Asgari ücretliye zamlı tazminat

İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, dördüncü ve son toplantısını 28 Aralık’ta Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın ev sahipliğinde yapmıştı. İşçi kesimini Türk-İş’in, işveren kesimini ise TİSK’in temsil ettiği toplantıdan sonra ise asgari ücretin brüt 2.943 liradan 3.577 liraya, net 2.324 liradan 2.825 liraya çıktığı açıklanmıştı.

Tabanda yüzde 21.56 fark

Yüzde 21.56’lık bu artış birçok parametreyi etkiliyor. Doğum borçlanması, işsizlik maaşı, Kısa Çalışma Ödeneği... Bunlardan birisi de kıdem tazminatı tabanı. Kıdemi brüt ücret belirliyor ve bir çalışanın alacağı en düşük tazminatı ifade ediyor. Kıdem tazminatının tavanı ise şu anda 7.117 lira. Bu tutar da yarın açıklanacak enflasyon ve memur maaş katsayısı ile artacak.

630 lira daha fazla

Kıdem tazminatı, son iş yerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. 31 Aralık 2020’ye kadar 2.943 liralık brüt asgari ücrete göre hesaplanan asgari ücretlinin kıdemi, yeni yıldan itibaren 3.577 liralık brüte göre belirlenecek. Buna göre; 1 yıl çalışması olan asgari ücretliye 2.920 lira yerine net 3.550 lira yani 630 lira daha fazla kıdem ödenecek.

Askerlik, evlilik

Kıdem hesabı yapılırken brüt ücrete yan ödemelerin de (ikramiye, prim, yol, yemek, yakacak yardımı vb.) eklenmesi gerekiyor. Bir işçinin kıdem tazminatı hak edebilmesi için öncelikle kendi isteği ile işten ayrılmamış olması gerekiyor. Tazminat sadece işten çıkarılma durumunda değil, istifa hallerinde de alınabiliyor. Erkek işçi askerlik, kadın ise evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa, kıdemini alabiliyor.

Emeklilik şartıyla

Emekli olmak için işten çıkanlar da kıdem tazminatı alır. 8 Eylül 1999’dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü tamamlayanlar ile 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdeme hak kazanıyor. 7000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla burada sigortalılık süresi aranmıyor.

‘İhbar’ hakkı 8 hafta

Kanuna göre; işveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. İşçinin çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, üç yıldan fazla olursa 8 hafta (56 gün) önce haber vermek zorunda. Buna ‘ihbar süresi’ deniyor. Haber vermeden işten atanlar kıdemin yanında ihbar tazminatını da öder.

Tavan burada yok

10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanır. İşçi de çıkmadan önce işverene ayrılacağını önceden haber vermek zorunda. İhbar tazminatının hesabında da brüt ücret dikkate alınır. Ama bunda ‘tavan sınırı’ yok. Ancak, taban asgari ücrete göre değiştiğinden asgari ücretin brüt tutarının 2.943 liradan 3.577 liraya çıkması ihbarın da zamlanması anlamına geliyor. 1 yıllık çalışması olan asgari ücretli 2.812 lira ihbar tazminatı alır.