliği yapmaları durumunda hükümeti düşürmeye yetecek çoğunluğa erişebiliyor.İsrail siyasi sistemine göre, hükümetin iktidarda kalabilmesi için 120 sandalyeli Mecliste en az 61 milletvekiline sahip olması gerekiyor. Netanyahu'nun iktidar koalisyonu mevcut tabloda 68 milletvekili tarafından destekleniyor.
Ana muhalefetteki Gelecek Var Partisi lideri Yair Lapid ise aşırı sağcı Ben-Gvir'in Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması yürürlüğe girmesi halinde hükümetten çekileceğini duyurması üzerine Başbakan Netanyahu hükümetine siyasi destek vadetti.İsrail'de Lapid'in liderliğini yaptığı ana muhalefet partisi Gelecek Var, Mecliste 24 milletvekiliyle temsil ediliyor.
İsrail'de Ben-Gvir'in kendi tutumuna kesin karar verdiği kesin gözüyle bakılırken, Netanyahu'nun hükümetin düşmemesinin Smotrich'e bağlı olduğu düşündüğü iddia ediliyor.İsrail'de muhalefetteki Ulusal Birlik Partisi lideri Benny Gantz ise Hamas ile varılan ateşkes ve esir takası anlaşmasını memnuniyetle karşıladığını duyuran X paylaşımında bulundu.İsrail devlet televizyonu KAN'ın haberinde, İsrail kabinesinin, Netanyahu ile Smotrich arasındaki duruma ilişkin son tabloyu netleştirmeksizin, Gazze anlaşmasını onaylamak için cuma sabahı toplanacağı belirtildi.
Anlaşmanın onaylanmasına ilişkin iki senaryo
1- Yalnızca Ben-Gvir'in partisinin istifası:
Eğer Ben-Gvir tek başına istifa ederse ve Smotrich'in partisi hükümette kalırsa Netanyahu hala 62 sandalyeye sahip olacak. Bu da Smotrich'in parti bakanlarının muhalefetine rağmen hükümetin devamını ve anlaşmanın geçmesini sağlayacak.
2- Ben-Gvir ve Smotrich partilerinin istifası:
Her iki parti de birlikte çekilirse hükümet çoğunluğunu kaybedecek ve bu da düşmesine yol açacak.Ancak gözlemciler, iki partinin kitlesinin farklı öncelikleri sahip olması sebebiyle bu senaryoyu zayıf görüyor.
Ben-Gvir'in kitlesi Gazze'yi yeniden işgal etmeye odaklanırken, Smotrich'in kitlesinin Batı Şeria'daki yerleşimlerin güçlendirilmesine öncelik verdiği biliniyor.Netanyahu'nun, Smotrich'in hükümette kalmasını sağlamak için Batı Şeria'ya yerleşimi teşvik etmek gibi garantiler sağlamaya çalışabileceği yorumları yapılıyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi, Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşmasının oylanarak yürürlüğe girmesi durumunda hükümetten çekileceğini açıklayan aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'e "sağ hükümeti devirenin tarihe hain olarak geçeceğini" belirtti.
Likud Partisinden, Ben-Gvir'in hükümetten çekilme tehdidine karşı yapılan açıklamada, "Sağcı hükümeti kim düşürürse, dünyada bir hain olarak hatırlanacaktır." ifadesine yer verildi.Ben-Gvir'in anlaşmaya ilişkin değerlendirmelerini eleştiren Likud Partisi, "anlaşmanın İsrail'in Amerikan garantileri altında savaşmaya geri dönmesini ve ihtiyaç duyduğu silahları almasını sağlayacağını" savundu.Anlaşmayla serbest bırakılacak canlı rehine sayısının en üst rakama çıkacağı ve İsrail'in Philadelphi Koridoru ile tüm Gazze Şeridi'ni çevreleyen güvenlik tamponunda "tam kontrolü sürdürmesine olanak tanıyacağı" iddia edildi.
Aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Ben-Gvir, yaptığı basın açıklamasında, ateşkes ve esir takası anlaşmasının yürürlüğe girmesi halinde liderliğini yaptığını Yahudi Gücü Partisini hükümetten çekeceğini duyurmuştu.Ben-Gvir, rehinelerin serbest bırakılması için "Gazze'ye ulaştırılan insani yardımın tamamen durdurulması gerektiğini" öne sürmüştü.Ayrıca diğer bir koalisyon ortağı aşırı sağcı Dini Siyonizm Partisi de ateşkes ve esir takası anlaşmasının ilk aşamasından sonra Gazze'ye saldırıların durması durumunda hükümetten çekileceğini duyurmuştu.
ATEŞKESE KARŞI PROTESTO
İsrail'de aşırı sağcı gruplar, hükümetin Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması için Hamas ile uzlaşıya varmasını protesto etti.Batı Kudüs'teki İsrail Meclisi yakınında toplanan aşırı sağcı gruplar, İsrail bayraklarının yanı sıra "Zafere evet, boyun eğmeye hayır", "Her teröristin başına bir kurşun", "Sinvar da bir anlaşmayla çıktı", "Bugün serbest bırakılan esir yarının teröristi" yazılı pankartlar taşıdı.
Göstericiler, anlaşma karşıtı sloganlar attı, burada kurulan sahnede hükümetten ve özellikle de koalisyon ortağı aşırı sağ partilerden ateşkes anlaşmasını onaylamamasını talep etti.Protestocular, anlaşmayla serbest bırakılacak Filistinli esirleri temsilen, yüzleri maskeli, elleri kanlı şekilde, Filistin geleneksel atkısı "kufiyye"nin yanı sıra Hamas ve Fetih hareketinin bayraklarını taşıdı.
Gösteri nedeniyle çevrede trafik yoğunluğu oluştu. Bazı şoförler, göstericilere korna çalarak tepki gösterdi. İsrail polisinin buradaki göstericilere müdahale etmemesi dikkati çekti.Öte yandan, bir grup gösterici, şehrin ana arterlerinden Begin Caddesi'ne yürüdü. Kentin ana caddesini bir süre trafiğe kapatan göstericiler, bölgeden geçen bazı Arap sürücülerin araçlarına saldırdı.
Aşırı sağcı İsraillilerin saldırısından kaçmaya çalışan bir şoförün aracı, polis tarafından durduruldu. Arap şoför, kelepçelenerek gözaltına alındı.İsrail polisi, göstericilere müdahale ederek yolu trafiğe açtı.
Gazze Şeridi’ndeki Filistin hükümetinin Medya Ofis Müdürü İsmail es-Sevabite, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Hükümet planı önümüzdeki iki gün içinde açıklanacak. Bu plana, yerinden edilmiş Filistinlilerin ateşkes anlaşmasının uygulanmasının çeşitli aşamalarıyla başa çıkmalarına yardımcı olacak günlük talimatlar ve direktifler eşlik edecek." dedi.
Yerinden edilmiş Filistinlilere "kendilerinin ve ailelerinin güvenliğini sağlamak için hükümet protokollerine uymalarını söyleyen Sevabite, kendilerinin ve ailelerinin güvenliğini sağlamak için Gazze Şeridi'nin batısında bulunan sahildeki er-Raşid Caddesi üzerinden geri dönmeleri çağrısında bulundu.
Gazze Şeridi'nin pek çok bölgesinde defalarca göçe zorlanan Filistinliler, 7 Ekim 2023'ten bu yana yaşadıkları günlerin çoğunu bombardımandan ya da keskin nişancının hedefinden kaçarak; barınak, yiyecek ve su arayarak, hayatta kalma mücadelesi vererek geçirdi.
Kentlerin kuşatma altına alınması her zaman bölge sakinlerinin göçe zorlanmasıyla sonlanıyor. Filistinliler, zorunlu göç sırasında İsrail'in kurduğu kontrol noktalarından geçmek zorunda kalıyor.