70 milyarlık 'Hastalıkla' etkin mücadele

Türkiye’de ölümlerin yüzde 87.5’i kronik hastalıklardan kaynaklanıyor. Sağlık Bakanlığı’nın Dünya Sağlık Örgütü, Birleşmiş Milletler işbirliği ile hazırladığı son rapora göre; kanser, kardiyovasküler hastalıklar (kalp damar hastalıkları), diyabet ve kronik hava yolu hastalıkları gibi bulaşıcı olmayan hastalıklar, halk sağlığını olduğu kadar, ülke ekonomisini de tehdit ediyor. Kronik hastalıkların Türk ekonomisine yıllık maliyeti 70 milyar lirayı buluyor. Tam da bu nedenle harekete geçen Sağlık Bakanlığı, aile hekimliklerinde kronik hastalıklarla mücadele dönemi başlattı.

YAKIN TAKİP ZORUNLU

1 Temmuz itibarıyla Türkiye genelinde başlayan uygulamayla tüm aile hekimliği birimlerinin, hedef nüfusundaki vatandaşları, hipertansiyon, diyabet, obezite, kalp damar hastalıkları ile kanser ve yaşlı izlem taramalarına alarak, sonuçlarını Hastalık Yönetim Platformu’na (HYP) işlemesi zorunlu hale getirildi. Böylelikle, kronik hastaların daha yakından takip edileceği, bazı hastalıkların erken safhalarda tespit edilip gereken önlemlerin alınabileceği dönem başlamış oldu.

SMS GELİRSE ŞAŞIRMAYIN

Uygulama kapsamında, her hekim, telefonla arayarak ya da SMS (kısa mesaj) aracılığıyla aile hekimliğine davet edeceği 30-65 yaş arası kadınların rahim ağzı kanseri, 50-70 yaş arası kadın ve erkeklerin kalın bağırsak kanseri taramasının yapılmasını sağlayacak. Ayrıca 40-69 yaş arası kadınlar da meme kanseri taraması için en yakın tarama birimine yönlendirilerek takip edilecek. Pozitif veya şüpheli olan sonuçlar, teşhis merkezlerine sevk edilecek.

18 YAŞ ÜSTÜ HERKES

Kişilerin hipertansiyon değerlendirmeleri çerçevesinde her aile hekimi, kendi nüfusuna kayıtlı 18 yaşından büyük bireyleri yılda en az bir kez kan basıncı ölçümü yapmak için davet edecek. Kan basıncı yüksek hastaların kan basıncı, boy, kilo ve bel çevresi ölçümü düzenli yapılacak. Bu durumdaki hastalar uzmanlardan destek almaları için Sağlıklı Hayat Merkezleri’ne yönlendirilecek. Hipertansiyonu bulunan kişiler ayrıca evde ölçtükleri kan basıncı değerlerini e-Nabız’a yükleyebilecek.

65 YAŞA ÖZEL DAVET

Türkiye’de 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus 5 yılda yüzde 22.5 artarak, 2020’de 7.9 milyona kişiye ulaştı. Uygulama kapsamında bu durum da dikkate alındı. Buna göre, aile hekimleri, 65 yaşını aşmış her bireyi yılda en az bir genel durum değerlendirmesi yapmak için telefon veya SMS’le aile sağlığı merkezlerine davet edecek. Kişilerin hastalık öyküleri alınacak ve fiziksel muayene yapılacak. Yaşlı hastaların, yemek yeme, giyinme, telefon kullanma, yemek yapma gibi günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmede yardıma ihtiyaç duyup duymadıkları saptanacak ve buna göre tedavilerine başlanacak.

NELER YAPILACAK?

• Her hekim, telefonla ya da SMS aracılığıyla aile hekimliğine davet edeceği 30-65 yaş arası kadınların rahim ağzı kanseri, 50-70 yaş arası kadın ve erkeklerin kalın bağırsak kanseri taramasının yapılmasını sağlayacak.
• 18 yaşından büyükler, yılda en az bir kez kan basıncı ölçümü için aile sağlığı merkezlerine davet edilecek.
• 40 yaş ve üstü, başvuru sebebinden bağımsız olarak, bir kez kardiyovasküler risk değerlendirmesine alınacak.
• 65 yaşını aşmış her kişinin de yılda en az bir kez fiziksel muayene ve laboratuvar incelemeleri gerçekleştirilecek.

10 YILLIK RİSK HARİTASI

Aile hekimleri 40 yaş ve üstü bireylerde, başvuru sebebinden bağımsız olarak bir kez kardiyovasküler risk değerlendirmesi yapacak. Böylelikle kişilerin 10 yılda ölümcül koroner kalp hastalığı, inme ve geçici iskemik atak geçirme riski hesaplanabilecek. Riskli bireylerin Sağlıklı Hayat Merkezleri’nden destek alması, daha ileri tetkik ve tedavi planı için uzman hekime yönlendirilmesi sağlanacak. Bu kişiler ayrıca diyabet ve obezite açısından taranacak.