ABD'den kaçan para Euro ve altına sığınıyor! Trump'tan dolara büyük darbe

ABD Başkanı Donald Trump’ın, ABD’nin bazı ticaret ortaklarına yönelik tarifeleri 90 gün süreyle askıya almasına rağmen, Çin ile ‘tarife düellosu’nu sürdürmesi, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki restleşmenin nereye varacağına dair soru işaretlerini derinleştiriyor. Sık sık karar değiştiren Trump’ın bu hamleleri yatırımcıların karar almasını zorlaştırırken, ABD ile Çin arasındaki gerilimin tırmanacağına yönelik endişeler, küresel ekonomide en büyük belirsizlik kaynağı olmayı sürdürüyor.

GÜVENLİ LIMANDI AMA...

Trump’ın ‘kurtuluş günü’ olarak nitelendirdiği 2 Nisan’da açıkladığı tarifeler, ABD ekonomisini de kötü vurdu. Borsalarda derinleşen satış baskısı bu hafta başından itibaren tahvillere de yansıdı. 3 ve 4 Nisan’da riskli varlıklardan kaçan paranın güvenli limanı ABD 10 yıllık tahvilleri olmuştu. Tahviller sabit getiri sunduğu için kriz ortamında güvence sağlıyor. ABD’nin yaklaşık 29 trilyon dolarlık tahvil piyasası bulunuyor. Tahvile talep artınca tahvil faizi düşüyor, değeri artıyor. Nitekim geçen hafta ABD 10 yıllık tahvillerinin faizi yüzde 3.90’lara gerilemişti.

36 TRİLYON DOLARI AŞAN BORÇ

Çin’in geri adım atmaması ve “Bu dayatmalara boyun eğmeyiz” açıklamaları, Trump’ın kafa karıştıran açıklamaları bu hafta tahvil piyasasında işin rengini değiştirdi. Geçen hafta tahvile alım gelirken bu hafta tahvil tarafında hisseler düşerken dahi satışlar arttı ve ABD 10 yıllık tahvillerin faizi yüzde 4.5’lere çıktı. Öte yandan ABD borç tavanını yükseltme kararı aldı. ABD Hazine Bakanlığı’na göre ülkenin ulusal borcu 36.2 trilyon dolar. Bu da zaten borçlarını çevirmekte zorlanan ABD’nin daha da zora gireceğiyle ilgili eleştirileri ve kaygıları artırmış durumda.

BENJAMİN’İN GELECEĞİ TARTIŞILIYOR

* Art arda yaşanan bu gelişmeler doların (100 doların üzerinde Benjamin Franklin resmi olduğundan dolara Benjamin benzetmesi de yapılıyor) geleceğini de tartışmaya açtı. En yakın partnerlerine (AB, Japonya, Kore gibi) dahi ek vergi koyan ABD’nin tahvillerine ilginin azalması, yani ülkelerin ABD’ye borç vermekten kaçınması doların değerini de aşağı çekiyor. Doların dünyadaki değeri Dolar Endeksi (DXY) ile ölçülüyor. Bu endeks, doların başlıca para birimlerinden oluşan sepet karşısındaki gücünü gösteriyor. Sepette Euro (ağırlığı yüzde 57.6), Japon Yeni, İngiliz Sterlini, Kanada Doları, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı belli ağırlıkta yer alıyor.

* Dolara güven azalınca Dolar Endeksi, dün Temmuz 2023’ten bu yana ilk defa 100’ün altına geriledi ve 98’i test etti. Euro, dolar karşısında son 2 yılın en yüksek seviyesine fırladı. Dolar, İsviçre frangı karşısında 10 yılın en düşük seviyesini, Japon Yeni karşısında ise 6 ayın dibini gördü. Dolar Endeksi, perşembe günü öğleden sonra New York işlemlerinde bir ara yüzde 1.71 oranında düşerek, yatırımcıların altın, İsviçre frangı ve Japon yeni gibi güvenli limanlara kaymasıyla 2022’den bu yana en büyük günlük düşüşü yaşadı. Piyasalarda “Dolara olan güven tehdit altında” yorumları yapılmaya başladı.

EURO’NUN ZAFERİ Mİ?

Dolardan kaçan paranın adresi ise altın ve Euro oldu. Euro/dolar paritesi 1.15’lere dayandı. Euro, dolardan sonra dünyadaki ikinci büyük rezerv para birimi ve uluslararası rezervlerden aldığı pay yüzde 20. Dolar ise yüzde 58.4 pay ile halen en çok tercih edilen para. 2001’de doların payı yüzde 73’lerde bulunuyordu. Yani son dönemde dolar kan kaybediyor. Trump’ın son hamleleriyle bu kaybın daha da artacağı öngörülüyor. Uzmanlar, ABD’nin borçlarının artması gibi faktörler nedeniyle doların rezerv para birimi olma statüsüne ilişkin şüphelerin arttığını, yatırımcıların bir çözüm görmedikleri sürece dolar üzerindeki satış baskısının süreceğini söylüyor. Dolardaki bu gelişme de Türkiye gibi döviz borcu olan ülkelerin borç çevirmede elini rahatlatacak ve borçlanma maliyetini düşürecek.

Tahvil fiyatları ile faiz oranları ters orantılı hareket ediyor. Tahvil piyasasında satışların yaşanması, devletin borçlanma maliyetini yükseltirken konut kredisi (mortgage), işletme kredileri ve taşıt kredilerini de etkiliyor.

NAKDE HÜCÜM KRİZİ Mİ?

Analistler, tahvil piyasasında bu hafta yaşanan gelişmeleri ABD hükümetinin politikalarına karşı bir tepki olarak yorumladı. Bazı analistler, tahvil piyasasında bu hafta yaşanan hareketleri Mart 2020’deki ‘nakde hücum’ krizine benzetirken, o dönemde tahvil piyasasında yaşanan çöküşün ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 1.6 trilyon dolarlık tahvil alım programıyla müdahale etmesini gerektirdiğini hatırlattı. Analistler, yatırımcıların ABD tahvillerine yönelik şüpheciliğini doların zayıflığının temel nedenlerinden biri olarak görüyor. Bazı analistler de ABD Hazine tahvillerinde yatırımcıları tedirgin edici değişimleri bu varlıkların güvenli liman statüsünü kalıcı hasara uğrattığını değerlendiriyor.