E-ticaret perakendenin geleceğini şekillendiriyor

Tüketiciye ilk dokunan sektör olması nedeniyle tüm dünyada perakende verileri, ekonomi için önemli bir gösterge (indikatör) olarak kullanılıyor. Perakendenin çarpan etkisi diğer sektörlere göre oldukça yüksek bir oranda, 2 civarında görülüyor. Başka bir deyişle, perakendenin bir birim büyümesi, genel ülke ekonomisine en az 1.5-2 kat olarak yansıyor. Pandemi ile birlikte öne çıkan e-ticaret de perakendenin gelişiminde önemli bir dönüm noktası.

440 AVM'nin etkisi

Geleneksel (pazaryeri vb) ve organize (mağaza) olarak iki ana kategoriye ayrılan perakende sektöründe organize bölümde gıda ve gıda dışı olmak üzere iki alt segment var. Gıda perakendesini market ve gıda servis zinciri ile restoran oluştururken, gıda dışında ise hazır giyim, ev geliştirme, teknoloji, kişisel bakım, kozmetik, hobi, kitap, kırtasiye, aksesuar, optik ve mobilya gibi pek çok alan bulunuyor. Ayrıca 440’a ulaşan sayıları ile alışveriş merkezleri (AVM) de sektörün gelişimini destekliyor.

Dönüm noktaları

Türkiye’de perakendenin hızlanmasının 2000’li yıllarda AVM yatırımlarının canlanmasıyla birlikte başladığını belirten Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) Yönetim Kurulu Başkanı Alp Önder Özpamukçu, “Yabancı yatırımların yoğunlaşması, uluslararası dolaşımın kolaylaşması gibi etkenler yerel markalarımızın global rakipleriyle yarışır seviyeye ulaşmasını sağladı. Turist sayısının artması, online ticaret, dijitalleşme ve omnichannel da (çok kanallı) sektörün önemli dönüm noktalarından” ifadelerini kullandı.

Perakendede Türkiye'nin avantajları

Alp Önder Özpamukçu, perakende sektöründe Türkiye’nin avantajlarını şöyle sıraladı:

En önemli avantajı demografik yapısı, genç nüfusu.

Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, sadece pandemi döneminde Türkiye’de 5 milyon adet kredi kartı ilk kez internet ödemelerinde kullanıldı. Bu veri, dijitalleşmeye ne kadar elverişli bir tüketiciye hitap ettiğimizi gösteriyor.

Türkiye’nin 4 mevsimi yaşatan coğrafyası ile turizm çekiciliğinin artması da sektör için önemli bir avantaj.

Bir yılda yüzde 39 büyüdü

Perakendenin çok önemli bir kanalı olan e-ticaret sektörü 2019 yılında, Türk Lirası bazında yüzde 39 büyüme ile 83.1 milyar liralık bir büyüklüğe ulaştı. 2020’nin ilk 6 ayında ise e-ticaret hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 64 artarak 91.7 milyar lira oldu. Özpamukçu, “Bu rakamlar perakendenin gidiş yönünü tayin etmekle kalmayıp, potansiyelin büyüklüğü ve tüketici alışkanlıklarının bu yönde ne hızda evrilebildiğini göstermesi açısından oldukça umut verici” diye konuştu.

Dünyanın ilk kez 1995 yılında e-ticaret ile tanıştığını, son yıllarda ise toplam perakende içindeki payını giderek artırmaya başladığını belirten Trendyol İcra Kurulu Üyesi Ozan Acar da “Türkiye’de e-ticaretin toplam perakende içindeki payı 2019 yılında yüzde 6.2’ye yükseldi. Aynı yıl gelişmiş ülkelerde ise bu pay yüzde 12. Türkiye, 2023’te bu oranın yüzde 10’a ulaşmasını hedefliyor” dedi. Acar, pandemi sürecinde e-ticaretin en çok tercih edilen kanal haline geldiğini de vurguladı.

Kullanıcı ve satıcı kalıcı

İnsanların tüm ihtiyaçlarını evden çıkmadan, internetten karşıladığı bir dönemin içinden geçildiğini belirten Ozan Acar, “Bu süreçte önceleri internetten alışverişe mesafeli yaklaşan milyonlarca insan e-ticaretle tanıştı. Platform üzerinden satış yapmak için bu yılın ocak-temmuz döneminde başvuran firma sayısı 2019 yılının tümündeki artışın 1.8 kat üzerine çıktı. Bu dönemde e-ticaretle yeni tanışan kullanıcı ve satıcılar, pandemi sonrasında da e-ticareti aktif olarak kullanmaya devam edecek” diye konuştu.

Organize büyümeli

2.5 milyon kişi Türkiye’de perakende sektörünün sağladığı toplam istihdam. Perakende en fazla genç ve kadın çalıştıran sektör olma özelliğine de sahip.

Sektörün hedeflerini; ‘daha çok küresel marka yaratabilmek, katma değerli ürünler sunmak ve bu ürünleri ihraç ederek döviz girdisi sağlamak’ olarak sıralayan Alp Önder Özpamukçu, “Bunlara ulaşabilmek için sektörün tüketiciyi daha çok dinlemesi, müşteriye birden çok ve gelişen teknolojinin izin verdiği her kanaldan ulaşması kritik. Ekonomiye daha çok katkı sağlayabilmek için Türkiye’de yüzde 32 olan organize perakendenin payının, gelişmiş ülkelerdeki gibi yüzde 60-80 bandına yerleşmesi gerekiyor” dedi.