2 TL'lik aspirine 3.5 TL katılım payı

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası ilaçtan katılım payı alınması uygulamasında eski sistemi korurken, ilave ödeme yükümlülüğü de getirdi. Emekli sigortalılardan ilaç bedelinin yüzde 10’u kadar katılım payı alınıyor. 2012 yılında getirilen yeni düzenleme ile hekimin yazdığı reçetede yer alan üç kutuya kadar ilaç için 3 TL, ilave her bir kutu ilaç için 1 TL olmak üzere ayrıca ilaç katılım payı da var. Burada yeri gelmişken özellikle bir hususun altını çizmekte yarar var; 2012 yılından itibaren emeklilerden 25 kuruş reçete okuma parası tahsil edilmeye başlandı.

‘İlaç yazmayın’ diyorlar

Aile hekiminde muayene olan emekli Ahmet Amca’ya hekim 4 kutu ilaç yazmışsa, Ahmet Amca aldığı ilaçların yüzde 10’u kadar ilaç katılım payı, üç kutu ilaç için 3 TL, üç kutuya ilave bir kutu ilaç için de 1 TL ödeyecek. Bunlar yetmezmiş gibi eczane Ahmet Amca’dan 25 kuruş da reçete okuma parası alacak. Gerek reçete yazılması halinde peşinen 3 TL, ilave üç kutuyu aşan ilaçlar için kutu başı ilave 1 TL alınacak olması gerekse ilacın yüzde 10’u kadar ilaç bedeli ödenmesi ve 25 kuruş reçete okuma parası nedeniyle emekliler hekimlere ilaç yazmaması için adeta yalvarıyor.

Kendi alsa daha ucuz

Örneğin; başı ağrıdığı için aile hekimine muayene olan emekli Hasan Amca, aile hekimi muayene sonucunda bir kutu aspirin yazarsa, 3 TL ilaç katılım payı (3 kutu ilaca kadar olan reçetelerden alınan), 0.20 TL ilaç katılım payı (ilacın yüzde 10’u kadar) ve 0.25 TL reçete okuma parası olmak üzere yaklaşık 3.5 TL ödeyecek. Oysa bir kutu aspirin 2 TL. Hasan Amca reçete yazdırmadan, aspirin bedeli olan 2 TL’yi cebinden ödeyerek alsaydı daha kazançlı olacaktı. 1.5 TL cebinde kalacak ve bu paraya üç ekmek veya ucuzundan 1-2 kilo meyve alacaktı.

Prostat ameliyatı olan yandı

Örnekleri çoğaltmak mümkün. Türkiye’ye özgü bir örnek daha... İşte birinci sınıf bir hastanede muayene olan ve muayene sonrası 210 TL’lik ilaç yazılan ilaçları kullandıktan sonra aynı hastanede prostat ameliyatı olan bir emeklinin hali: Bu emekli 12 TL özel hastane katılım payı, 23.40 TL özel hastane muayene ilave ücreti (üroloji muayene bedeli olan 26 TL’nin yüzde 90’ı), 3 TL ilaç kutu parası 21 TL ilaç katılım payı (210 TL’lik ilacın yüzde 10’u), 0.25 reçete okuma parası ve 972 TL ameliyat katkı payı (1080 TL olan prostat ameliyat bedelinin yüzde 90’ı) olmak üzere 1031.65 TL katkı payı ödeyecek...

Özel hastaneler el yakıyor

Burada herkesin bildiği ama kimsenin bir türlü itiraf edemediği bir konuya da değinmekte yarar var. Özel hastaneler Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) belirlediği ücretlere sadık kalmadıkları gibi başka isimler altında hastalardan çok yüksek bedeller alıyor. Bunun bir nedeni özel hastanelerin çok para kazanma hırsı ise, diğer nedeni de SGK’nın belirlediği ücretlerin düşük olması ve 5 yıldan bu yana bu ücretlere zam yapılmaması. Özel hastanelerin SGK’nın belirlediği ücretin üstünde çeşitli adlar altında fark ücreti alması, emekliye özel hastane yolunu kapatıyor. Emekli, SGK tarafından belirlenen fark ücretlerinin üzerinde fark alınmasına mani olunmasını istiyor.

Tek oda isteyene 97.20 TL

Hastanelerde yatarak tedavi gören ve özel oda isteyen emekli, muayene, ameliyat gibi katkı paylarından ayrı olarak her gün için 32.40 TL ile 97.20 TL arasında değişen miktarda otelcilik hizmeti ücreti ödemek zorunda. Aslında yatak için ödenecek ücret her gün için 32.40 TL ve hastaneler bu ücreti üç katına kadar artırma yetkisine sahip. Bu nedenle günlük özel oda ücretleri 97.20 TL’ye kadar yükseliyor. Bu ücret de emeklinin ödeme gücü dışında olduğundan, emekli oda farklarının kaldırılmasını istiyor.

Protezde katılıma sınır

Protezler ve ortezler (işlevini kısmen veya tamamen kaybetmiş uzuvların performansını artırmak ve daha fazla kullanılabilir hale getirmek amacıyla vücuda takılan yardımcı cihazlar) için de emeklilerden yüzde 10 katılım payı alınıyor. Ancak devlet burada herhalde biraz imana gelmiş olacak ki; alınacak katılım payı tutarının üst sınırını asgari ücretin yüzde 75’i ile sınırlandırmış. Dolayısıyla 2013 yılında protez bedelinin yüzde 10’u 733.95 TL’yi aşarsa, emekli hesaplanan katkı payı yerine, katkı payının üst sınırı olan 733.95 TL’yi ödeyecek.

Duyma cihazına ne ödenecek?

Protez ve ortezlere bir örnek verirsek konu daha iyi anlaşılacaktır. İşitme problemi çeken emekli Mustafa Dayı’ya kulak içi cihaz reçetesi yazılmış ve cihazın satış bedeli 5000 TL olarak belirlenmişse, Mustafa Dayı bu cihazı alabilmek için katılım payı olarak 500 TL ödemek zorunda. Bu cihaz 10.000 TL olsaydı, Mustafa Dayı cihazın yüzde 10’u olan 1000 TL yerine, protez ve ortezlerde katılım payı üst sınırı olan 733.95 TL’yi ödeyerek kulak içi cihazına sahip olacaktı.

Paran yoksa asistana git...

Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastaneler ile üniversite hastanelerinin emekli hastalardan ilave ücret talep etme hakları yok. Ancak üniversitelerdeki muayenelerin veya ameliyatların bizzat öğretim üyeleri yani yardımcı doçent, doçent ya da profesör doktor tarafından yapılması halinde emekliler, öğretim üyesi farkı ödemek zorunda. Yaşı ilerleyen ve kronik hastalıkları bulunan bir emekliye, ‘Profesöre muayene olursan öğretim üyesi farkı alırım, paran yoksa muayeneni asistan doktor yapsın’ denmesi hakikaten vicdanları yaralayan bir durum. Emeklilerimiz de zaten bu durumdan çok rahatsız. Kendilerini paraları olmadığı için ikinci sınıf insan gibi görüyor ve bu duruma üzülüyorlar. Yeni emekliler, öğretim üyesi farkı alınmamasını istiyor.

10 TL’lik göz damlasına 38.57 TL

Özel hastanelerde muayene olan emekliler ilaç parasından fazla para ödemek gibi garip durumla da karşı karşıya. Bir örnekle anlatırsak; birinci sınıf hastanede göz muayenesi olan ve bedeli 10 TL olan bir göz damlası reçete edilen emekli Ali Amca’dan alınacak katılım masrafları; 12 TL katılım payı, 22.32 TL ilave ücret, 3 TL reçete parası, 1 TL ilaç parası, 25 kuruş reçete okuma parası olmak üzere 38.57 TL olacaktır.

Hiç olmazsa geliri kadar ödesin

Dünyanın pek çok ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de sağlık hizmetinin gereksiz kullanımını azaltmak ve finansal sürdürülebilirliği sağlamak adına hastalardan katılım payı alınabilir. Katılım payı alınmasında düşük gelirli kesim olan emeklileri muaf tutmak, sistemi finans sıkıntısına sokmayacağı gibi, hakkaniyet açısından da isabetli bir uygulama olacaktır. Yine özel hastanelerde ilave ücret alınması uygulamasında da emeklilere özel birtakım avantajlar sunulması ya da ücretin SGK’nın belirlediği tedavi bedelinin yüzde 10’u ile sınırlı tutulması yerinde olacaktır. İlaç kullanan emekliden ilaç katılım payı yanında reçete başı ve kutu başı ücret alınması da doğru bir uygulama değildir. Hele hele emekliden alınan 25 kuruşluk reçete okuma parasını ise anlamak mümkün değil...

YARIN: MEMUR EMEKLİLERİ GÖREV TAZMİNATINI GERİ İSTİYOR