Ek göstergede 600 puan ayda 372 lira zam demek

1'inci derecedeki öğretmenin ek göstergesinin 3000'den 3600'e çıkması, emekli maaşında '372 lira' artış, ek göstergesi olmayan yardımcı hizmetliler sınıfında çalışana da zam demek...

Emekli okurların isteklerinin başında ‘ek gösterge’ artışı ve ‘ek gösterge’deki adaletsizliğin giderilmesi geliyor. Ek gösterge yaklaşık 2.5 milyon memuru ve bunlar içinde sayıları 150 bini bulan ‘yardımcı hizmetler sınıfı çalışanlarını’ ilgilendiriyor. Ek göstergenin yükseltilmesi veya değiştirilmesi emeklilere de yansıtılacağından, 2 milyon emekli de dikkate alındığında uygulamanın 4.5-5 milyon kişiyi ilgilendirdiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Aileleri de dikkate alınırsa bu kez karşımıza yaklaşık 15 milyon kişi çıkıyor. Peki bu kadar kişiyi ilgilendiren ‘ek gösterge’ ne demek, memur ve emeklilerine ne faydası var?..

Her şeyi yükseltiyor

Bir kere her şeyin başında ek gösterge, çalışan memur ve emekli memur açısından ‘ek gelir’ demek. Çünkü memura; eğitim, unvan, kadro derecesi ve hizmet sınıfına göre; yasa ile farklı göstergeler üzerinden ek ödeme yapılıyor. Ek göstergeler aynı zamanda memurun emekli aylığına ve emekli ikramiyesine de yansıtılıyor. Bu nedenle memurlar hep ek göstergesi olan veya ek göstergesi daha yüksek olan kadrolarda ve görevlerde çalışmak istiyor. Ek göstergesi yüksek olan kadrolarda çalışan memur, emsallerine göre daha yüksek ücret alıyor. Emekli olduğunda emekli ikramiyesinde yapıldığı gibi emekli aylığı da yüksek oluyor.

Başbakan da talimat verdi

Geçtiğimiz yıl ilk defa memur ve emekli aylıklarının artış oranı toplu sözleşme görüşmeleriyle belirlendi. Bu görüşmelerde alınan kararların yasalaştırılarak hayata geçirilmesi için Başbakan’ın da talimatları doğrultusunda, 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’nda değişiklik çalışmalarına başlandı. Çalışmalar devam ediyor. Bu çalışmalar ek göstergesi olmayan memurlara ek gösterge getirilmesi ve mevcut ek göstergelerin yükseltilmesini kapsıyor. 1’inci derecedeki öğretmenlerin halen 3000 olan ek göstergesinin yükseltilmesi de söz konusu.

Bir hatta iki kira demek

Şayet 3000 olan ek gösterge 3600’e çıkarılırsa, 1’inci derecede 30 yıl hizmeti olan bir öğretmenin emekli aylığı tam ‘372 TL’ artacak. Öğretmen emeklisi için bu artış gerçekten çok önemli. Bu rakamlar ek göstergesi olmayan memurların ek gösterge, olanların da ek göstergelerinin artırılmasını neden istediğini çok güzel bir şekilde ortaya koyuyor. Kolay değil, 372 TL bir aylık kira demek. Hatta bazı illerde iki aylık kira bile olabilir. Çalışan memurlara getirilen ek gösterge veya ek gösterge artışı 2 milyon memur emeklisi için de önemli, çünkü bu artış onların maaşlarına da yansıtılacak.

18 yıldır bekliyorlar

Çalışan memur kadar emekli olan memuru da yakından ilgilendiren ek göstergeler yıllardır değiştirilmiyor. Yani artırılmıyor. Ek göstergeler son olarak 1 Ocak 1995’ten geçerli olmak üzere artırıldı. Yaklaşık 18 yıldır aynı ek gösterge rakamları uygulanıyor.

İŞTE İSYAN ETTİREN TABLO

Ek gösterge uygulamasında memurlar ve memur emeklileri arasında huzursuzluğa yol açan önemli konuları şu başlıklar altında toplayabiliriz:

Yardımcı hizmetler sınıfında bulunan memurlar ek göstergeden yararlanamıyor.

Genel idare hizmetleri sınıfındaki herkese aynı ek göstergenin uygulanması. Şoför, veri hazırlama kontrol işletmeni, memur, şef, şube müdürü gibi unvanların ek gösterge rakamları aynı. Bu kadrolardan emekli olan eğitim ve hizmet süresi aynı olanların emekli aylıklarının da aynı olması emekliler arasında büyük rahatsızlık yaratıyor.

Ek gösterge uygulamasında; hiyerarşik durum ve görev özelliğinin dikkate alınmaması. Örneğin; kıdemli albay 5800 ek gösterge alırken, hemen hemen aynı işi yapan yarbay 3600 ek gösterge alıyor. Bu da gerek görevde bulunanlar gerekse emekliler arasında huzursuzluğa yol açıyor. Eşitlenmese bile bu kadar ek gösterge farkı olmasını adil ve eşit bulmuyorlar. Bu durumun düzeltilmesini talep ediyorlar.

Şoför ve müdüre aynı maaş

Özellikle ‘genel idare hizmetleri sınıfı’nda görev yapan Emekli Sandığı’na tabi şoförden, şube müdürüne kadar ek gösterge rakamları aynı. Bu unvanlarda bulunanlardan öğrenim, hizmet, derece açısından eşit durumlarda olanlar yani, şoför ile şube müdürü aynı tutarda emekli aylığı alıyor. Aslında Emekli Sandığı’nda alt sınır emekli aylığı uygulaması bulunduğundan emekli maaşlarında 30 yıl hizmet sonrası ciddi farklar oluşuyor. Alt sınır aylığı, 30 yıl hizmeti bulunan ortaokul mezunu bir memurun emekli aylığı olarak hesaplanıyor. Bu şekilde hesaplanan alt sınır aylığı (en düşük memur emekli aylığı) Ocak-Haziran 2013 dönemi için 1075.10 TL.

Üniversite mezununa fark yok

Örnek: Üniversite mezunu 2’nci derecede ve 21 yıl hizmeti bulunan kadın şube müdürünün emekli aylığı alt sınır aylığının altında kalıyor. İlkokul mezunu 7’nci derecede bulunan 26 yıl hizmeti olan bir hizmetlinin (odacının) de emekli aylığı alt sınır aylığının altında. Bu durumda, üniversite mezunu müdür ile odacı aynı tutarda emekli aylığı alıyor. Yardımcı hizmetler sınıfında bulunanlara, halen uygulanan ek gösterge rakamı da (650-2200 arası) verilse lise mezunu 3’üncü derecede ve 25 yıl hizmeti bulunan bir kişinin emekli aylığı değişmeyecektir. Çünkü ek gösterge verilmese de bu kişi alt sınır aylığı nedeniyle aynı emekli aylığını alacak. Bu nedenle ‘yardımcı hizmetler sınıfı’nda bulunanlara verilecek ek göstergenin emekli aylıklarında hissedilir bir artışa sebep olması için yüksek olması gerekiyor.

Vekalet edenin durumu...

Emekli aylığına yansıyan ek göstergeden yararlanmak için bir memurun unvan değişikliğinde asaleten atanması gerekiyor. Vekâleten atananlar, atandıkları kadroların ek göstergesinden emeklilikte yararlanamıyor. Vekalet edilen kadroların, boş olması veya izin, rapor, açığa alınma gibi nedenlerle dolu olması da bu durumu değiştirmiyor. Vekâlet süresi ne kadar olursa olsun vekâlet edenler, vekâlet ettikleri kadronun ek göstergesinden yararlanamıyor.

Şef olmak da anlamsız

Örnek: 3’üncü derece şef olarak görev yapan Ali Bey, boş bulunan 1’inci derece şube müdürlüğü kadrosuna vekaleten atanır, 2 yıl bu görevi vekaleten sürdürür ve asaleten atanmadan emekliye ayrılırsa... Ali Bey 1’inci derece şube müdürünün ek göstergesi olan 2200’den değil, 3’üncü derece şef unvanının ek göstergesi olan 1100 üzerinden emekli aylığı alacaktır. Bu nedenle boş kadroya vekalet eden memurlar, vekalet ettikleri kadronun ek göstergesinin emekli aylıklarına yansıtılmasını istiyor.

Her memur bir hizmet sınıfında

Devlet Memurları Kanunu’nda memurlar; bulundukları görevler, yaptıkları işler, unvanları gibi hususlar dikkate alınarak sınıflara ayrılıyor. Doktorlar, hemşireler, ‘sağlık hizmetleri sınıfı’nda, mühendisler, teknisyenler, ‘teknik hizmetler sınıfı’nda, vali ve kaymakamlar ‘mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı’nda, polisler ‘emniyet hizmetleri sınıfı’nda, müsteşar, genel müdür, daire başkanı, şube müdürü, şef, memur gibi unvanlar ‘genel idare hizmetleri’ sınıfında yer alıyor. Ayrıca başka meslek grupları için de din hizmetleri, eğitim-öğretim hizmetleri, avukatlık hizmetleri gibi sınıflar bulunuyor. Bu sınıflar haricinde bir de kurumlarda her türlü yazı-dosya dağıtmak ve toplamak, müracaat sahiplerini karşılamak ve yol göstermek, hizmet yerlerini temizlemek gibi işleri yürütmekle görevlendirilen kişilerin bulunduğu ‘yardımcı hizmetler sınıfı’ var.

Herkese var onlara yok!..

657 sayılı Kanun’un ek gösterge cetvellerinde, ‘yardımcı hizmetler sınıfı’ haricinde bütün hizmet sınıfları için ek gösterge rakamları belirlenmiş, yani ek gösterge verilmiş. Ancak bu sınıfta bulunanlara ek gösterge rakamı belirlenmemiş. Yani ek gösterge verilmemiş. Yardımcı hizmetler sınıfında çalışan memurlara ek gösterge verilmemesi bu kadrolarda çalışan memurların düşük maaş, emekli olduklarında ise düşük emekli aylığı ve düşük emekli ikramiyesi almalarına yol açıyor. Yardımcı hizmetler sınıfında görev yapanlar ve bunların emeklileri ek gösterge verilmesini ve mağduriyetlerinin giderilmesini istiyor.

YARIN: EMEKLİ EK GÖSTERGEDE EŞİTLİK İSTİYOR

>>2 TL'lik aspirine 3.5 TL katılım payı