5 yıl içinde evini satanlar dikkat!

Satın aldıkları gayrimenkulü, alış tarihinden itibaren beş yıl geçmeden satanlar, bundan elde ettikleri kazançlar nedeniyle ‘değer artışı kazancı’ olarak Gelir Vergisi ödeyecek. Arsa, mağaza, dükkan, işyeri gibi mülklerini edinme tarihinden itibaren 5 yıl içinde satanlar da vergi verecek. Eğer gayrimenkul 5 yıllık süre geçtikten sonra satılıyorsa elde edilen gelir, vergiye tabi değil. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), yayınladığı broşürle hangi durumda vergi ödenmesi gerektiğini, istisna tutarlarını tek tek anlattı.

87 BİN LİRALIK İSTİSNA VAR

Satışın yapıldığı yıl için belirlenen istisna tutarının (2024 yılı için 87 bin lira) altında kalan kazançlar için yıllık beyanname verilmeyecek. Bu tutarı aşan kazançlar için beyanname doldurulacak. Değer artışı kazancı elde eden mükelleflerin, gelirlerini 1 Mart ila 2 Nisan tarihleri arasında beyan etmeleri gerekiyor. Vergi de mart ve temmuz ayında iki taksitte ödenebiliyor. Değer artışının hesaplanmasında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) verilerine bakılıyor. 5 yıllık sürenin hesabında takvim günü esas alınıyor.

1 MART’TA BAŞVURU BAŞLIYOR

Vergilendirmede mülkün edinme (iktisap) tarihi önemli. Bu noktada satın alınan (arsa karşılığı alınanlar dahil) gayrimenkullerde ‘tapu tescil tarihi’, kooperatiflerde ‘gayrimenkulün tahsis tarihi’ dikkate alınacak.

3 MİLYON LİRAYA ALIP 6 MİLYONA DEVREDEN İÇİN ÖRNEK HESAP

Ahmet Bey, 2 Kasım 2022’de 3 milyon liraya aldığı evi 5 yıl dolmadan 1 Şubat 2024 tarihinde 6 milyon liraya satmış olsun. Bu durumda elden çıkarılan gayrimenkulün endekslenmiş maliyet bedeli 4 milyon 528 bin 185 lira oluyor. Yani bu süre içinde üretici enflasyonuna göre konutun satıldığı tarihteki değeri bu kadar oluyor. Satış bedeli 6 milyon liraydı. Bu tutarı 6 milyon liradan çıkardığımızda 1 milyon 471 bin 815 lira kâra ulaşıyoruz. 87 bin liralık istisna tutarı düşüldüğünde vergisi ödenecek net kazanç 1 milyon 384 bin 815 lira ediyor (satış esnasında ödenen vergi ve harçlar da düşülebiliyor ama hesapta kullanmadık). Bu gelire yüzde 15-40 arasında vergi tarifesi uygulanıyor. Böylece değer artış kazancı için ödenecek vergi 416 bin 685 lira olarak hesaplanıyor. Ayrıca 672 lira 40 kuruş da Damga Vergisi var. Dolayısıyla Ahmet Bey, mart ayında beyanname vererek bu tutarları ödeyecek.

MİRAS KALDIYSA NE OLACAK?

Gayrimenkullerin ivazsız (karşılıksız) şekilde elde edilmesi, değer artışı kazancının konusuna girmiyor. Yani kişiye miras kalan gayrimenkul daha sonra elden çıkarılırsa elde edilen gelir ne olursa olsun değer artışı kazancı kapsamında değerlendirilmiyor. Ayşe Hanım, 16 Temmuz 2022’de kendisine miras kalan daireyi 21 Kasım 2024’te 5 yıl dolmadan satmış olsun. Bu durumda Ayşe Hanım elde ettiği değer artış kazancı ne kadar olursa olsun vergi ödemeyecek.

NEREDEN YAPILACAK?

Beyanname ‘Hazır Beyan Sistemi’ (hazirbeyan.gib.gov.tr) aracılığıyla internetten veya mobil uygulama aracılığıyla yapılabilir. Vergi dairesine gidilerek de başvuru yapmak mümkün. Hayat ve sağlık sigortaları, eğitim harcamaları, bağış ve yardımlar vergiden düşülebiliyor. Satış sırasında ödenen vergi, harç ve giderler de indirime konu ediliyor. Başvuruda bunlara dikkat edilmeli. Detaylı bilgi için Vergi İletişim Merkezi (Vimer) ‘Alo 189’ aranabilir.