Giriş
10 soruda altın tasarruf sistemi
Yeni ekonomi paketi kapsamında 20 Aralık 2021’de devreye alınan ‘Kur Korumalı TL Mevduat Hesabı’nın ardından paketin bir diğer maddesi olarak altın için de Türk Lirası (TL) mevduata dönüşümün desteklenmesi uygulaması sisteme dahil edilmişti. Türkiye’de yaklaşık 300 milyar dolar değerinde 5 bin ton altının yastıkaltında bulunduğu belirtiliyor. Yeni düzenlemeyle yastıkaltı altınların ekonomiye kazandırılması hedefleniyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı sistemin nasıl çalışacağını 10 soruda yanıtladı.
1- Altınlar nasıl teslim edilecek?
Vatandaşlar fiziki altınını (ziynet, meskuk altınları, işlenmiş ve hurda) rafineriler tarafından oluşturulan kuyumcu ağları üzerinden banka hesaplarına aktarabilecek. Ayrıca banka şubeleri kanalıyla da fiziki altın teslim edilebilecek.
2-Değerleme nasıl yapılacak?
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından belirlenen milyem değerleri kullanılacak. Vatandaşlar, bu asgari değerler üzerinde kendilerine en uygun değerlemeyi veren kuyumcularda işlemlerini yapabilecek. Kuyumcular, rafineriler ve bankalar arasında kurulacak teyit mekanizması çerçevesinde vatandaş işlemini yapıp kuyumcuyu terk etmeden önce hesabına ne kadar altın veya TL aktarıldığına ilişkin bilgi alacak.
3-Teslim edilen altınlar sistemde nasıl değerlendirilecek?
Sisteme girildiğinde şu hesap türleri tercih edilebilecek: Altın Depo Hesapları, Altın Katılım Hesapları, Çeyrek Hesap, Çeyrek Katılım Hesabı, Altın Dönüşümlü TL Mevduat, Altın Dönüşümlü TL Katılma Hesabı. Vatandaşın elde edeceği getiri; sistem dahilinde seçmiş olduğu yatırım aracı ve bankaya bağlı olarak değişkenlik gösterebilecek.
4-Yatırılan altın fiziki olarak geri alınabilecek mi?
Teslim edilen altınlar istendiği zaman fiziki altın ya da TL olarak geri alınabilecek. Fiziki altın 24 ayar gram/külçe veya çeyrek/meskuk (Darphane altını) şeklinde olacak.
5-Altın teslimi için banka hesabı olması gerekiyor mu?
Evet. Fiziki altınların anlaşmalı kuyumcular ve bankalara tesliminden sonra vatandaşın banka hesabına havale yapılıyor. Altının fiziken değerlemesi yapılıp bankaya aktarıldıktan sonra ise hak edeceği getiriler aktif hale geliyor.
6-Uygulama ne zaman başlayacak?
Halihazırda fiziki altınların tesliminde anlaşmalı kuyumcu noktaları bulunuyor. Mevcut kuyumcu noktalarından fiziki altın teslimi yapılarak vatandaşların şu an için bankalarda bulunan altın hesaplarına aktarım yapılıyor. 1 Mart’tan itibaren ise 81 ilde en az bir tane olmak üzere, 1500 kuyumcu sayısına ulaşılacak. Altın teslim noktası olarak akredite (anlaşmalı) kuyumcu sayısı yılsonuna kadar 10 bine çıkarılacak. Ziynet altın tasarruflarına özel olarak katılım bankalarında ve kamu bankalarında doğrudan Çeyrek Hesabı 1 Mart’tan itibaren açılabilecek. Fiziki teslime ilişkin herhangi bir süre sınırı yok.
7-Sisteme dahil olan kuyumcular için herhangi bir kriter belirlendi mi?
Kuyumcular için herhangi bir kriter belirlenmemekle birlikte Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kuyum işletmesi olması ve dahil oldukları rafineri tarafından sağlanan teyit sistemini kurmuş bulunmaları gerekiyor.
8-Her banka ve tüm şubeleri sisteme dahil olacak mı?
Rafineriler ile bankalar arasında anlaşma yapılması gerekiyor. Bu anlaşmayı yapan her banka sisteme dahil olacak. Yetkili banka ve kuyumcu bilgileri daha sonra paylaşılacak.
9-Yararlanıcı yastıkaltı altınını bankada TL mevduata dönüştürdükten sonra vadesinden önce parasını çekerse ne olacak?
Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ hükümleri uygulanacak. Diğer hesap türlerinde ise altın mevduatı ve katılım hesabı kabul eden bankaların o hesaplarla ilgili düzenlemeleri esas oluşturacak.
10-Yastıkaltındaki altın sisteme girdiğinde kişiye ne kadar kazanç sağlayacak?
Hazine tarafından yayımlanan örneklere göre; 800 liradan 100 gram altınını sisteme dahil eden bir vatandaş, 3 ay vadede asgari yüzde 3.51 faiz/kâr payı alacak. Altın fiyatlarının aynı kalması veya düşmesi durumunda vatandaşın 80 bin liralık birikimi, 3 ayın sonunda 82 bin 808 lira olacak.
Örneğin gram fiyatı 750 liraya düşse bile 2 bin 808 lira kazanç sağlanacak. Altın fiyatının 800 liradan 850 liraya çıkması durumunda artış, faiz getirisinden fazla olduğundan 5 bin lira yansıtılacak. Böylece vatandaş altın ile hem değer koruması hem de risksiz ekstra bir kazanç sağlamış olacak.